Razlika između verzija stranice "Klaudije"

{{prijevod}}{{Infokutija vladar

'''Klaudije''' ([[latinski jezik|latinski]]: Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus; 1. august 10. p.n.e. - 13. oktobar 54.) je bio je [[Spisak rimskih careva|rimski car]] od 41. do 54. godine. Bio je sin [[Neron Klaudije Druz|Druza]] i [[Julija Antonija Minor|Antonije Minor]]. Rođen je u [[Lugdunum|Lugdunumu]] u [[Galija|Galiji]] i bio je prvi rimski car koji se rodio izvan [[Italija (rimska provincija)|Italije]]. Zbog toga što je hramljaohramao i slabije čuo zbog bolesti iz mladosti, njegova porodica ga je bojkotovala i isključila iz svih javnih funkcija dajući mu titulu [[Konzul|konzula]] zajedno sa njegovim nećakom [[Kaligula|Kaligulom]].

Mnogi su smatrali da je bio ranjiv tokom vladavine, naročito plemstvo. Klaudije je stalno bio primoran da ojačaojačati svoju poziciju što je rezultiralo pogibiji mnogih [[Rimski senat|senatora]]. Ovi događaji su oštetili njegov ugled kod antičkih pisaca, iako noviji historičari revidiraju ovo mišljenje. Mnogi pisci tvrde da ga je ubijen od stranenjegova svojesupruga suprugeubila. Nakon njegove smrti 54. godine naslijedio ga je njegov nećak i posvojeni sin [[Neron]].

== DolazakNa na vlastvlasti ==

Poslije ubistva Kaligule neki su [[senat]]ori su pomišljali na proglašenje [[republika|republike]], dok su drugi htjeli da izaberu cara koji bi bio njima po volji. Ove sporove prekinuli su [[pretorijanci]] koji su za cara proglasili Klaudija, Kaligulinog strica i [[Germanik]]ovog brata. Senat je morao da potvrdipotvrditi ovaj izbor pretorijanaca. Klaudije je amnestirao one koji su osuđeni pod Kaligulom,vlašću Kaligule i ukinuo odluke svog prethodnika. U prvo vrijeme vladao je u slozi sa senatom, ali ga je pokušaj ustanka u [[Ilirija|Iliriji]] 42. n. e., koji su podržavali neki senatori, natjerao da izmijeni politiku prema aristokratiji. Prema plebsu nastavio je [[August (rimski car)|AvgustovuAugustovu]] politiku, trošeći velika sredstva za predstave.

Klaudije sprovodi novu politiku prema [[Rimske provincije|provincijama]]. [[Judeja]] je za neko vrijeme ponovo pretvorena u vazalnu kraljevinu, za čijeg je kralja Klaudije je postavio svog prijatelja [[Herod Agrpa|Heroda Agripu]], ali je poslije Herodove smrti Judeja ponovo postala [[prokurator]]ska provincija. Klaudije je 48. n. e.godine u senatu sproveo odluku da se stanovnicima [[Galija|Galije]] dodijeli ''ius honōrum'', tj. pravo da budu birani za senatore. Kao prvi u senat su uvedeni Edui; time je bio udaren temelj uvođenju u senat bogatih i uglednih stanovnika i drugih provincija.

U spoljnojvanjskoj politici, Rimljani su se pod Klaudijem trudili da ometuometati ujedinjenje germanskih plemena, podržavajući sukobe među raznim plemenima, kao i dinastijsku borbu koja je vođena u samim plemenima. U zemlji Ubijaca osnovana je 50. n. e. ''colonia Agrippina'' (danas [[KelnKöln]]), koja je ubrzo postala centar [[Romanizacija|romanizacije]] Germana. Klaudije je 43. n. e. preduzeo pohod na [[Velika Britanija|Britaniju]] i zauzeo njen južni deodio. Sa severnimsjevernim plemenima Rimljani su morali da vodevoditi dug i uporan rat. U osvojenom deludijelu osnovana je kolonija veterana ''Camulodunum'' (današnji [[Colchester]]), koja je zajedno sa trgovačkim gradom Londinijem (''Londinium'', današnji [[London]]) postala centar rimske civilizacije. U [[Afrika|Africi]] je pod Klaudijem završeno pokoravanje [[Mauritanija|Mauritanije]] (45. n. e.), koja je podeljenapodijeljena na dvedvije carske provincije kojima su upravljali prokuratori ― Mauritanija Tingitanska i Mauritanija Cezarijska. Pod Klaudijem je prestala da postoji ipostojati [[Trakija (regija)|Tračka kraljevina]] (46. n. e.), čiji je jedan deodio je pripao [[Mezija|Meziji]], dok je od drugog obrazovanaformirana prokuratorska provincija.

Tokom celecijele Klaudijeve vladavine vidljivo je jačanje carske vlasti, što je dovelo do zaoštravanja odnosa između senata i cara, tako da su i pod Klaudijem donošene smrtne presude osobama osumnjičenim za opozicionarsko raspoloženje. Veliku ulogu imali su pod Klaudijem imali su moćni oslobođenici, naročito Palant i Narcis, koji su uzimali i aktivnog učešća u dvorskim poslovima. Intrige u carskoj porodici izazivaju opšteopće zgražanje. U razvratu prednjači Klaudijeva žena [[Mesalina]], od koje se car razveo i koja je na kraju primorana na samoubistvo. Nakon toga Klaudije se oženio [[Agripina|Agripinom Mlađom]], Germanikovom kćerkom i svojom nećakinjom, za šta je donetadonijeta specijalna senatska odluka. Agripina je uklonila niz osoba koje joj nisu bile po volji, a na njeno insistiranje Klaudije je, iako je imao svog sina [[Britanik]]a, usvojio Lucija Domicija Ahenobarba, njenog sina iz prethodnog braka, koji je sada dobio ime [[Neron|Neron Klaudije Cezar]]. Prema antičkim svedočanstvimasvjedočanstvima, koja nisu sasvim pouzdana, Agripina je na kraju otrovala Klaudija i postigla ono što je želelaželjela: [[pretorijanci]] su njenog sina proglasili za cara, a senat je tu odluku bespogovorno potvrdio.

gl_članak_funkcija = [[PopisSpisak rimskih careva|Rimski car]]<br />[[41]]. - [[54]].|