|
[[Datoteka:Kloniranje.jpg|mini|desno|300px|Proces kloniranja ovce ''Dolly'']]
[[Datoteka:Cloning diagram english.svg|mini|300px|Kloniranje transferom nukleusa]]
[[Datoteka:Twin orchids.jpg|mini|Sve [[biljke]] posjeduju mogućnost prirodnog kloniranja]]
'''Kloniranje''' ([[grčki jezik|grč.]] {{polytonic|κλών}}: grana, mladica) – u biologiji – je postupak produkcije identičnih [[molekula]], [[hromosom]]a, [[ćelije (biologija)|ćelija]], [[organ]]a ili [[organizam]]a od istovjetnog biološkog entiteta. U naučnim kontekstima termin se prvenstveno koristi za identičnu reprodukciju nasljednih [[molekula]] (klonianje DNK, npr.)<ref>Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 978-9958-9344-8-3.</ref><ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.</ref><ref>Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 978-9958-9344-8-3.</ref>
Svi oblici biološkog kloniranja, u biti, počivaju na fenomenu '''totpotentnosti''' svake [[ćelije (biologija)|ćelije]], tj. činjenici da svaka od njih sadrži kompletnu [[genetička informacija|genetičku informaciju]] za razvoj građe i funkcije cjelokupnog organizma.
Kloniranje je pojam koji potiče iz [[1963]]. godine te, naizgled, nije posebno složen zahvat i već [[1962]]. je britanski naučnik [[John Gurdon]] uspio klonirati jednu [[žabe|žabu]]. Uspješno je prenio [[jedro]] iz jedne tjelesne ćelije u neoplođenu jajnu ćeliju žabe u kojoj je prethodno uništio jezgro [[UV]] zračenjem. Iako se tako dobivena [[jajna ćelija]] uspjela razviti samo do punoglavca, ova tehnika prijenosa jezgra pokazala je put za nova uspješna kloniranja.
U definiranju pojma kloniranja se polazi s jedne strane u [[zoologija|zoologiji]] i [[botanika|botanici]] a s druge u [[reprodukcijska medicina|reprodukcijskoj medicini]]. Termin kloniranje se koristi i u ostalim oblastima nauke i svakodnevne prakse, kada se tako naziva bilo koje uvišestručavanje jednog predmeta, pojave, procesa ili čak ideje i stava.
Kloniranje je oblik bespolnog razmnožavanja različitih jednoćelijskih i višećelijskih organizama pri kojem nastaju potomci koji su jednaki roditeljskom organizmu i međusobno, ali, za nauku je, ipak, zanimljivije proučavanje kloniranje sisara.
U posljednjih nekoliko godina naučnici su uspjeli klonirati više vrsta životinja. Godine [[2001]]. američki su naučnici čak pokušali klonirati čovjeka, no u tome nisu uspjeli. Jedna tehnika koju naučnici primjenjuju za dobijanje klonova naziva se nuklearni transfer.
Naučnici najprije iz ženke uzmu neoplođenu jajnu ćeliju i iz nje odstrane jezgro, koje sadrži [[DNK]]. Iz tijela životinje koju će klonirati uzme se odgovarajuća ćelija, naprimjer ćelija kože, čije jezgro sadrži sve [[gen]]etske informacije o svom vlasniku. Tu ćeliju (ili samo njeno jezgro) naučnici tada unesu u jajnu ćeliju iz koje su odstranili jezgro i kroz nju puste struju. Tim se postupkom postiže sjedinjenje ćelije i [[citoplazma|citoplazme]] jajne ćelije. Nakon što dobije novo jezgro, jajna ćelija počinje se dijeliti kao da je oplođena, čime počinje razvoj klona životinje iz koje je uzeta tjelesna ćelija.
[[Embrion]] se tada može implantirati u maternicu surogat majke, gdje će se, u rijetkim slučajevima kada se sve odvija po planu, nastaviti razvijati dok ne dođe vrijeme da mlado dođe na svijet. Postoji i druga mogućnost, a to je da se embrion zadrži u [[materica|materici]] samo dotle dok se iz embrioblasta ne uspiju izdvojiti embrionalne matične ćelije koje se dalje mogu držati u kulturi. Naučnici vjeruju da bi ovaj temeljni princip kloniranja trebao biti djelotvoran i u slučaju ljudi. Ranije spomenuti pokušaj kloniranja čovjeka izvršen je s namjerom da se dobiju embrionalne matične ćelije. Kloniranje u tu svrhu naziva se terapijsko kloniranje.
<br>'''Hronologija''':
* [[Žaba]] ([[1952]].)
* [[Ovca]] ''Dolly'' ([[1996]].)
* [[Miš]] ([[1997]].)
* Stoka ([[govedo]], [[koza]] i [[svinja]]) ([[2000]].)
* [[Mačka]] (domaća) ([[2004]].
* Istražuje se mogućnost kloniranja embrija
* ''Vaca Rosita ISA'' u [[Argentina|Argentini]] ([[2011]].) uspijeva da krava proizvede ljudsko mlijeko.
== Također pogledajte ==
*[[Klon]]
| 