Razlika između verzija stranice "Švicarska"
| [pregledana izmjena] | [nepregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
|||
Red 64:
== Historija ==
{{Glavni|Historija Švicarske}}Od 1848. Švicarska Konfederacija je bila [[Federacija|federalna]] država sa relativno autonomnim kantona, od kojih neki imaju historiju konfederacije koja seže više od 700 godina, stavljajući ih među svjetski najstarijih sačuvanih republika. Švicarska dolazi pod rimsku vlast u 1. vijeku prije [[Krist|Krista]]. U [[Srednji vijek|srednjem vijeku]], istočni dio je postao dio Vojvodstva Švapske u [[Sveto Rimsko Carstvo|Svetom Rimskom Carstvu]], dok je zapadni dio je bio dio [[Burgundija|Burgundije]]. Stara Švicarska Konfederacija u kasnom srednjem vijeku osniva nezavisnost od [[Habsburgovci|Habsburgovaca]] i Vojvodstva [[Burgundija|Burgundije]], te u talijanskim ratovima stekla teritorij južno od [[Alpe|Alpa]]. Švicarska Reformacija podijeljena na Konfederacije rezultirala je na dugotrajnu historiju unutarnjih nemira između Trinaest kantona u novome vijeku. U svjetlu francuske revolucije, Švicarska je pala na francusku invaziju u 1798 .Napoleonov Zakon o posredovanju u 1803. obnovio je status Švicarskoj kao konfederacija, a nakon završetka Napoleonove vlasti,Švicarska Konfederacija prošla je razdoblje previranja, kulminirala u kratkom građanskom ratu u 1847. i stvaranje federalnog ustava u 1848. Historija Švicarskoj od 1848. godine je u velikoj mjeri uspjeha. Industrijalizacija pretvara tradicionalno poljoprivredno gospodarstvo, a švicarska neutralnost tijekom dvaju svjetskih ratova i uspjeh u bankarstvu,uspon Švicarske u svom statusu kao jedan od svjetskih većina stabilnih gospodarstava. Švicarska je potpisala sporazum o slobodnoj trgovini s [[Evropska ekonomska zajednica|Evropskom ekonomskom zajednicom]] u 1972, te je sudjelovala u procesu evropskih integracija putem bilateralnih ugovora, ali prije svega se opirao puni ulazak u Evropsku uniju (EU), iako je teritorij Švicarske okružen zemljama članicama EU.
== Administrativna podjela ==
Red 79:
== Geografija ==
[[Datoteka:3818 - Riffelberg - Matterhorn viewed from Gornergratbahn.JPG|mini|[[Matterhorn]]]]
Švicarska se nalazi u srednjoj [[Evropa|Evropi]] i prostire se između Ženevskog i Bodenskog jezera. Graniči sa [[Njemačka|Njemačkom]], [[Austrija|Austrijom]], [[Italija|Italijom]], [[Lihtenštajn]]om i [[Francuska|Francuskom]]. Ukupna površina iznosi 41.285 km<sup>2</sup>, a zemlja ima preko 7.500.000 stanovnika. Glavni grad je [[Bern]], a ostali veći gradovi su [[Zürich]], [[Ženeva]], [[Lozana]] i [[Basel]].
Line 97 ⟶ 98:
Zemlja ima blizu 8.000.000 stanovnika (procjena iz 2009. godine).
U 2018, švicarsko stanovništvo je neznatno premašilo 8,5 milijuna. Zajedničko s drugim razvijenim zemljama, švicarska populacija se naglo povećala tijekom industrijskog doba, između 1800. i 1990. godine rast se u međuvremenu stabilizira, a kao i većina Evrope, Švicarska se suočava sa starenjem stanovništva.Švicarska ima jednu od najstarijih populacija na svijetu, s prosječnom dobi od 42,5 godina. Od 2019. godine, stranci čine 25,2% stanovništva, jedan od najvećih razmjera u razvijenom svijetu.Većina njih (64%) bili su iz Evropske unije ili [[EFTA]]-e.Talijani su najveći pojedinačni stranaci, s 15,6% ukupnog inozemnog stanovništva, iza njih su Nijemci (15,2%), doseljenici iz Portugala (12,7%), iz Francuske (5,6%), Srbije (5,3%), Turske (3,8% ), Španije (3,7%), i Austrije (2%). Imigranti iz Šri Lanke, većina od njih bivši Tamilski izbjeglica, bili najbrojnija skupina među ljudima azijskog podrijetla (6,3%)
=== Religija ===
Švicarska nema službene državne religije, iako je većina kantona (osim Ženevi i Neuchâtel) lako prepoznati službene crkve, koji su [[Rimokatolička crkva|Rimokatoličke crkve]] ili [[Reformirana crkva|reformirane crkve]].[[Kršćanstvo]] je dominantna religija u Švicarskoj (oko 68% od rezidentnog stanovništva u 2016.i 75% švicarskih građana, podijeljeno između Rimokatoličke crkve (37,2% stanovništva), Reformirane crkve Švicarske (25,0 %), protestantske crkve (2,2%), pravoslavne crkve (oko 2%), druge crkve (1,3%). Imigracija se uspostavio i islam (5,1%), 24% švicarskih stalnih stanovnika nisu povezane s bilo crkve (Ateizam, Agnosticizam, i drugi)
[[Datoteka:London, Swiss Glockenspiel -- 2016 -- 4867.jpg|mini|203x203piksel|Švicarski sat]]
== Kultura ==
Švicarska se nalazi na raskrižju nekoliko velikih europskih kultura. Tri glavna jezika, [[Njemački jezik|njemački]], [[Francuski jezik|francuski]] i [[Italijanski jezik|Italijanski]], nacionalni jezici u Švicarskoj su [[Romanski jezici|romanski]], izrečene od strane male manjine.Švicarsku kulturu karakterizira raznovrsnost, što se odražava u širokom rasponu od tradicionalnih običaja. 26 kantona i čine veliku kulturnu raznolikost.Ne poričući regionalne razlike, Alpe su odigrali važnu ulogu u oblikovanju historije i kulture Švicarske .Regija Gotthard Pass postala je jezgra Švicarske Konfederacije u ranom 14. vijeku. Danas, svi planinskih područja u Švicarskoj imaju snažnu kulturu. Ostale švicarske kulturne ikone su švicarske čokolade, švicarski sir, satovi, kravljih zvona, bankarstvo i noževi švicarske vojske
== Reference ==
| |||