Razlika između verzija stranice "Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
mNo edit summary |
||
Red 27:
Za Nobela je bilo važno da se nagrada dodijeli za ''otkriće'' koje je od ''najveće koristi za čovječanstvo''. Prema odredbama njegove oporuke, samo odabrani članovi društva su mogli imenovati pojedince za nagradu. To su članovi akademija širom sveta, profesori medicine u Švedskoj, Danskoj, Norveškoj, Islandu i Finskoj, kao i profesori odabranih univerziteta i istraživačkih institucija u drugim državama. Prethodni dobitnici Nobelove nagrade također su imali čast da mogu predložiti kandidata za ovu prestižnu nagradu. Sve do 1977. godine svi profesori Instituta Karolinska odlučivali su o dobitniku Nobelove nagrade za fiziologiju ili medicinu. Te godine, promjene u švedskom zakonu prisilile su Institut da objavi sva dokumenta vezana za Nobelovu nagradu te se smatralo neophodnim da se oformi nezavisno tijelo za dodjelu Nobelove nagrade. U svrhu toga, formirana je Nobelova skupština, koja se sastojala od 50 profesora Instituta Karolinska. Skupština bira Nobelov komitet koji se sastoji od 5 članova koji ocenjuju kandidate, sekretara koji je zadužen za organizaciju i svake godine 10 pomoćnih članova koji pomažu u ocjenjivanju kandidata. 1968. godine dodata je odredba da Nobelovu nagradu ne može podijeliti više od tri kandidata.
Tokom tridesetih godina 20. vijeka bilo je čestih laureata iz oblasti klasične fiziologije ali je nakon toga došlo da specijalističke fragmentacije ove oblasti nauke. Posljednji laureati klasične fiziologije bili su [[John Eccles]], [[Alan Hodgkin]] i [[Andrew Huxley]] 1963. za svoja otkrića u vezi ''jedinstvenih električnih događaja u centralnom i perifernom nervnom sistemu''.
== Nagrada ==
Dobitnik Nobelove nagrade za medicinu ili fiziologiju dobija zlatnu medalju, diplomu sa citatom i određeni iznos novca.<ref>{{cite web |author=Tom Rivers |date = 10 December 2009 |url = http://www1.voanews.com/english/news/europe/2009-Nobel-Laureates-Receive-Their-Honors-78989292.html |title = 2009 Nobel Laureates Receive Their Honors | Europe| English |publisher = .voanews.com |accessdate =10. 5. 2019}}</ref> Nagrada se dodjeljuje tokom ceremonije dodjele nagrada u Koncertnoj dvorani u Stockholmu.
=== Medalja ===
Nobelove medalje, koje se izrađuju u pvedskoj kovnici Myntverket,<ref>{{cite web | title = Medalj – ett traditionellt hantverk | publisher = Myntverket | url = http://www.myntverket.se/products.asp?lang=sv&page=3 | language = Swedish | accessdate =10. 5. 2019| archiveurl = https://web.archive.org/web/20071218102934/http://www.myntverket.se/products.asp?lang%3Dsv%26page%3D3 <!--Added by H3llBot--> | archivedate = 18 December 2007 }}</ref> su zaštitni znak Nobelove fondacije. Svaka medalja sadrži sliku Alfreda Nobela u lijevom profilu na prednjoj strani medalje. Nobelove nagrade za fiziku, hemiju, fiziologiju ili medicinu i književnost imaju identične prednje strane, prikazujući sliku Alfreda Nobela i godine njegovog rođenja i smrti (1833–1896). Do 1980. godine medalje su izrađivane od 23-karatnog zlata a od tada se izrađuju od 18-karatnog zelenog zlata, presvučenog 23-karatnim zlatom.<ref name="ceptualinstitute1">{{cite web |url = http://www.ceptualinstitute.com/galleria/awards/nobel/nobelmedals.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20071219125630/http://www.ceptualinstitute.com/galleria/awards/nobel/nobelmedals.html |archivedate = 19 December 2007 |title = The Nobel Medals |publisher = Ceptualinstitute.com |accessdate =10. 5. 2019}}</ref>
Medalja koju dodjeljuje Karolinski institut prikazuje sliku ''Genija medicine koja drži otvorenu knjigu u krilu pri tome skupljajući vodu koja izlazi iz stijene kako bi ugasio žeđ bolesne djevojke". Medalja je ispisana riječima preuzetim iz [[Virgilije]]ve ''[[Eneida|Eneide]]'' i glasi: ''Inventas vitam juvat excoluisse per artes'', što bi u prijevodu na [[Bosanski jezik|bosanski]] značilo ''izumi poboljšavaju život koji je uljepšan umjetnošću''.<ref name="nobelmedal">{{cite web |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/medal.html |title = The Nobel Medal for Physiology or Medicine |publisher = Nobelprize.org |accessdate =10. 5. 2019}}</ref>
=== Diploma ===
Dobitnici Nobelove nagrade dobijaju i diplomu koju im uručuje lično kralj Švedske. Svaka diploma je jedinstveno dizajnirana od strane institucije koja nagrađuju laureata nagradom. U slučaju Nobelove nagrade za fiziologiju ili medicinu, to je Nobelova skupština Institut Karolinska. Diplome kreiraju poznati ovlašteni umjetnici i kaligrafi iz Švedske.<ref name="nobelprize5">{{cite web |url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/diplomas/ |title = The Nobel Prize Diplomas |publisher = Nobelprize.org |accessdate =10. 5. 2019|deadurl = yes |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060701201519/http://nobelprize.org/nobel_prizes/diplomas/ |archivedate = 1 July 2006}}</ref> Diploma sadrži sliku i tekst koji navodi ime laureata i doprinos zbog kojeg je laureat nagrađen Nobelovom nagradom.<ref name="nobelprize5" />
=== Novčana nagrada ===
Na ceremoniji dodjele nagrada, laureat dobija dokument sa navedenim iznosom novčane nagrade. Iznos novčane nagrade može se razlikovati iz godine u godinu, na osnovu finansijskih sredstava dostupnih od Nobelove fondacije. Na primjer, 2009. godine ukupna dodijeljena novčana sredstva iznosila su 10 miliona [[Švedska kruna|švedskih kruna]] dok je taj iznos 2012. godine iznosio 8 miliona švedskih kruna. Ako postoje dva laureata u određenoj kategoriji, novčani iznos se dijeli na dva ista dijela dok u slučaju tri laureta komisija za nagrađivanje može odlučiti da li će sva ti laureata dobiti iste iznose ili će kedan laureat dobiti polovini a ostala dva po četvrtinu od ukupnog novčanog iznosa.
== Laureati ==
| |||