Razlika između verzija stranice "Eugen Savojski"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 25:
}}
'''Eugen Franjo Savojski''' (18. oktobar 1663. - 21. april 1736.) bio je [[generalfeldmaršal]] [[Sveto Rimsko Carstvo|Svetog Rimskog carstva]] i [[Habsburška Monarhija|Habsburške monarhije]] tokom 17. i 18. stoljeća. Kao jedan od najuspješnijih vojnih zapovjednika svoga vremena, bio je na najvišim državnim funkcijama carskog dvorca u [[Beč|Beču]]. Rođen u Parizu, odrastao je na dvoru francuskog kralja [[Luj XIV, kralj Francuske|Luja XIV]]. Zbog slabe tjelesne mase spremao se za svešteničku karijeru, ali se sa 19 godina odlučio za vojnu karijeru. Nakon [[Afera oko otrova|skandala]] sa njegovom majkom [[Olimpija Mancini, grofica Soissonsa|Olimpijom]], Eugen se preselio u Austriju gdje je postao odan Habsburškoj monarhiji.
Tokom karijere duge šest decenija Eugen je služio trojici careva: [[Leopold I, car Svetog Rimskog Carstva|Leopoldu I]], [[Josip I, car Svetog Rimskog Carstva|Josipu I]] i [[Karlo VI, car Svetog Rimskog Carstva|Karlu VI]]. Vojnu karijeru je započeo 1683. godine tokom [[Bitka kod Beča|bitke kod Beča]] i [[Rat Svete lige|rata Svete lige]] protiv [[Osmanlijsko Carstvo|Osmanlijskog carstva]]. Međutim, njegova slava bila je osigurana njegovom odlučnom pobjedom protiv Osmanlijskog carstva u [[Bitka kod Sente|bici kod Sente]] 1697. godine. Eugen je povećao svoju moć tokom [[Rat za špansko naslijeđe|rata za špansko naslijeđe]], kada je njegovo partnerstvo sa [[John Churchill, vojvoda Malboroa|vojvodom Malboroa]] osiguralo pobjede protiv Francuza na poljima [[Bitka kod Blindhajma|Blindhajma]] 1704. godine, [[Bitka kod Udnara|Udnara]] 1708. godine i [[Bitka kod Malplaka|Malplaka]] 1709. godine te Italijana tokom [[Bitka kod Torina|bitke kod Torina]] 1706. godine. Obnovljeno neprijateljstvo protiv Osmanlijskog carstva tokom [[Austrijsko-turski rat (1716-1718)|Austrijsko-turskog rata]] učvrstilo je njegovu reputaciju pobjedama u [[Bitka kod Petrovaradina|bici kod Petrovaradina]] 1716. godine i [[Opsada Beograda 1717|opsade Beograda]] 1717. godine.
Tokom kasnih 1720.-ih, njegov vojni uspjeh i vješta diplomatija su uspjeli osigurati moćne saveznike protiv [[Bourbon (dinastija)|Bourbona]], ali je imao manje uspjeha kao zapovjednik vojske tokom [[Rat za poljsko naslijeđe|rata za poljsko naslijeđe]]. Ipak, u Austriji je njegova reputacija ostala bez premca. Njegova velika postignuća su pomogla Habsburškoj monarhiji da se odupre Francuskim i Osmanlijskim osvajanjima, oslobađajući velike dijelove Europe nakon 150 godina osmanlijske okupacije. Umro je u snu u svojoj kući 21. aprila 1736. godine u 72. godini.
