nema sažetka izmjene
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
No edit summary |
No edit summary |
||
|
{{Nedostaju izvori}}
{{Infokutija vladar
| Ime = Matija I Korvin
|
|
| Prethodnik = [[Ladislav V, kralj Ugarske|Ladislav V]]▼
| Nasljednik = [[Vladislav II, kralj Ugarske|Vladislav II]]▼
▲| Krunidba = 29. 4. 1464. godine
▲| Prethodnik = [[Ladislav V, kralj Ugarske]]
▲| Nasljednik = [[Vladislav II, kralj Ugarske]]
| Prestolonasljednik =
| Supružnik = [[Elizabeta Celjska]]
| Djeca = [[Janoš Korvin]] (vanbračni sin)
| Dinastija = [[Hunjadi]]
| Otac = [[Janko Hunjadi]]
| Majka = [[Erzsébet Szilágyi]]
| Datum rođenja = 23.
| Mjesto rođenja = Kluž-Napoka, [[Kraljevina Ugarska]]
| Datum smrti = 6.
| Mjesto smrti = [[Beč]], [[Sveto rimsko carstvo]]
| Datum sahrane =
| Mjesto sahrane = Stolni Biograd ([[Mađarski jezik|mađ]] - Székesfehérvár)
| Nasljeđivanje = [[Kralj Ugarske]]
}}
'''Matija I Korvin''' ([[Mađarski jezik|mađarski]]: Mátyás I Hunyadi; [[Slovački jezik|slovački]]: Matej I Korvín; [[Češki jezik|češki]]: Matyáš I Korvín; 23. februar 1443. - 6. april 1490.) bio je [[Spisak ugarskih kraljeva|kralj Ugarske]] od 1458. do 1490. godine. Nakon smrti oca [[Janko Hunjadi|Janka Hunjadija]] 1456. godine, Matija je zajedno sa starijim bratom [[Ladislav Hunjadi|Ladislavom]] bio zatvoren po naređenju ugarskog kralja [[Ladislav V, kralj Ugarske|Ladislava V]]. Pogubljenje njegovog brata Ladislava je izazvalo pobunu koja je prisilila kralja Ladislava V da napusti Ugarsku. Nakon kraljeve iznenadne smrti, Matijin stric [[Mihael Szilagyi]] je ubijedio skupštinu da jednoglasno proglasi Matiju kraljem 24. januara 1458. godine. Nakon toga je započeo je svoju vladavinu pod starateljstvom svog strica, ali je nakon dvije sedmice preuzeo efektivnu kontrolu nad Ugarskom.
Kao kralj, Matija je vodio ratove protiv cara Svetog rimskog carstva [[Fridrik III, car Svetog rimskog carstva|Fridrika III]] i čeških [[Najamnik|plačenika]] koji su dominirali [[Gornja Ugarska|Gornjom Ugarskom]] (danas južni dio [[Slovačka|Slovačke]] i sjeverni dio [[Mađarska|Mađarske]]). Tokom ovog perioda, [[Osmanlijsko carstvo]] je zauzelo [[Srpsko carstvo|Srbiju]] i [[Kraljevina Bosna|Bosnu]], prekidajući tako zonu odbrambenih država duž južne granice Kraljevine Ugarske. Nakon potpisivanja mirovnog sporazuma sa Fridrikom III 1463. godine, Matija I je sa vojskom prodro na teritoriju koje su nedavno okupirale Osmanlije zauzevši [[Jajce]], sjedište Bosanskog kraljevstva. Ubrzo je shvatio da ne može očekivati nikakvu značajnu pomoć hrišćanskih sila, pa se odrekao svoje anti-osmanlijske politike.
Sljedeće godine, Matija I je objavio rat češkom kralju [[Juraj, kralj Češke|Juraju]] osvajajući [[Moravija|Moraviju]], [[Šleska|Šlesku]] i [[Lužica|Lužicu]]. To mu je omogućilo da se kruniše za češkog kralja 3. maja 1469. godine, ali su ga češki gospodari odbili i nakon smrti češkog kralja Juraja 1471. godine. Umjesto toga, izabrali su [[Vladislav II, kralj Ugarske|Vladislava Jagelona]], najstarijeg sina poljskog kralja [[Kazimir IV, kralj Poljske|Kazimira IV]]. Nakon razaranja istočnih dijelova Ugarske od strane Osmanlijskog carstva 1474. godine, Matija je poslao pojačanja moldavskom knezu [[Stjepan III, knez Moldavije|Stjepanu III]] kako bi odbio seriju osmanlijskih invazija. To je dovelo do zauzimanja [[Šabac|Šabca]], važne osmanlijske granične tvrđave. Nakon sklapanja mirovnog sporazuma sa Vladislavom Jagelonom 1478. godine, Matija je predvodio rat protiv cara Fridrika III okupiravši [[Donja Austrija|Donju Austriju]] između 1482. i 1487. godine. Tokom vladavine uspostavio je profesionalnu vojsku ([[Crna četa]]), reformisao sudsku administaciju, smanjio moć barona i promovisao karijeru talentovanih pojedinaca koje je birao po njihovim sposobnostima a ne po njihovom društvenom statusu. Bio je veliki pokrovitelj umjetnosti i nauke, uspostavivši Kraljevsku biblioteku koja je imala najveću zbirku knjiga u Evropi.
{{Ugarski kraljevi}}
| |||