Razlika između verzija stranice "Kataliza"

[[Datoteka:Enzyme catalysis delta delta G.png|thumb|350px|Efekti pozitivnog katalizatora na aktiviranje reakcijske energije: pod njegovim djejstvom ona je niža, a [[vrijeme reakcije]] je duže. <br>[[Katalizator]] ne samo da smanjuje energiju aktivacije, nego također pokreće i reakciju međuprodukata]]'''Kataliza''' (grč. ''katálysis'' = razrješavanje = ''katá'' + ''lysis'') je [[hemija|hemijska]] reakcija koja se odvija drukčije nego u izoliranim okolnostima, zahvaljujući prisustvu agensa koji se označava kap [[katalizator]]. U živim sistemima, takvu ulogu u procesu katalize katalizatorsku obično imaju [[enzim|enzimi]]i. Agensi koji pospješuju biološke procese zovu se '''biokatalizatori'''.<ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN |9958-9344-1-8}}.</ref><ref>Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (1996): Biologija 1, Svjetlost, Sarajevo, {{ISBN |9958-10-686-8}}.</ref><ref>Sofradžija A., Berberović Lj., Hadžiselimović R. (2003): Biologija za 2. razred opće gimnazije: 39-41. Svjetlost, Sarajevo, {{ISBN |9958-10-581-0}}.</ref>

Katalizatori su one supstance koje utiču ne određenu reakciju ili proces u kojima se sami ne mijenjaju niti miješaju s reaktantima ni s konačnim proizvodima, niti ulaze u konačni proizvod hemijske reakcije. Svoj uticaj ostvaruju samim svojim prisustvom tokom reakcije. Katalizatorske tvari su aktivne u malim količinama i ne troše se u katalizi pripadajuće reakcije.<ref>Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, {{ISBN |9958-10-222-6}}.</ref>

Katalitičke pojave se ispoljavaju u pokretanju ili promjeni brzine ili usmjeravanju hemijske reakcije, općenito određenim putem, kad djeluju samo na određenu reakciju (selektivna kataliza). Obično se naglašava proces pospješivanja i ubrzavanja određene reakcije ili procesa (pozitivna kataliza), ali postoje i negativni oblici katalize (inhibicije), u kojoj negativni katalizatori učestvuju u usporavanju radi ili zaustavljanju hemijske reakcije.