Razlika između verzija stranice "Paleocen"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m →top: razne ispravke |
|||
Red 1:
'''Paleocen''' ([[starogrčki jezik|stgrč.]] παλαιός – ''palaios'' = staro + ἠώς – ''eos'' = zora + καινός – ''kainos'' = novo) jest [[geološka epoha]], prvo razdoblje [[paleogen]]a, jedan od perioda [[kenozoik]]a. Ime paleocen, skovao je francuski i njemački autor [[Wilhelm Philipp Schimper]] u 1847., a ostalo je nejasnoi da li odnosi na pojave u divljin, kao "novi-stari" u to vrijeme, prije nego što su se pojavili moderni redovi sisara u eocenu.<ref>{{cite web|url=http://www.stratigraphy.org/index.php/ics-chart-timescale|title=ICS - Chart/Time Scale|website=www.stratigraphy.org|access-date=28.
Paleocen obuhvata vrijeme između kraja [[kreda (period)|krede]] (prije 66 miliona godina) i početka [[eocen]]a (prije 56 miliona godina). Njegov početak i kraj označeni su [[kredno-paleogensko izumiranje|kredno-paleogenslim izumiranjem]] i toplotnim maksimumom paleocen-eocen. Kao i u drugim geološkim razdobljima, slojevi koji ograničavaju ovo razdoblje dobro su identificirani, ali nisu datirani s maksimalnom preciznošću. U prošlosti Zemlje, paleocen je trajao oko 10 miliona godina.
Red 14:
Paleocenski elementi taloženi su u dva bazena: u području mediteranske geosinklinale i Sjevernoevropskom moru. Tokom monskog kata, nataloženi su [[krečnjak|krečnjaci]] preko kojih leže laporovito-glinovite tvorevine. U tanetu, nakon povlačenja mora sedimentiraju se koanglomerati i [[pijesak]], dok je sparanski kat predstavljen lagunskim sedimentima. [[Alpska orogeneza]] u paleocenu se nastavlja laramijskom fazom. Orogeni pokreti zahvatili su geosinklinalu [[Tetis]]a iznad koje se izdižu složeni planinski vijenci alpsko-himalajskih planina.
Epirogena pomjeranja u paleocenu prouzrokovala su izčezavanje epikontinentalnih mora; Srednjoevropsko more se povlači. Raspored kopna i mora u paleocenu mijenja se i nastavlja se komadanje [[Gondvana|Gondvane]], uz udaljavanje pojedinih kontinenata. [[Indijski okean]] postepeno dobija svoj današnji format, [[Antarktik]] se odvaja od glavne jezgre, tj. od [[Afrika|Afrike]] i [[brazil]]skog kopna. Dimenzije Tetisa svedene su na bazen [[Jadran|Jadranskog mora]] i provansalski bazen. [[Sjeverno more]] uključuje prostor od [[Engleska|Engleske]] do [[Ural]]a i dalje preko [[sibir]]ske platforme. Reljef Evroazije i obje Amerike dosta je ptomijenjen. Laramijskom fazom alpske orogeneze rastu sredozemna i pacifička zona mlađih nabranih planina.
Pojačane su [[erozija]] i [[denudacija]], a izdizanjem ovih zona rijeke su bile usmjerene prema borealnom moru i [[Atlantski okean|Atlantskom okeanu]]. [[Klima]] je bila topla i vlažna, što potvrđuju naslage [[ugalj|uglja]]. U nekim dijelovima Azije i Sjeverne Amerike klima je bila suha. Ugalj postaje najznačajnija [[sirovina]], a javljaju se i [[fosfati]].
| |||