|
Provodni sudovi se nalaze unutar centralnog cilindra. U primarnoj građi, [[ksilem]] i [[floem]] se nalaze jedan uz drugog – u smjeru radijusa pa se takvi sudovi zovu '''radijalni'''
Porast debljine korijena, kao i kod [[stablo|stabljike]], ostvaruje se dijeljenjem ćelija '''[[kambij]]a'''. Prema površini se proizvodi floem, a prema unutra – ksilem, što znači da je raspored ovih tkiva isti kao i u stabljici. Ove promjene su praćene pojavom '''sekundarnog kožnog tkiva''' – [[periderma|periderme]] ([[pluto]]), koja omogućuje vanjsku zaštitu korijena.
'''PRIMARNA GRAĐA KORIJENA'''
Mladi korijenovi biljaka su izgrađeni u početku smao od primarnih trajnih tikva.
Na poprečnom presjeku korijena mogu se uočiti tri dijela.
To su: '''epiblem, primarna kora, centralni cilindar.'''
'''1.)'''Samu površinu korijena zauzima epiblem ( epidermis korijena odnosno rizodermis) koji zajedno sa ''korijenovim dlakama'' upija vodu i mineralne materije iz podloge.
'''Epiblem/rizodermis/epidermis korijena''' izgrađen je od ćelija koje imaju neznatnu debljinu u poređenju ćelijama epidermisa stabla. Epiblemske ćelije na površini nemaju kutikulu niti stome. Na epiblemu se mogu javljati korijenove dlake koje su jednostavni izraštaji epiblemskih ćelija.
'''2.)'''Ispod epiblema nalazi se '''višeslojna primarna kora.'''
Prvi sloj primarne kore čini '''egzodermis.''' Ćelije egzodermisa su krupne i čvrsto zbijene odnosno spojene.
Kod nekih biljaka ćelije egzodermisa, nakon što epiblem sa korijenovim dlakama izumre, oplutnjavaju i onda se nalaze na površini korijena vršeći istu funkciju kako epidermis lista ili lstabla.
Ispod egzodermisa nalazi se '''parenhim primarne kore''' koji se staoji od živih ćelija u kojima se magacioniraju hranjive organske materije.
Zadnji sloj primarne kore bi bio '''endodermis''' koji je izgrađen od ćelija koje su čvrso spojene i javljaju se u vidu omotača koji jasno razdvaja ''centralni cilindar'' od ''primarne kore''.
Ćelije endodermisa su u početku žive i imaju celulozne zidove, kasnije odrvenjavaju i oplutnjavaju njjihovi zidovi i one odumiru.
''Endodermis'' može u toku svog razvića proći kroz nekoliko stadijuma diferenciranja.
'''Prvi stadijum diferenciranja.''' U ovom stadijumu formira se jedna neelatična traka koja sadrži lignin, suberin i ponekad produkte oksidacije fenola (što im daje tamnu boju). Te trake obuhvataju endodermsku ćeliju sa sve 4 strane. Ove trake ili zadebljanja su nazvana '''''Kasparijeva zadebljanja'''.''
'''Sekundarni stadijum diferenciranja.''' U starijim endodermskih ćelijama, sa unutrašnje strane zida se obrazuje '''suberinska lamela''', a kasnije u
'''tercijanrom stadijumu difenerciranja''' preko suberinske lamele se obrazuju novi celulozni i lignifikovani slojevi koji imaju neravnomjeran raspored.
Endodermis kod svih biljaka ne prolazi kroz sve stadijume diferenciranja. Kod ''Pinopsida'' i ''Magnoliopsida'' prolaze kroz drugi a kod ''Liliopsida'' i nekih ''Magnoliospida'' kroz treći.Po završetku trećeg stadijuma ćelije endodermisa izumiru.
Neke ćelije endodermisa ostaju žive, neoplutnjavaju i propustljive su, zbog čega se nazivaju '''ćelije propusnice.'''
'''3.)''' Ispod primarne kore nalazi se '''''centralni cilindar.''''' Centralni cilindar započinje '''periciklom''' ili '''perikambijumom.''' Ćelije pericikla su žive i imaju sposobnost diobe. U periciklu se začinju ''bočni korijenovi'' , ''vaskularni kambijum i plutin kambijum.''
U centralni cilindar nalaze se '''provodni elementi''' koji su grupisani u jedan '''provodni snopić,radijalnog tipa.''' Ako su radijalnom snopiću samo jedan '''ksilem''' i jedan '''floem''' onda se takav snopič naziva '''''monarh.''''' Postoje i ''diarh, triarh, tetrarh i poliarh.''
== Kretanje vode i minerala kroz korijen ==
Odvija se po zakonu osmoze.
Korijenska dlaka počinje da crpi vodu koja se nalazi oko dijelića zemlje. Dlaka dejstvuje kao crpka i u tom pravcu voda počinje da struji.
Kada voda ispuni korijensku dlaku ona je istovremeno razblažila koncentraciju rastvora u ćelijskom soku. Iza korijenske dlake nalazi se ćelije primarne kore. Koncentracija njihovog ćelijskog soka je '''veća''' nego koncentracija u korijenskoj dlaci, tako da će ta voda preći u susjedne ćelije kore u kojima je jača koncentracija ćelijskog soka. I tako će voda sa mineralnima na isti princip prelaziti sve dublje i dublje dok ne dodje do '''endodermisa'''.
Ćelije endodermisa su zadebljanih i lignifikovanih zidova i ne propuštaju vodu, ali postoje ćelije propusnice koje su žive i one obavljaju transport.
Ovako građen endoderm ima ulogu da usmjeri protok vode i minerala. Voda sa mineralima onda prolazi u pravcu pericikla a dalje se kroz ksilemske elemente korijena doprema u pravcu stabla i listova.
==Oblici==
Korijen može imati različite oblike, kao što su: <br>(1) končast, <br>(2) vretenast, <br>(3) repast, <br>(4) žiličast<br>(5) razgranat
|}
==Reference==
==Reference<ref>{{Cite book|title=Anatomija biljaka|last=Dr Branimir Petković, Dr Biljana Merkulov, Dr Sonja Duletić-Laušević|year=2005|location=Beograd}}</ref>==
{{reference}}
{{reference|Dr Branimir Petković, Dr Ljiljana Merkulov, Dr Sonja Duletić-Laušević - ANATOMIJA BILJAKA, Beograd, 2005}}
==Također pogledajte==
*[[Biljka]]
| 