Razlika između verzija stranice "Uzlazno nervno vlakno"

'''Uzlazno nervno vlakno''' ili ćešće [[tuđica]] '''aferentno nervno vlakno''' ili [[živac]] – u [[PNS|perifernom nervnom sistemu]] – nervno vlakno ([[akson]]) aferentnog [[neuron]]a ([[senzorni neuron]]). To je dugi nastavak (projekcija) koja se proteže daleko od [[soma| tijela nervnih ćelija]], a prenosi [[akcijski potencijal | nervne impulse]] od [[senzorni receptor|senzornih receptora]] ili čulnih organa ''prema'' [[CNS|centralnom nervnom sistemu]]. U suprotnom smjeru, neuronske aktivnosti sprovodi [[eferentno nervno vlakano | eferentna]] provodljivost.<ref>Pritchard T. E., Alloway D. (1999): Medical neuroscience. Hayes Barton Press, {{ISBN |978-1-59377-200-0}}:http://books.google.com/books/about/Medical_neuroscience.html?id=m7Y80PcFHtsC.</ref><ref>Butler A. B., Hodos W. (2005): Comparative vertebrate neuroanatomy: evolution and adaptation. Wiley-Blackwell, {{ISBN |978-0-471-21005-4}}.</ref><ref>http://books.google.com/?id=3nO6ggvV1PUC&dq=%22Comparative+vertebrate+neuroanatomy:+evolution+and+adaptation%22.</ref><ref>Berberović Lj., Hadžiselimović R., Dizdarević I. (1986): Medicinska antropologija. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 86-01-00364-8.</ref><ref>Hall J. E., Guyton A. C. (2006): Textbook of medical physiology, 11th edition. Elsevier Saunders, St. Louis, Mo, {{ISBN |0-7216-0240-1}}.</ref><ref>Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, {{ISBN |9958-10-222-6}}.</ref><ref>Warrell D. A., Cox T. M., Firth J. D. (2010): [http://otm.oxfordmedicine.com/ The Oxford Textbook of Medicine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120321002102/http://otm.oxfordmedicine.com/ |date=21. 3. 2012 }} (5th ed.). Oxford University Press.</ref>

Stimulansi [[dodir]]a ili [[bol]]a, naprimjer, stvaraju osjećaj u mozgu tek nakon informacije koja tamo putuje preko aferentnih nervnih puteva. Aferentni neuroni su [[pseudounipolarni neuron]]i koji imaju dugi [[akson]] sa kratkom centralnom i dugom perifernom granom. Ove ćelije nemaju [[dendrit]]e, nego samo glatko i zaobljeno tijelo ćelije. Van [[kičmena moždina|kičmene moždine]], hiljade aferentnih neuronskih tijela se objedinjuju čvor [[leđnog korijena]] poznat kao [[leđnog korijena ganglija]].<ref>Greenstein B., Greenstein A. (2002): Color atlas of neuroscience – Neuroanatomy and neurophysiology. Thieme, Stuttgart – New York, {{ISBN |9783131081711}}.</ref><ref>Naidich T. P., Duvernoy H. M., Dalman B. N., Sorensen A. G., Kollias S. S., Haacke E. M. (2009): Duvernoy's atlas of the human brain stem and cerebellum. Springer, WienNewYork, {{ISBN |978-3-211-73970-9}}.</ref><ref>England M. A., Wakely J. (2005): Color atlas of the brain and spinal cord, 2nd Ed. Mosby, ISBN 13:978-0323036672; ISBN 10:032-3036678.</ref><ref>Hadžiselimović R., Maslić E. (1999): Osnovi etologije – Biologija ponašanja životinja i ljudi. Sarajevo Publishing, Sarajevo, {{ISBN |9958-21-091-6}}.</ref>

Tijela aferentnih neurona nalaze se u [[ganglija| gangliji]] perifernog nervnog sistema, a aksoni ovih ćelija putuju iz ganglije u ganglion i dovode natrag u kičmenu moždinu. Većina od njih su [[unipolarni neuron]]i, po tome što imaju jedan akson iz ćelijskog tijela i šalje prema čulnom organu. Svi aksoni u leđnom korijenu, koji sadrži aferentna nervna vlakna, koriste se u prenosa somatosenzornih informacija. Somatosenzorni receptori obuhvataju [[čula]], kao što su ona za [[bol]], [[dodir]], [[temperatura|toplotu]], [[svrab]] i [[rastezanje]]. Naprimjer, određena mišićna vlakna zvana [[intrafuzalna mišićna vlakna]] je vrsta aferentnih neurona koji teku paralelno sa [[ekstrafuzalno mišićnovlano|venfuzalnim mišićnim vlaknima]] i na taj način služe kao raspon njihove dužine, od receptora do mišića. Svi ovi podražaji putuju duž istog općeg puta prema mozgu, iz leđnog korijena [[ganglija|ganglije]] u kičmenu moždinu, a od kičmene moždine do srži, koja onda vodi na medijalni lemniskus [[srednji mozak|srednjeg mozga]]. Odavde putuje na primarni somatosenzorni korteks [[tjemeni režanj|tjemenog režnja]].<ref name=MacCallum>{{cite web|last1=MacCallum|first1=Don|title=Peripheral Nervous System|url=http://histology.med.umich.edu/medical/peripheral-nervous-system|website=Histology and Virtual Microscopy Learning Resources|publisher=University of Michigan Medical School|accessdate=24. June6. 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140707101732/http://histology.med.umich.edu/medical/peripheral-nervous-system|archivedate=7. 7. 2014|url-status=dead}}</ref><ref name=MacCallum/><ref name="carlson">{{cite book |title=Physiology of Behavior |last1=Carlson |first1=Neil |year= <!--2010--> |publisher=Pearson Education, Inc |location=Upper Saddle River, New Jersey |isbn=9780205239399 }}</ref><ref name=MacCallum/>

* [[Eferentno nervno vlakno]]