Razlika između verzija stranice "Zlatno doba islama"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
mNo edit summary |
||
Red 71:
Neke od poruka Kur'ana i općenito njegovo proučavanje u islamskoj tradiciji doprinjeli su da obrazovanje i općenito traženje znanja postane centralni stub religije u gotovo svim periodima i mjestima u historiji islama.<ref name=berkey-ed>{{cite encyclopedia|author=Jonathan Berkey|authorlink=Jonathan Berkey|title=Education|editor=Richard C. Martin|encyclopedia=Encyclopedia of Islam and the Muslim World|publisher=MacMillan Reference USA|year=2004}}</ref> Važnost učenja i proučavanja u islamskoj tradiciji očituje se u velikom broju hadisa koji se pripisuju Muhammedu, uključujući i onaj koji upućuje vjernike da ''traže znanje, čak i u Kini''.<ref name=berkey-ed/> Takva obaveza nije se odnosila izričito samo na učenjake, već i u određenoj mjeri na širu muslimansku populaciju što se može zaključiti iz izjave muslimanskog učenjaka [[Burhan el-Islam el-Zarnudži|el-Zarnudžija]] koji je živio u 12. i 13. vijeku (poznatog po proslavljenom djelu ''Poduka učenika:Metod učenja'') koji kaže: ''Učenje je propisano svima nama''. Iako je za taj period nemoguće izračunati stope pismenosti u predmodernim islamskim društvima, gotovo je sigurno da su one bile relativno visoke, barem u poređenju u odnosu na tadašnja evropska društva.
Na početku razvoja islamskog društva proces obrazovanje je uglavnom započinjao proučavanjem arapskog jezika i Kur'ana, bilo kod kuće ili u osnovnoj školi, koja je često bila vezana za džamiju. Neki bi učenici tada nastavili obuku u tefsiru (tumačenja Kur’ana) i fikhu (islamska jurisprudencija), što se smatralo posebno važnim.<ref name=berkey-ed/> Edukacija se fokusirala na pamćenje određenog teksta, ali je obrazovni sistem tog doba naprednije učenike osposobljavao za učešće u svojstvu čitalaca i pisaca u tradiciji komentarisanja proučenih tekstova. Također, vršen je proces socijalizacije nadarenih učenjaka, koji su poticali iz gotovo svih društvenih sredina, u red uleme.<ref name=berkey-ed/>
[[Datoteka:University_of_Al_Qaraouiyine.jpg|mini|lijevo|225px|Pogled na kompleks s minaretom u sredini unutar kojeg se nalazi [[Univerzitet Al-Karaouine]], najstariji univerzitet na svijetu]]
Prvih nekoliko vijekova islama, obrazovni proces bio je u potpunosti neformalan ali početkom 11. i 12. vijeka vladajuće elite su počele osnivati vjerske obrazovne institucije višeg ranga poznate kao medrese s ciljem osiguranja podrške i saradnje s ulemom.<ref name=berkey-ed/> Broj medresa se ubrzo povećao širom islamskog svijeta, što je pomoglo širenju islamskog učenja izvan urbanih središta i ujedinjavanju različitih islamskih zajednica u zajedničkom kulturnom projektu.<ref name=berkey-ed/> Ipak, obrazovni prosec se i dalje zasnivao i bio usredotočen na individualni odnos između učenika i njihovih nastavnika.<ref name=berkey-ed/>
Svečanu potvrdu obrazovnih dostignuća učenika i studenata, ijazu, u to doba je davao određeni učenjak, a ne institucija u kojoj se učenici obrazovali, i te osobe su se svrstavale u rodoslovlje učenjaka, što je bila jedina priznata hijerarhija u tadašnjem obrazovnom sistemu. Dok su formalne studije u medresama bile otvorene samo za muškarce, žene uglednih urbanih porodica obično su se školovale u privatnim okruženjima i mnoge od njih su dobile i kasnije izdavale ijaze u hadiskim studijama, kaligrafiji i recitaciji poezije.<ref name=lapidus-210>{{Cite book| last = Lapidus | first = Ira M. | authorlink=Ira M. Lapidus | title = A History of Islamic Societies | publisher = Cambridge University Press (Kindle edition) | year = 2014| isbn=978-0-521-51430-9 | page=210}}</ref><ref>{{Cite book|first=Jonathan Porter |last=Berkey | authorlink = Jonathan Berkey| year=2003 | title=The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, 600–1800|publisher=Cambridge University Press|page=227}}</ref> Žene koje su radile su naučile vjerske tekstove i praktične vještine prvenstveno jedna od druge, mada su zajedno sa muškarcima dobivale i neke upute u džamijama i privatnim domovima.<ref name=lapidus-210/>
Medrese su svoj program rada uglavnom posvećivale studiju prava, ali su nudile i druge predmete kao što su teologija, medicina i matematika.<ref name=lapidus217>{{Cite book| last = Lapidus | first = Ira M. | authorlink=Ira M. Lapidus | title = A History of Islamic Societies | publisher = Cambridge University Press (Kindle edition) | year = 2014| isbn=978-0-521-51430-9 | page=217}}</ref><ref>{{cite book|ref=harv|first=Wael B.|last=Hallaq|authorlink = Wael Hallaq|title=An Introduction to Islamic Law |year=2009|publisher=Cambridge University Press|page=50}}</ref> Kompleks medrese obično se sastojao od džamije, prostorija za boravak i biblioteke. Takve obrazovne institucije su se održavale uz pomoć [[vakuf]]a, iz čijeg fonda su se isplaćivale plaće profesora, stipendije studenatima i podmirivala troškove izgradnje i održavanja objekata.<ref name=lapidus217/> Medrese se razlikovale od današnji modernih fakulteta po tome što nisu imale standardizirani nastavni plan i program ili institucionalizirani sistem certifikacije.<ref name=lapidus217/>
== Islamsko pravo ==
| |||