== Rani život (1663. - 1699.) ==
=== Mladost ===
Princ Eugen je rođen u [[Pariz|Parizu]] 18. oktobra 1663. godine. Njegova majka, [[Olimpija Mancini, grofica Soissonsa|Olimpija Mancini]], je bila nećakinja [[Kardinal Mazarin|kardinala Mazarina]] koji je 1647. godine doveo u Pariz iz [[Rim|Rima]] kako bi proširio svoje, a u manjoj mjeri i njihove ambicije. Odrastala je u kraljevskoj palači zajedno sa mladim Lujem XIV s kojim je imala intimnu vezu. Nakon Lujeve ženidbe, ona se 1657. godine udaje za [[Eugen Mauricije, grof Soissonsa|Eugena Mauricija]], najmlađeg sina [[Tomas Francis, grof Soissonsa|Tomasa Francisa, grofa Soissonsa]] i najmlađeg brata Savojskojskog grofa [[Viktor Amadej I, grof Savoja|Viktora Amadeja]] koji je bio oženjen kćerkom francuskog kralja [[Henrik IV, kralj Francuske|Henrika IV]]. Oni su imali pet sinova, od kojih je Eugen bio najmlađi, i tri kćerke. Postojale su sumnje da je Eugen bio vanbračni sin Luja XIV, iako se Luj snažno trudio da opovrgne ove sumnje. Roditelji nisu puno provodili vremena sa djecom; njegov otac je bio francuski zapovjednik i šef švicarske garde koji je veći dio svog života proveo na frontu, dok je Olimpija bila sklona prema dvorskim spletkama i djeci je posvećivala malo pažnje.
Pošto je bio zapostavljen, pa i podvrgnut ruglu od [[Luj XIV Francuski|kralja Luja XIV]], prelazi u službu [[Austrija|Austrije]] i nakon što su [[Poljaci]] izabrali [[Fridrih August|Fridricha Augusta]] za svog kralja, [[Leopold I, car Svetog rimskog carstva]], postavlja ga za glavnokomandujućeg austrijske vojske [[1697]]. godine. Porazio je tursku vojsku [[11. septembar|11. septembra]] [[1697]]. kod [[Senta|Sente]], kada je poginuo i zapovjednik turske vojske veliki [[vezir]] [[Mehmed Elmas-paša]]. Kao nagradu za ovu pobjedu od [[Leopold I|Leopolda I]] dobija [[1698]]. godine u posjed južni dio [[Baranja|Baranje]], sa sjedištem u današnjem [[Bilje|Bilju]], gdje je izgradio dvorac [[1707]]. godine. Iste godine preduzima pohod na [[Bosna|Bosnu]], krenuvši iz [[Osijek]]a [[6. oktobar|6. oktobra]] [[1697]]. godine sa 6.000 vojnika i prelazi [[Sava|Savu]] kod [[Brod]]a. Bez otpora zauzima [[Doboj]] i [[Maglaj]] 16. i 17. oktobra [[1697]]. godine, a istog dana opljačkao je i zapalio [[Visoko u sastavu Osmanlijskog Carstva|Visoko]],<ref>{{Cite web|url=http://www.slobodna-bosna.ba/vijest/111992/bio_je_jedan_od_najokrutnijih_osvajacha_strah_i_trepet_osmanlija_nakon_sto_je_zapalio_visoko_krenuo_je_na_sarajevo_a_onda_postao_glavni_krivac_za_egzodus_katolika.html|title=BIO JE JEDAN OD NAJOKRUTNIJIH OSVAJAČA, STRAH I TREPET OSMANLIJA: Nakon što je zapalio Visoko, krenuo je na Sarajevo, a onda postao glavni krivac za EGZODUS KATOLIKA|website=slobodna-bosna.ba|language=en|accessdate=2019-05-07}}</ref> a potom brzo prodire do [[Sarajevo|Sarajeva]], zauzima grad, te ga pljačka i spaljuje. Zbog dolazeće zime, povukao se već [[25. oktobar|25. oktobra]] [[1697]]. godine odvodeći veliki broj stanovnika u roblje. Godine [[1716]]. zauzima [[Temišvar]], a potom brani [[Petrovaradin]]sku tvrđavu sa vojskom od 70.000 vojnika pred napadima turske vojske pod komandom [[Damad Ali-paša|Damad Ali-paše]]. Godine [[1717]]. osvaja [[Beograd]].<ref name="DB">[http://www.deutsche-biographie.de/sfz52925.html Biografija sa stranice] [[Deutsche Biographie]] učitano 24. 4. 2014 {{de simbol}}</ref><ref name="KuK">[http://www.kuk-wehrmacht.de/biograph/a0004eugen.html Biografija sa stranice o historiji Austrije] [[KuK Wehrmacht]] učitano 24. 4. 2014 {{de simbol}}</ref>
| |||