Razlika između verzija stranice "Molekularna sistematika"

 

== Historija==

Teorijski okviri za molekularnu sistematiku su postavljeni tokom 1960-ih, u radovima [[Emile Zuckerlandl|Emila Zuckerlandla]], [[Emanuel Margoliash|Emanuela Margoliasha]], [[Linus Pauling|Linusa Paulinga]] i [[Walter M. Fitch|Waltera M. Fitcha]].<ref>{{cite journal|author=Suárez-Díaz, Edna and Anaya-Muñoz, Victor H. |year=2008|title= History, objectivity, and the construction of molecular phylogenies|pmid=19026976|doi=10.1016/j.shpsc.2008.09.002|journal= Stud. Hist. Phil. Biol. & Biomed. Sci. |volume=39|pages=451–468|issue=4}}</ref> Pioniri primjene molekularne sistematike su bili [[Charles Sibley]] ([[ptice]] ), [[Herbert C. Dessauer]] ([[herpetologija]]) i [[Morris Goodman]] ([[primat]]i), zatim [[Allan Wilson]], [[Robert K. Selander]] i [[John C. Avise]] (koji je studirao različite grupe). Rad sa [[Elektroforeza|elektroforezom proteina]] je počeo oko [[1956]]. Iako rezultati nisu bili brojni i u početku nisu poboljšali [[Morfologija|morfološke]] klasifikacije, dali su primamljive naznake da je za dugo održavano poimanje klasifikacije [[ptica]], naprimjer, potrebna značajna revizija. U periodu od [[1974]].-[[198]]6, bila je preovladavajuċa tehnika zvana [[DNK-DNK hibridizacija]].<ref>{{cite journal|author=Ahlquist, Jon E.|year= 1999|title= Charles G. Sibley: A commentary on 30 years of collaboration|journal=The Auk|volume=116|issue=3|url=http://sora.unm.edu/node/26122|pages=856–860|doi=10.2307/4089352 }}</ref>

 

== Teorijska osnova ==

Rani pokušaji molekularne sistematike se nazivaju [[hemotaksonomija]], a koristili su proteine, [[enzim]]e, [[ugljikohidrat]]e i druge molekule koje su izdvojene i karakterizirane koristeći tehnike kao što je [[hromatografija]]. Ovi su u posljednje vrijeme u velikoj mjeri zamijenjeni [[DNK ]]analizom, koja se bavi tačnom iderntifikacijom sekvenci [[nukleotid]]a ili ''baza'' u sekvencama DNK ili [[RNK]] ekstrahiranih pomoću različitih tehnika. U principu, oni se smatraju superiornim, za evolucijske studije, jer se djelovanje evolucije u konačnici odražava na genetičke sekvence.<ref name=“Hadziselimović“>{{cite book |author=Hadžiselimović R.|year=2005| title=Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka.|publisher= Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo|isbn=9958-9344-2-6}}</ref>Danas je još uvijek dug i skup proces sekvencioniranja cjelokupne DNK organizma ([[genom]]a). Međutim, sasvim je moguće da se utvrdi redoslijed definisanog prostora određenog [[hromosom]]a. Tipske molekularno-sistematske analize zahtijevaju poznavanje redoslijeda od oko 1.000 [[Bazni par|parova baza]]. Na bilo kojem lokusu, određena sekvenca baza koje se nalaze u datom položaju može se razlikovati između organizama. Posebna sekvenca pronađena u datom organizmu se naziva njegov [[haplotip]]. U principu, jer postoje četiri vrste baze, od 1.000 parova, može se dobiti 4¹⁰⁰⁰ različitih haplotipova. Međutim, za organizme unutar pojedine vrste ili u grupi povezanih vrsta, empirijski je utvrđeno da samo manjina lokusa ne pokazuje nikakve varijacije uopće i većina varijacija je u korelaciji, tako da je broj nađenih različitih haplotipova relativno mali.<ref name=“Hadziselimović-Pojskić“>{{cite book |author=Hadžiselimović R., Pojskić N.|year=2005||title= Uvod u humanu imunogenetiku.|publisher= Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo|isbn=9958-9344-3-4}}</ref>

U molekularno-sistematskoj analizi, [[haplotip]]ovi se utvrđuju na određenom području [[Genetički materijal|genetičkog materijala]]. Zato se koriste značajni uzorci jedinki ciljne [[Vrsta|vrste]] ili drugih [[takson]]a, ali mnoge sadašnje studije se zasnivaju na jednoj individui. Tako su nađeni i haplotipovi blisko povezanih jedinki različitih taksona. Konačno, određeni su haplotipovi manjeg broja jedinki iz definitivno različitih taksona: ovi su navedeni kao ''vanjske grupe''. Tada su poređene sekvence baza u haplotipu. U najjednostavnijem slučaju, razlika između dva haplotipa se procjenjuje brojanjem lokusa na kojima imaju različite baze: ovo se naziva broj ''zamjena'' (do druge vrste razlika između haplotipova može doći, naprimjer prilikom ''insercije'' (umetanja) jednog dijela [[nukleinskih kiselina]] u jedan haplotip koji nije prisutan u drugom). Razlika između organizama obično se ponovno izražavaju kao ''postotak odstupanja'', tako što je broj zamena po broju analiziranih parova baza. Očekuje se da će ova mjera biti nezavisna od lokacije i dužine dijela DNK koji je sekvenciran.