Verzija na dan 8 februar 2020 u 01:12 uredi AnToni (razgovor \| doprinosi) Birokrati, Urednici, Administratori interfejsa, Administratori 162.711 edits m Vraćene izmjene korisnika 89.146.157.3 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika InternetArchiveBot oznaka: vraćanje ← Starija izmjena		Verzija na dan 8 februar 2020 u 01:24 uredi poništi AnToni (razgovor \| doprinosi) Birokrati, Urednici, Administratori interfejsa, Administratori 162.711 edits No edit summary Novija izmjena →
Red 5: \| opis = Aleksandar Ranković oko 1960. \| datum_rođenja = {{Datum rođenja\|1909\|11\|28}} \| mjesto_rođenja = [[Obrenovac]], [[Kraljevina Jugoslavija]] \| datum_smrti = {{Datum smrti i godine\|1983\|8\|19\|1909\|11\|28}} \| mjesto_smrti = Dubrovnik, SFRJ \| nacionalnost = Srbin Red 17: \| djeca = Miroslav i Slobodan Ranković }} '''Aleksandar Ranković''' ([[Draževac (Obrenovac)\|Draževac]] kraj [[Obrenovac\|Obrenovca]], [[1909]]. - [[Dubrovnik]], [[1983]].), član Politbiroa i bliski saradnik [[Josip Broz Tito\|Josipa Broza Tita]]. Nakon [[drugi svjetski rat\|2.Drugog svjetskog rata]] bio je čelni čovjek obavještajne zajednice u [[Jugoslavija\|Jugoslaviji]], te je u to vrijeme proveo srbizaciju upravnog kadra u obavještajnoj upravi. Za vrijeme sovjetsko-jugoslovenske krize [[1948]]. godine, Ranković je bio za centralizaciju. No, nije otpremljen u zatvor na [[Goli otok]] kao većina [[Tito]]vih protivnika, već je samo smijenjen sa dužnosti.<ref name="yutimes">[http://www.yutimes.de/aleksandar-rankovic-narodni-heroj-ili-domaci-izdajnik/ Aleksandar Ranković. Narodni Heroj ili domaci izdajnik.] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20131207011055/http://www.yutimes.de/aleksandar-rankovic-narodni-heroj-ili-domaci-izdajnik/ \|date=7 Decembar 2013 }}''yutimes.com'',objavljeno; 26.10.2012;pristupljeno: 7.10.2014 {{sr simbol}}</ref> Aleksandar Ranković jedan je od najodgovornijih lica za teror jugoslavenske tajne policije i masovna ubijanja nakon Drugog svjetskog rata ~~ponajviše~~protivnika ~~[[Hrvati\|Hrvata]],~~socijalističkog ~~ali i Slovenaca,Srba, [[Bošnjaci\|Bošnjaka]] i Albanaca na [[Kosovo\|Kosovu]]~~sistema. ==Djetinjstvo i obrazovanje== Rođen je 28. novembra 1909 u Draževcu (Obrenovac) gdje je i završio osnovnu školu. ~~Kao~~Nakon ~~mnoga djeca u to vrijeme,~~toga odlazi 1922. u Beograd na zanat. Veoma rano pristupa radničkom pokretu. 1924. postaje član sindikata. 1927. postaje član podružnice svih krojačkih i tekstilnih radnika, te upoznaje svoju buduću suprugu Anđu i biva primljen u [[Savez komunističke omladine Jugoslavije]]. Nakon toga postaje sekretar Mjesnog komiteta SKOJ za Beograd. == Rad u Partiji== 1928. postaje sekretar Pokrajnskog komiteta SKOJ Srbije, tada je već bio član KPJ. Zbog izdavanja letaka Ranković, po prvi put u svom životu, biva uhapšen. ===Šestojanuarska diktatura=== Dok je boravio u zatvoru u Glavnjači bio je mučen ali nije izdao imena drugih članova SKOJ-a. Osuđen je na 6 godina robije u [[Sremska Mitrovica\|Sremskoj Mitrovici]] i [[Lepoglava\|Lepoglavi]]. Za vrijeme boravka u tamnici Ranković radi na širenju revolucionarnih ideja. 