Razlika između verzija stranice "Imunost"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
m ISBN magic link > {{ISBN}}; razne ispravke |
||
Red 3:
Kad govorimo o imunosti treba pomenuti njegove specifične i ne-specifične komponente. Ne-specifične komponente se ponašaju kao barijere ili eliminatori velikog broja patogena bez obzira na njihovu antigenu sposobnost. Ostale komponente imunog sistema prilagođavaju se (adaptacija) prema svakoj novoj nepoznatoj zarazi, znači, imaju (potencijalnu) sposobnost stvaranja imuniteta za svaku pojedinu vrstu patogena.
'''Adaptivna imunost''' se često dijeli u dvije glavna tipa, u zavisnosti od toga na koji način je uspostavljen imunitet.
* '''Prirodno stečena imunost''' se uspostavlja kontaktom sa izazivačem zaraze (odnosi se na "slučajan" kontakt).
* '''Umjetno/vještački stečena imunost''' se stiče isključivo namjernim intervencijama, npr. putem [[vakcinacija|vakcinacije]].
▲* '''Umjetno/vještački stečena imunost''' se stiče isključivo namjernim intervencijama, npr. putem [[vakcinacija|vakcinacije]].
Dalje, i ova dva tipa se mogu razvrstavati još i prema načinu sticanja imunosti:
* imunost je stvorena u samom organizmu;
* imunost je prenesena u dati organizam iz već imunog organizma,
Dijagram prikazuje vrste imunosti:
[[Datoteka:Vrste imuniteta.jpg|centar|500x300px|Kategorizacija
== Pasivni imunitet ==
Stiče se putem transfera [[antitijelo|antitijela]] ili aktiviranih T-ćelija ali nije dugog vijeka; ne traje duže od nekoliko mjeseci.
* Prirodnim putem ovaj imunitet se prenosi u trudnoći sa majke na [[fetus]] preko [[placenta|placente]] i preko majčinog mlijeka na novorođenče.
* Vještačkim putem se antitijela na određeni patogen ili toksin prenose iz jednog čovjeka (ili nekih životinja, npr. konja) u drugog. Pasivna imunizacija se primjenjuje kad postoji visok rizik od infekcije a organizam nema dovoljno vremena na raspolaganju da razvije odgovarajuću imunu reakciju.
== Aktivni imunitet ==
'''Aktivni imunitet''' se stvara u organizmu putem antigena i traje mnogo duže, ponekad cijeli život. Aktivni imunitet je i aktivan i adaptivan. Napad patogena aktivira stvaranje određenih ćelija sa „memorijom“. Ponovna infekcija istim patogenom pokrenuće snažnu reakciju, brzu proizvodnju antitijela i neutralizaciju zaraze.
== Historija ==
[[Datoteka:Tableau Louis Pasteur.jpg|mini|desno|200px|Louis Pasteur u svojoj laboratoriji, 1885. godina]]
Imunitet je važan predmet od interesa za čovječanstvo već hiljadama godina. U prahistoijskom vremenu smatralo se da bolesti izazivaju natprirodne sile, da je bolest božanska kazna za počinjene grijehe ili griješne misli.
Od [[Hipokrat]]a pa do XIX stoljeća, sve dok nisu postavljeni temelji moderne [[medicina|medicine]], smatralo se da bolest i pošasti poput [[kolera|kolere]] i [[kuga|kuge]] uzrokuje, između ostalih, ''[[mijazma]]'', loš ili kužan vazduh.
Možda je prvi klinički opis imuniteta dat u ''Kitab fi al-jadari wa-al-hasbah'' (''Traktat o boginjma i ospicama'',
[[Jean de Maleissye]] navodi da je Mithridat VI iz [[Pont]]a uspijevao razviti imunitet na
neke zmijske otrove eksperimentirajući s konzumiranjem krvi životinja koje se hrane otrovnim zmijama. Također je uzimao i blage doze zmijskog otrova kako razvio otpornost.<ref name=Maleissye>Maleissye J (1991). ''Histoire Du Poison.'' (Istorija otrova) Paris: Francois Bourin, {{ISBN
Ipak, tek će [[Louis Pasteur]]ov rad u kojem objašnjava da su bolesti uzrokovane klicama i otkriće da nakon infekcije ljudski organizam razvija sposobnost odbrane na buduće napade datog uzročnika dati zamah novoj nauci - [[imunologija|imunologiji]].
== Također pogledajte ==
Line 47 ⟶ 46:
{{reflist}}
{{Imunološki sistem}}
[[Kategorija:Imunologija]]
| |||