Razlika između verzija stranice "Mustafa Kemal Atatürk"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
|||
Red 75:
[[Datoteka:Mustafa Kemal, Picardie Manevraları’nda, Fransa, 28 Eylül 1910.png|mini|desno|Atatürk (prednji red, drugi s lijeve strane) s osmanlijskim posmatračima na vojnim vježbama u Pikardiji 28. septembra 1910.]]
Atatürk se 1911. kao dobrovoljac javio za službu u [[Tursko-italijanski rat|Tursko-italijanskom ratu]]. Uglavnom je služio u područjima oko [[Derna|Derne]] i [[Tobruk]]a.{{sfn|Landau|1984|p=17}} Napadačka italijanska vojska imala je jačinu od 150.000 vojnika;<ref>Beehler, William Henry (1913). ''The History of the Italian-Turkish War''. Advertiser-republican, str. 96.</ref> naspram Italijana bilo je svega 20.000 [[Beduini|beduina]] i 8.000 Turaka.<ref>Beehler, William Henry (1913). ''The History of the Italian-Turkish War''. Advertiser-republican, str. 14.</ref> Neposredno prije nego što je Italija objavila rat, veći dio osmanlijskih trupa poslat je iz Libije u [[Jemenski vilajet]] da uguši tamošnju pobunu, te se iz tog razloga Osmanlije nisu mogle adekvatno braniti u Libiji. [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Britanija]], koja je kontrolirala [[Egipatski hedivat|Egipat i Sudan]], nije dozvolila osmanlijskim pojačanjima da kroz Egipat stignu do Libije. Osmanlijski vojnici u Libiju su dolazili ili obučeni u [[Arapi|arapsku]] nošnju (rizikujući zarobljavanje u Egiptu) ili na par preostalih trajekata (Italijani su imali superiorniju mornaricu i kontrolirali su morske rute ka [[Tripoli]]ju). Ipak, i pored svih teškoća, Atatürkove snage u Libiji odbile su više italijanskih napada, poput [[Bitka za Tobruk (1911)|bitke za Tobruk]] 22. decembra 1911. Tokom borbi kod Derne, 16. i 17. januara 1911, pri Atatürkovom napadu na tvrđavu Kasr-ı Harun, dva italijanska aviona bombardirala su osmanlijske snage; parče krečnjaka od ruševina uništene zgrade pogodilo je Atatürkovo lijevo oko, te je izazvalo trajno oštećenje tkiva, ali ne i gubitak vida. Zbog toga je Atatürk mjesec dana bio na liječenju; pokušao je napustiti objekat [[Međunarodni pokret Crveni krst i Crveni polumjesec|Crvenog polumjeseca]] nakon svega dvije sedmice, ali se morao vratiti kada se stanje oka pogoršalo. 6. marta 1912. postavljen je za komandanta osmanlijskih snaga u Derni. Uspio je odbraniti i zadržati grad i okolicu sve do kraja rata 18. oktobra 1912. Osmanlijski komandanti Libiju su napustili 8. oktobra, po izbijanju [[Prvi balkanski rat|Prvog balkanskog rata]]. Izgubivši rat u Libiji, Osmanlije su Lozanskim mirom predali [[Tripolitanija|Tripolitaniju]], [[Fezan|Fizan]] i [[Kirenaika|Kirenaiku]] italijanskoj upravi.<ref>Goldstein, Erik (2005). ''Wars and Peace Treaties: 1816 to 1991''. Routledge, str. 37.</ref>
=== Balkanski ratovi (1912–13) ===
{{Glavni|Balkanski ratovi}}
{{Također pogledajte|Prvi balkanski rat|Drugi balkanski rat}}
1. decembra 1912, Atatürk je stigao na [[Galipolje (poluostrvo)|Galipolje]]. Tokom Prvog balkanskog rata, uzeo je učešća u pomorskom desantu kod [[Bolayır]]a na [[Trakija (regija)|tračkoj]] obali kojim je komandovao bimbaša [[Fethi Okyar|Fethi-beg]]. Ovaj napad u [[Bitka kod Bolayıra|bici kod Bolayıra]] odbila je [[bugarska]] 7. rilska pješadijska divizija [[Georgi Todorov|Georgija Todorova]]<ref>Hall, Richard C. (2002). ''The Balkan Wars 1912–1913: Prelude to the First World War''. Routledge, str. 81</ref> iz sastava [[Stilijan Kovačev|Kovačeve]] [[Četvrta armija (Bugarska)|Četvrte armije]].<ref>Erickson, Edward J. (2003). ''Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913''. Praeger, str. 255.</ref>
U junu 1913, tokom Drugog balkanskog rata, bio je dio osmanlijskih snaga koje su, pod komandom kajmekama [[Enver-paša|Enver-bega]], od Bugara oslobodile [[Didimotika|Didimotiku]] i [[Edirne]], nekadašnju osmanlijsku prijestolnicu, kao i veći dio [[Istočna Trakija|Istočne Trakije]].<ref>{{cite web |url=https://www.britannica.com/biography/Kemal-Ataturk |title=Kemal Atatürk |publisher=Encyclopedia Britannica}}</ref>
1913. je postavljen za osmanlijskog vojnog atašea svim balkanskim zemljama, s kancelarijom u [[Sofija|Sofiji]]. U čin kajmekama promovisan je 1. marta 1914. U Bugarskoj je na novogodišnjem balu upoznao Dimitrinu Kovačevu, kćerku generala Kovačeva protiv kojeg se borio u Balkanskim ratovima. U narednim danima, njih dvoje su tajno stupili u vezu. Atatürk je dva puta od njenih roditelja tražio dozvolu da je oženi (drugi put 1915, tokom [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]]), ali je oba puta odbijen zbog čega je tugovao cijeli život.<ref>{{cite web |url=https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ataturkun-bulgar-aski-belgesel-oldu-4272436 |title=Atatürk'ün Bulgar aşkı belgesel oldu |publisher=Hürriyet |date=18. 4. 2006}}</ref>
== Napomene ==
| |||