1935. Ranković se pušta na slobodu i ide na odsluženje vojnog roka. Vraća se u Beograd, nakon vojne službe, te radi u radničkom pokretu Srbije. Bio je pod prismotrom policije, u ilegali je radio pod imenom "Marko". U maju 1939 učestvuje na Zemaljskom savjetovanju komunista ispod [[Šmarnta Gora\|Šmarnte Gore]], a kasnije i na [[Peta zemaljska konferencija\|Petoj zemaljskoj konferenciji]] u [[Zagreb]]u. Ranković se izabira u Politbro [[Centralni komitet komunističke partije Jugoslavije\|CK KPJ]].▼ ▲Dok je boravio u zatvoru u Glavnjači bio je mučen ali nije izdao imena drugih članova SKOJ-a. Osuđen je na 6 godina robije u [[Sremska Mitrovica\|Sremskoj Mitrovici]] i [[Lepoglava\|Lepoglavi]]. Za vrijeme boravka u tamnici Ranković radi na širenju revolucionarnih ideja. 1935. Ranković se pušta na slobodu i ide na odsluženje vojnog roka. Vraća se u Beograd, nakon vojne službe, te radi u radničkom pokretu Srbije. Bio je pod prismotrom policije, u ilegali je radio pod imenom "Marko". U maju 1939 učestvuje na Zemaljskom savjetovanju komunista ispod [[Šmarnta Gora\|Šmarnte Gore]], a kasnije i na Petoj zemaljskoj konferenciji u [[Zagreb]]u. Ranković se izabira u Politbro [[Centralni komitet komunističke partije Jugoslavije\|CK KPJ]]. ==Drugi svjetski rat== {{Glavni\|Drugi svjetski rat}} U trenutku izbijanja Drugog Svjetskog rata, nalazi se u Zagrebu. 1941. opet biva uhapšen nakon što je učestvovao u miniranju radio-stanice u Beogradu. [[Gestapo]] ga je mučio u zatvoru, zbog povreda ležao je u bolnici, tu situaciju koriste 30. jula [[Spasenija Cana Babović]] i [[Đuro Strugar]] i izbavljaju ga. Od tada radi u ilegali. Tokom boravka u [[Bihać]]u, saznaje da mu je supruga [[Anđa Ranković\|Anđa]] poginula kod [[Gacko]]g. U toku [[Narodnooslobodilačka borba\|NOB]] obavlja dužnost člana Vrhovnog štaba NOV i POJ. Kao organizacioni sekretar KPJ postaje [[Josip Broz Tito\|Tito]]v bliski saradnik. ==Osnivanje OZNE== {{Glavni\|OZNA}} [[13. ~~maj]]a~~maja ~~1944~~194. na Visu se osniva Odsjek za zaštitu naroda (OZNA) čiji načelnik postaje Ranković. U novembru biva izabran za podpredsjednika Narodne skupštine Srbije. U službi zamjenika Tita, izdaje naređenje za proboj Sremskog fronta 1945. [[24. ~~mart]]a~~marta 1946. pred Narodnom skupštinom izjavljuje da je [[Draža Mihajlović]] uhapšen. Poslije toga je znatno ojačao aparat državne represije. Optužio je [[Sreten Žujović Crni\|Sretena Žujovića Crnog]] i [[Andrija Hebrang\|Andriju Hebranga]] za antipartijski rad i pokušaj razbijanja KPJ, njih dvojica se hapse. Od 1946-1966 radi kao ministar unutrašnjih poslova FNRJ i šef svih policijskih i tajnih službi. [[Dobrica Ćosić]] izvještava