Nobelova nagrada za književnost

Nobelova nagrada za književnost (švedski: Nobelpriset i litteratur) je nagrada koju Švedska kraljevska akademija nauka dodjeljuje svake godine još od 1901. Dodjeljuje se književnicima iz bilo koje države svijeta a koji su prema švedskom industrijalcu i utemeljitelju nagrade Alfredu Nobelu proizveli u oblasti književnosti najbolje djelo idealističkih tendencija (švedski: den som inom litteraturen har producerat det mest framstående verket i en idealisk riktning). Iako se ponekad pojedini radovi autora navode kao posebno vrijedni pažnje, Nobelova nagrada za književnost se zasniva na cjelokupnom opusu autora. Švedska kraljevska akademija nauka odlučuje laureata između nominiranih kandidata za nagradu a ime laureata objavljuje početkom oktobra. Jedna je od pet Nobelovih nagrada koje je utemeljio Alfred Nobel oporukom iz 1895. Ponekad se dodjela nagrada odloži za narednu godinu. Nije dodeljena 2018. godine, ali se u 2019. godini planira dodjela nagrade za dva laureata.

Nobelova nagrada za književnost
Lokacija	Stockholm, Švedska
U organizaciji	Švedska kraljevska akademija nauka
Prvi put dodijeljena	1901.
Službeni veb-sajt	www.nobelprize.org

Pozadina

Alfred Nobel je u svom posljednjem testamenu naveo namjeru da se njegov kapital koji je stekao tokom života kao industrijalac i pronalazač koristi za utemeljenje niza nagrada za one koji daju najveću korist čovječanstvu u fizici, hemiji, fiziologiji ili medicini, književnosti i doprinosu svjetskom miru. Iako je Nobel sastavio nekoliko oporuka za života, posljednja je napisana nešto više od godinu dana prije nego što je preminuo, a potpisana je u Švedsko-norveškom klubu u Parizu 27. novembra 1895. Nobel je ostavio 94% svoje ukupne imovine, 31 milion švedskih kruna kako bi uspostavio fond za dodjelu pet Nobelovih nagrada. Zbog određene doze skepticizma oko autentičnosti podnesenog testamenta, Storting (norveški parlament) ga je odobrio tek 26. aprila 1897. Izvršitelji njegove posljednje volje bili su Ragnar Sohlman i Rudolf Lilljequist, koji su osnovali Nobelovu fondaciju i ispunili Nobelovu namjeru i organizirali dodjele nagrada.

Članovi norveškog Nobelovog komiteta koji su dodijelili nagradu za mir imenovani su ubrzo nakon što je testament odobren. Uslijedilo je osnivanje i drugih organizacije za dodjelu nagrada: Instituta Karolinska 7. juna, Švedske akademije 9. juna i Kraljevske švedske akademije nauka 11. juna. Nobelova fondacija je tada postigla dogovor o smjernicama vezano za dodjelu Nobelove nagrade. 1900. švedski kralj Oscar II proglasio je novostvorene statute Nobelove fondacije. Prema Nobelovoj volji, Kraljevska švedska akademija trebala je dodijeliti nagradu za književnost.

Laureati

Glavni članak: Spisak dobitnika Nobelove nagrade za književnost

Također pogledajte

• Alfred Nobel
• Nobelova nagrada
• Nobelova nagrada za ekonomiju
• Nobelova nagrada za fiziku
• Nobelova nagrada za hemiju
• Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu
• Nobelova nagrada za mir