Razlika između verzija stranice "Halštatska kultura"

'''Halštatska kultura''' je bila vodeća [[Arheologija|arheološka]] kultura [[Željezno doba|željeznog doba]] Evrope od 8. do 6. st. pnep. n. e. koja se razvila iz [[Kultura polja sa urnama|Kulture polja sa urnama]] iz 12. st. pnep. n. e. (kasno bronzano doba), koju je na najvećem dijelu njenog rasprostiranja naslijedila Latenska kultura.<ref>[https://www.znanjesveta.com/o/Halštatska_kultura Halštatska kultura]</ref> Vezuje se za populacije Predkelta i [[Kelti|Kelta]] u zapadnom halštatskom području i za [[Iliri|Pred-Ilire]] u istočnom halštatskom području. Ime je dobila po eponimskom nalazištu Halštat [[Hallstadt]] (bogati rudnik soli), jezerskom naselju u [[Austrija|Austriji]], jugozapadno od [[SalcburgSalzburg]]a.

Nalazište je otkrio Johann Georg Ramsauer 1846. god. Pronađeno je približno 1300 grobova, sa oko 2000 pokojnika, među kojima su i djeca. Samo naselje je otkriveno kasnije na strmim obroncima u jezeru. Materijal iz HalštataHallstadt je razvrstan u 4 perioda. HalštatHallstadt A i B pripadaju kasnom bronzanom dobu, i upotrebljavaju se za šire oblasti, dok se na željezno doba odnose HalštatHallstadt C i D.<ref>[https://books.google.de/books?id=f899xH_quaMC&pg=PA887&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false John T. Koch - Halštatska kultura]</ref>

Naselja su uglavnom bila utvrđena, često su se mogla naći na vrhovima brežuljaka, te su pretežno uključivala radionice ljudi koji su se bavili bakrom, srebrom i zlatom. Tipično naselje je Heuneburg na gornjem [[Dunav]]u, urađeno po mnogim današnjim standardima,okruženo sa 9 nekropola [[Tumuli|tumula]], zatim [[Mont Lassois]] u istočnoj Francuskoj, [[Vix]] u Burgundiji i [[Molpir]] u Slovačkoj.

Početno željezo je bilo poprilično egzotično i skupo, te se uglavnom koristilo kao prestižni materijal za nakit. Željezni mačevi pojavili su se tek u kasnijim periodima ove kulture, od 8. stoljeća pa na dalje, a alati još kasnije. Brzorotirajuće Keramičkokeramičko kolo pojavljuje se tek na samom kraju kulture.

Na kraju perioda Halštat DHallstadtD, život na većini nalazišta zamire i u potpunosti nestaje na brojnim nalazištima. Velika naselja kao što su  [[Heuneburg]] i  [[Burgstallkogel]] bila su razvaljena ili napuštena, sahranjivanje u tumulima sa bogatim prilozima je nestalo, a ona stara opljačkana. Navode se dva razloga: pritisak [[Germani|Germana]] sa sjevera i želja za novim teritorijama. Kulturu je naslijedila mlađa, [[Latenska kultura]].