Verzija na dan 20 septembar 2018 u 08:15 uredi C3r4 (razgovor \| doprinosi) Urednici 73.705 edits m Vraćene izmjene korisnika 37.205.30.196 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Palapa oznaka: vraćanje ← Starija izmjena		Verzija na dan 20 septembar 2018 u 08:17 uredi poništi C3r4 (razgovor \| doprinosi) Urednici 73.705 edits mNo edit summary Novija izmjena →
Red 1: [[Datoteka:The Biological bulletin (19756543133).jpg\|thumb\|~~3oopx~~200px\|Elektronsko-mikroskopski izgled raznih dijelova [[vezikula]]<br>Lizosomi su označeni sa '''Ly'''. Oni su tamni zbog kiselosti,<br> U centru vrha slike, može se vidjeti [[Golgijev aparat]], distalno od ćelijske membrane u odnosu na lizosome]] '''Lizosomi''' su redovne [[ćelija\|ćelijske]] [[organele]] svih [[eukarioti\|eukariotskih]] ćelija. Otkriveni su relativno kasno, tek [[1955]]. godine. To su membranske [[citoplazma]]tske organele čija gustina d, izgled, veličina i svojstva obojenosti toliko variraju da ne postoji ni jedna iole sigurna [[morfologija\|morfološka]] [[osobina\|karakteristika]] za njihovu [[mikroskop]]sku identifikaciju. Jedino primjenom posebnih histohemijskih metoda sa sigurnošću se dokazuju.<ref name="Bajrović">{{Cite book \|author=Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Eds.\|title=Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju\|publisher=Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB) Sarajevo\|year=2005\|isbn= 9958-9344-1-8}}</ref><ref name= "Kapur Pojskić">{{cite book\|author=Kapur Pojskić L.\|title=Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje\|publisher= Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo\|year=2014\|isbn=978-9958-9344-8-3}}</ref><ref name="Međedović">{{cite book\|author=Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R.\|year=2002\|title=Biologija 2. \|publisher=Svjetlost, Sarajevo\|isbn=9958-10-222-6}}</ref><ref name=“Sofradzija“>{{cite book\|author=Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. \|year= 2004\|title= Biologija 1.\|publisher= Svjetlost, Sarajevo\|isbn=9958-10-686-8}}</ref> Lizosomi su mjehuraste tvorevine ispunjene lizosomnim [[enzim]]ima iz grupe kiselih [[hidrolaza]]. Za identifikaciju lizosoma odgovorna je porodica enzima iz grupe kiselih [[fosfataza]]. Red 11: ==Transport materija u lizosomima== [[Datoteka:Endocytic pathway of animal cells showing EGF receptors, transferrin receptors and mannose-6-phosphate receptors.jpg\|~~350px\|alt=Ovo je suštinsko za puteve mnogih bolesti~~200px\|thumb\|~~TLizosomi~~Lizosomi su purpurni, kao krajnje tačke u endocitoznom razvrstavanju (sortiranju). ~~<br>~~AP2 potreban za formiranje [[vezikula]], a manoza-6-receptor za sortiranje [[hidrolaza]] u lumenu lizosoma.]] Materijali koji putem [[pinocitoza\|pinocitotičkih]] [[vezikula]], [[fagosom]]a i [[autofagosom]]a dospiju u lizosome razgrađuju se do jednostavnijih spojeva, koji zatim prelaze u citosol, putem proste difuzije ili pasivnog transporta. Zbog toga su u membranu organele ugrađeni i transmembranski [[protein]]i u formi proteinskih kanala i nosača. Oni osiguravaju dolazak u [[citosol]] onih materija koje ne mogu proći kroz membranu lizosoma putem proste difuzije. Od nerazgrađenog materijala, u lizosomima nastaju tzv. rezidualna tjelašca, koja se nakupljaju u citosolu kao svjedoci prohujale lizosomne aktivnosti. Red 20: ==Razvoj lizosoma== Razvoj lizozoma još nije do kraja objašnjen. Ranije se pravila razlika između pojmova "primarni" i "sekundarni lizosom". Pod primarnim se mislilo na organelu u kojoj još nije počela razgradnja materijala, a pod sekundarnim na organelu u kojoj ta radnja već teče. Novi podaci pokazuju da u lumenu [[Golgijev aparat\|Golgijevog aparata]] nastaju dva tipa transportnih [[vezikula]]: jedne za gradivne materijale granične membrane lizosoma, a druge za enzime u lumenu organele. Nijedan od ova dva tipa vezikula ne može ponijeti naziv "primarni lizosom". Zbog ovih saznanja odustalo se od upotrebe razdvajanja naziva "primarni" i "sekundarni lizozom". Više je vjerovatno da lizosom postoji kao zaseban entitet, proizišao iz ćelije prethodnice kao samosvojna struktura. Njegovi se istrošeni dijelovi sintetiziraju u [[endoplazmatski retikulum\|endoplazmatskom retikulumu]], dorađuju u Golgijevom aparatu, a zatim putem transportnih vezikula prenose u lizosom. Broj lizosoma u ćelijama istog tipa približno je jednak. Npr., u [[hepatociti]]ma ih je oko 300. ==Praktično-medicinski značaj== Lizozomi imaju i praktično-medicinski značaj. Usljed nekih [[gen]]skih poremećaja, izostaje sinteza nekih, a vrlo rijetko i svih lizosomskih enzima. To remeti funkciju ćelije i dovodi do pojave simptoma raznih [[bolest]]i. Jedna od njih je [[inkluziona ćelijska bolest]] (''I-cell disease'') ili mukolipidoza tipa II. Kod ove bolesti spriječeno je nastajanje [[manoza 6-fosfat]]a, čime je spriječeno i dopremanje [[hidrolaza]] do lizosoma. [[Enzimi]] se, umjesto toga, deponiraju u [[krv]]i i [[vanćelijski prostor\|vanćelijskom prostoru]]. Bolest se ne mora ispoljavati u svim ćelijama organizma. Moguće je da, npr., lizosomi budu defektni u [[fibroblast]]ima, a nedirnuti u hepatocitima.<ref>Hrnjičević, M. (1995).: ''Funkcionalna citologija.'', Narodna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine., str 61-66 .</ref> ~~==Također pogledajte==~~ [[Organela]] [[Ćelije (biologija)\|Ćelija]] == Reference == Line 31 ⟶ 28: ==Vanjski linkovi== {{Commons\|Lysosome}} {{Ćelijske strukture i organele}} {{Ćelija}} [[Kategorija:Citologija]] [[Kategorija:Ćelije]]

Razlika između verzija stranice "Lizosom"