Razlika između verzija stranice "Holokaust"
| [nepregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
gtfo |
m Vraćene izmjene korisnika 93.138.19.188 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Munja |
||
Red 1:
{{Nedostaju izvori}}
Procjene žrtava po [[država]]ma▼
[[Datoteka:Judenstern JMW.jpg|mini|desno|160 px| Židovska zvijezda koju su Židovi morali nositi pri izlasku van domova]]
Pojmovi '''holokaust''' ([[Grčki jezik|grčki]]; ''holókaustos'': ''ὁλόκαυστος'': "potpuno spaljen") i '''šoa''' ([[Hebrejski jezik|hebrejski]]: "katastrofa", "velika nesreća") označavaju u užem smislu pojam organiziranog, sistematskog genocida i ubistva oko 6 miliona evropskih [[Jevreji|Jevreja]] za vrijeme [[nacizam|nacional-socijalizma]] u [[Njemačka|Njemačkoj]]. Pojam holokausta se odnosi također na sistemsko istrebljenje Jevreja u zemljama saveznicama nacističke Njemačke.
U širem smislu ti pojmovi označavaju također i sistematska ubistva [[Sinti]]ja, [[Romi|Roma]], invalida, homoseksualaca, poljskih intelektualaca, sovjetskih vojnih zarobljenika, pripadnika slavenskih naroda, itd.
== Progon Jevreja u nacističkoj Njemačkoj ==
Dolaskom na vlast [[1933]]. godine Nacional-socijalističke radničke partije [[NSDAP]] u Njemačkoj počinje sistematsko oduzimanje građanskih i drugih prava njemačkih Jevreja, koje bi se grubo moglo podijeliti u četiri grupe:
* Oduzimanje građanskih prava, postepeno otpuštanje Jevreja iz državnih službi, kao i javnih ustanova.
* Otuđivanje privatne imovine zakonskim aktima, kao i tzv. ''ariziranje'' firmi u posjedu Jevreja.
* Getoiziranje, deportacija i masovna ubistva Jevreja iza linija [[Istočni front|Istočnog fronta]].
* Sistematsko uništavanje Jevreja u dijelovima Evrope pod njemačkom okupacijom.
== Konačno rješenje jevrejskog pitanja (''Endlösung der Judenfrage'') ==
{{Glavni|Wannsee konferencija}}
[[Datoteka:Adolf Eichmann.jpg|mini|desno| Adolf Eichmann na suđenju u [[Izrael]]u]]
Pod ovim nazivom je od [[1941]]. (zapis [[Adolf Eichmann]]a od [[12. mart]]a [[1941]], i naredba [[Reichssicherheitshauptamt|RSHA]] od [[29. maj]]a [[1941]]) u nacističkoj Njemačkoj poznata masovna deportacija Jevreja u [[koncentracioni logor|koncentracione logore]] širom [[Evropa|Evrope]].
Već u [[Antisemitizam|antisemitičkim]] diskusijama krajem [[19. vijek]]a, javlja se pojam fizičkog uništenja Jevreja i njihove kulture na području Njemačke. Prvi prijedlozi ograničavaju se na oduzimanje građanskih prava i njihovo iseljavanje. Dolaskom [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]] na vlast i nacional-socijalista, ove misli dobijaju oblik u stvarnosti. Prve mjere deportacije počinju se sprovoditi poslije napada Njemačke na [[SSSR]], [[22. juni|22. juna]] [[1941]]. godine. U dnevnoj naredbi za svoje jedinice SD-a ([[njemački jezik|njemački]]: ''Sicherheitsdienst''-jedinice za osiguranje), dijela nacističke organizacije [[SS]], njen komandant [[Reinhard Heydrich]] naređuje [[Pogrom]] nad jevrejskim stanovništvom istočnih [[provincija]]. Pored toga, daje naredbu da se Jevreji koji se nalaze u političkim partijama ili na državnim položajima na mjestu likvidiraju. Dolazi do masovnih ubijanja muškaraca, te prevođenja žena u tzv. ''radne'' logore na [[zapad]], pogotovo u osvojenim [[Baltik|baltičkim]] zemljama. Da bi se spriječila osveta od strane jevrejskog stanovništva, od augusta [[1941]]. dolazi do sveukupne deportacije bez obzira na pol. Pored specijalnih jedinica [[Sigurnosna služba SS (SD)|SD]] i [[SS]] u ove akcije se uključuju i jedinice policije i [[Gestapo]]a, u glavnom slučaju komandovane od strana viših [[oficir]]a SS. Podršku im daju i regularne jedinice njemačke vojske [[Wehrmacht]]a, koje za transport daju svoje [[kamion]]e. Razmjer ubistava se može vidjeti u izvještajima ovih specijalnih jedinica. EK3 (''Einsatzkommando 3''-Specijalna jedinica 3) u svom izvještaju navodi:
[[Datoteka:Flag Schutzstaffel.svg|mini|lijevo| Znak [[SS]]]]
* ''Od početka jula 1941. do danas (datum izvještaja je [[1. decembar]] [[1941]].) je konačnom rješenju privedeno [likvidirano] 133.346 Jevreja sa područja [[Latvija|Latvije]] i [[Minsk]]a. Daljnih 4.000 je pri akcijama lokalnih policijskih jedinica i pri sprovođenju sigurnosnih mjera likvidirano na mjestu događaja''
U daljnjem tekstu, šef ove jedinice, SS-Standartenführer Jäger navodi:
* ''...cilj rješenja jevrejskog problema na području Latvije, može se smatrati dostignutim. U Latviji sada više nema Jevreja osim radnika-Jevreja. Ove sam također želio eliminirati, ali mi je to onemogućeno od strane vojne uprave [[Wehrmacht]]a.''
