Razlika između verzija stranice "Država"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Vraćene izmjene korisnika 105.67.129.59 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika AnToni oznake: vraćanje poništenje |
m razne ispravke |
||
Red 1:
{{Nedostaju izvori}}
[[Datoteka:Leviathan_by_Thomas_Hobbes.jpg|mini|desno|200px|Levijatan: djelo o društvu i legitimnom vladanju]]
'''Država''' je u društvenim naukama obavezujuća politička institucija centralizovane vlasti i organizacija društva koja posjeduje monopol legitimnog korištenja sile na određenoj teritoriji. Prema [[međunarodno pravo|međunarodnom pravu]] i međunarodnim odnosima, država obično označava politički subjekt koji je [[suverenitet|suveren]], tj. nije podložan nikakvoj višoj političkoj vlasti.
== Etimologija ==
Red 23:
Činjenica je da mnoge države u određenoj mjeri zavise od moćnijih država i/ili dobrovoljno ulaze u veće političke sile, kao što su [[Ujedinjeni narodi]], [[Evropska Unija]], [[Svjetska trgovačka organizacija]] i druge međunarodne organizacije.
Iako se mnoge države tako praktički stavljaju u podređen položaj, njihov položaj u odnosu na međunarodne organizacije ili moćnije države je ipak mnogo jači nego položaj državnih podjedinica u odnosu na državu.
U zadnje vrijeme sve više raste moć naddržavnih ustanova. Zato mnogi ljudi (pogotovo oni koji zastupaju konstitutivnu teoriju međunarodnog prava) odbacuju pojam suvereniteta kao nešto zastarjelo i gledaju na državu samo kao na jedinicu političke podjele planete.
Red 29:
== Teorije o nastanku države ==
Mnogi teoretičari države i prava, sociolozi i filozofi su dali svoje teorije i mišljenja o načinu formiranja prvih država. Iako se ni za jednu teoriju ne može reći da je najtačnija, sve se slažu oko jedne stvari, a to je da država i pravo nisu nastale u jednom momentu u ljudskoj historiji, već da su rezultat dugotrajnog procesa.
* Jedno od prvih mišljenja o postanku države je iznio [[Antička filozofija|antički grčki]] [[Filozofija|filozof]] [[Aristotel]] u svom djelu [[Politika (Aristotel)|Politika]]. Njemu su veoma važni društveni odnosi i rast stanovništva koji je, zajedno sa ekonomskim i psihološkim elementima, stimulisao ljude da stvore prvobitne zajednice, naselja, koji će se u svojoj konačnici razviti u države.
* Psihološke teorije polaze od toga da pojedine osobe ili grupe ljudi posjeduju određene psihofizičke prednosti nad drugima, koje im omogućavaju da zauzmu bolji (ekonomski i politički) položaj u društvu, i druge podrede sebi. Ovo su kontroverzne teorije jer, u svojoj ekstremnoj varijanti, zagovaraju i rasnu teoriju segregacije.
* Određeni [[Sociologija|sociolozi]] i teoretičari (Oppenheimer, Duhring, Gumplowicz itd.) stavljaju elemente političke prisile i društvene sile ispred ekonomskih faktora, u nastanku države.
▲* Određeni [[Sociologija|sociolozi]] i teoretičari (Oppenheimer, Duhring, Gumplowicz itd.) stavljaju elemente političke prisile i društvene sile ispred ekonomskih faktora, u nastanku države.
* Zagovornici materijalističke teorije imaju suprotne tvrdnje od teoretičara "teorije sile". Naime, po ovim teoretičarima ekonomski faktori su doveli do nastanka privatnog vlasništva, diferencijacije društva i nastanka klasa, su u konačnici doveli i do nastanka države i prava.
Line 42 ⟶ 39:
* [[Zakonodavna vlast]] - obično je to parlament, ali često i Vlade i predsjednici država imaju pravo donositi odluke i ukaze s zakonodavnom težinom
* [[Sudska vlast]] - sudovi, od lokalnih do državnih, najviše sudsko tijelo u državi je Vrhovni sud (Ustavni sud je dio sudskog sistema, ali ne spada u hijerarhiju), brinu se za provođenje zakona
* [[Izvršna vlast]] - Vlada, na čelu s predsjednikom Vlade (Premijerom), brine za vođenje države, članovi Vlade su ministri, tipično svaka država ima ministarstva policije, odbrane (vojske), privrede, i vanjskih poslova
Line 86 ⟶ 81:
* {{Cite book|author=Scott, James C.|title=Seeing like a state: how certain schemes to improve the human condition have failed|publisher=Yale University Press|year=1998|isbn=978-0-300-07815-2|url=http://books.google.com/books?id=PqcPCgsr2u0C}}
* {{cite book|author=Taylor, Michael|title=Community, anarchy, and liberty|publisher=Cambridge University Press|year=1982|isbn=978-0-521-27014-4|url=http://books.google.com/books?id=eI9xYg7CwiwC}}
* {{cite web|author=Uzgalis, William|title=John Locke|work=Stanford Encyclopedia of Philosophy|date=
{{Wikicitat}}
{{Commonscat|Countries}}
| |||