Rankovića o položaju zatvorenika na [[Goli otok\|Golom otoku]]. Nakon Rankovićeve posjete 1951. stanje se donekle poboljšalo. Ranković 1963. pušta u rad [[Autoput Bratstvo i jedinstvo\|autoput "Bratstvo-Jedinstvo"]] (E-57) koji je vodio od preko [[SR Slovenija\|SR Slovenije]], [[SR Hrvatska\|SR Hrvatske]], [[SR Srbija\|SR Srbije]] i [[SR Makedonija\|SR Makedonije]]. ==Afera prisluškivanja== {{Glavni\|Brionski plenum}} 1966. Tito otkriva u svom radnom kabinetu (Užička br. 15 Beograd) uređaje za prisluškivanje. Isti su pronađeni i u rezidenciji njegove supruge [[Jovanka Broz\|Jovanke]]. Osniva se komisija da ispita slučaj. Na sjednici Izvršnog komiteta, održane ~~[[16. juni\|~~16. juna]] 1966. Tito zakazuje [[Četvrti brionski plenum]] za 30 juni. Tokom sjednice Brionskog plenuma Ranković, usljed velikog pritiska, gubi svijest i prisutni ljekar ustanovljava blagi [[infarkt]]. ~~[[1. juli\|~~1. jula]] zvanično se otvara Četvrti Brionski plenum. Tu se donosi odluka o reorganizaciji organa bezbjednosti i traži se ostavka Rankovića na funkciju člana CK SKJ. Line 53 ⟶ 48: ==Isključenje iz SKJ i čistka kadrova== Na sjednici CK SK Srbije održane 15. septembra, Spasenija Cane Babović ~~(ista koja mu je pomogla)~~ predlaže isključenje Rankovića iz SKJ. U oktobru se Ranković isključuje iz SKJ. Nedugo nakon toga slijedi uklanjanje simpatizera Rankovića: [[Svetislav Stefanović Ćeća]], [[Vojin Lukić]], [[Slobodan Krstić]], general [[Milan Žeželj]], general [[Miloje Milojević]] kao i drugi.<ref name="yutimes2">[http://www.yutimes.de/aleksandar-rankovic-narodni-heroj-ili-domaci-izdajnik/2/ Aleksandar Ranković:Narodni heroj ili domaći izdajnik? II.dio]{{Mrtav link\|datum=Oktobar 2019 \|bot=InternetArchiveBot }}''yutimes.de'', pristupljeno 7 .2.2015 {{sr simbol}}</ref> ==Povlačenje iz javnosti i smrt== Aleksandar Ranković se povukao u vilu u [[Dubrovnik]]u od javnosti. Tu je analizirao svoje dnevne zabilješke. U noći 18-19. augusta 1983, Rankoviću je pozlilo dok je stajao na hotelskoj terasi. Doktor koji je stigao ustanovio je Rankovićevu smrt. Njegovoj sahrani na Novom groblju u Beogradu prisustvovalo je 100.000 ljudi.<ref name="yutimes2"/> ==Privatni život== Iz svog prvog braka s Anđom je imao sina Miroslava. Ponovno se oženio s Vladislavom Slavkom, s kojom je imao sina Slobodana. Ima i unuku Anju Ranković koja radi kao novinarka i voditeljica.<ref name="yutimes2"/> ==Odlikovanja<ref name="yutimes2"/>== * Nosilac partizanske spomenice * Orden junaka socijalističkog rada; Line 74 ⟶ 66: == Zanimljivost <ref name="yutimes"/>== Aleksandar Ranković je vjenčani kum Josipa Broza Tita, a general [[Ivan Gošnjak]] je kum Jovanke Broz. Line 84 ⟶ 75: == Reference == {{reference}} ==Vanjski linkovi== *{{sr simbol}} [http://www.novosti.rs/dodatni_sadrzaj/clanci.119.html:277752-Pucanj-u-Kardelja Pucanj u Kardelja]

Razlika između verzija stranice "Aleksandar Ranković"