Dok se holokaust već nalazio u punom jeku, [[Hermann Göring|Göring]] traži od strane Heydricha ([[31. juli]] [[1941]].) jedan prijedlog za rješenje ovog ''problema'', te pripremu za cjelokupnu teritoriju Evrope pod kontrolom Njemačke. Poslije završetka plana, Heydrich [[20. januar]]a [[1942]]. poziva sve upućene ministre i vođe relevantnih odsjeka na konferenciju i prezentaciju u [[Berlin]]u ([[Wannsee konferencija]]). Plan je u glavnom predviđao deportaciju i ubistvo Jevreja u koncentracionim logorima te privođenje za rad sposobnih njemačkoj ratnoj privredi. Sa deportacijom njemačkih Jevreja je početo već u oktobru [[1941]]. Njih se sprovodi u [[Geto|geta]] na istoku, pretežno u gradove [[Minsk]], [[Riga]] i Lodz koji su pri početku iseljavanja njemačkih Jevreja već bili ''slobodni''.
[[Datoteka:KLWarschau.JPG|mini|desno| Varšavski geto]]
Ako na mjestu dolaska nije bilo mogućnosti smještaja, nacisti su ih likvidirali pri dolasku. Od 19. transporta iz Berlina u Rigu, od 1.500 deportiranih muškaraca, ubijeno je 1.440 dok ih je samo 60 pošteđeno kao radna snaga. Iako je za ratnu industriju bilo neophodno držati vagone slobodnim, nacisti su samo iz Berlina sa 22. transporta prevezli preko 13000 Jevreja u Lodz, Minsk, Kovno, Travniki i Reval.
Pri izboru mjesta za koncentracione logore, istakao se sam šef njemačke policije i SS-a, [[Heinrich Himmler]]. jedno od njegovih forsiranih mjesta je bio [[Koncentracioni logor Auschwitz]] skupa sa ženskim logorom [[koncentracioni logor Auschwitz-Birkenau|Auschwitz-Birkenau]]. [[Datoteka:Himmler Dead.jpg|mini|lijevo| Himmlerov leš poslije samoubistva]] Pri razgovoru sa Himmlerom i predstavnicima [[RSHA]], Eichmann se odlučuje za likvidaciju plinom, kao učinkovitim i jeftinim sredstvom za masovnu likvidaciju. Ovaj plin, [[Ciklon-B]], se od tada koristi u posebno uređenim prostorijama, takozvanim gasnim komorama, u skoro svim većim logorima. Jevreji su u ove prostorije uvođeni sa obrazloženjem da će biti posuti sredstvima za dezinfekciju i protiv [[buha]], te je poslije zatvaranja komora kroz tuševe umjesto vode i sredstva puštan otrovni plin. Leševi mrtvih Jevreja su poslije toga bacani u jame ili spaljivani u [[krematorij]]ima logora. Prije Ciklon-B je korišten [[ugljik-monoksid]] u pokretnim gasnim komorama. Na ovaj način je u samom Auschwitzu ubijeno 145.500 Jevreja. Do [[1945]]. godine u Auschwitzu je bilo 7 gasnih komora tako da se broj ubijenih samo može procjeniti. U logoru Treblinka je 700.000 leševa iskopano od strane Jevreja-radnika i spaljeno. [[4. novembar|4. novembra]] [[1943]]. Kada se Crvena armija već nalazila na putu prema zapadu, [[Glabocnik]] javlja Himmleru:
* ''19.10.1943 završio sam operaciju Reinhard (uništenje logora i zatvorenika) koju sam vodio na području Generalgouvernementa ([[Poljska]]).''
Po pridržanoj procjeni u Poljskoj je u ovoj akciji ubijeno oko 1,75 miliona Jevreja.
U novembru [[1943]]. je samo iz [[Lublin]]a u [[Majdanek]] deportirano oko 17.000 Jevreja koji su sa već zatvorenim likvidirani. Geto u [[Lodz]]u je evakuiran u augustu i septembru [[1944]]. pred dolaskom [[Crvena armija|Crvene armije]] pri čemu je likvidirano oko 62.000 Jevreja. Prije toga je Himmler već [[1942]]. naredio likvidaciju geta [[Pinsk]] čime je [[Ukrajina]] postala ''od Jevreja slobodna''.
Nemoguće je utvrditi tačan broj likvidiranih Jevreja za vrijeme nacističke Njemačke, tako da procjene variraju između 4,5 i 6 miliona stradalih.
[[Datoteka:KZ Birkenau Hauptgebaude 320x240.jpg|mini|centar| Ulaz u logor Auschwitz-Birkenau]]
▲== Procjene žrtava po [[država]]ma ==
{| {{prettytable}}
!Zemlja
| |||