Verzija na dan 25 februar 2015 u 23:27 uredi EdinBot (razgovor \| doprinosi) Botovi, Urednici, Administratori 385.142 edits m Uklanjanje Link FA/FL/GA ← Starija izmjena		Verzija na dan 28 septembar 2016 u 10:47 uredi poništi C3r4 (razgovor \| doprinosi) Urednici 73.705 edits No edit summary Novija izmjena →
Red 1: ~~{{spajanje\|Britanska imperija}}~~ {{Nedostaju izvori}} [[Datoteka:Flag of the United Kingdom.svg\|mini\|Kasnija zastava Britanskog Carstva]] '''Britansko carstvo''' ([[Engleski jezik\|eng.]] ''British Empire'') bilo je najveća [[imperija]] u svjetskoj [[historija\|historiji]]. Proizvod je [[Evropa\|evropskog]] [[Velika geografska otkrića\|doba otkrića]], koje je započelo sa globalnim pomorskim carstvima [[Portugal]]a i [[Španija\|Španije]] u kasnom [[15. vijek]]u. U vrijeme svog raspada ([[1921]]) Britansko carstvo imalo je 450-570 miliona stanovnika, što je u grubim crtama bila četvrtina svjetskog stanovništva, a pokrivalo je površinu od preko 37 miliona [[Kvadratni kilometar\|km<sup>2</sup>]], tj. skoro trećinu površine [[Zemlja (planeta)\|Zemlje]]. Mada je carstvo iščezlo, njegovi kulturni i politički ostaci i utjecaji još uvijek se osjećaju širom [[svijet]]a, od načina privređivanja ([[ekonomija\|ekonomije]]), do zakonodavstva i sistema upravljanja i vlade. Djelomično zahvaljujući Britanskom carstvu, [[engleski jezik]] postao je novi ''[[lingua franca]]'' u svijetu. [[Datoteka:BritishEmpire1919.png\|350px\|desno\|mini\|Britansko Carstvo [[1921]]. godine]] '''Britanska imperija''', ili '''Britansko carstvo''' je izraz koji označava bivšu zajednicu [[dominion]]a, [[kolonija]], [[protektorat]]a, [[Mandat Lige naroda\|mandata]] i drugih [[Zavisno područje\|zavisnih područja]] kojima je upravljalo [[Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske]]. Britansko Carstvo datira iz [[16. vijek\|16.]] i [[17. vijek\|17. vijeka]], kada [[Kraljevina Engleska\|Engleska]] stvara prve kolonije. Britanija je, za vrijeme Britanskog carstva, bila najveća država u historiji i najveća svjetska sila. Do [[1922.]], Britansko carstvo brojalo je oko 458 miliona stanovnika, što je bila jedna četvrtina svjetske populacije,<ref>Maddison, 2001., str. 98 i 242.</ref> a pokrivalo je preko 33.000.000km<sup>2</sup>: približno četvrtinu Zemaljske kugle.<ref>Ferguson, 2004., str. 15.</ref> Kao posljedica toga, [[engleski]] jezik i britanska kultura proširili su se širom svijeta. Na vrhuncu moći, za Britansko Carstvo se moglo reći da je "carstvo u kojemu Sunce nikada ne zalazi". U vrijeme [[Velika geografska otkrića\|velikih geografskih otkrića]], [[Portugalsko carstvo\|Portugal]] i [[Špansko carstvo\|Španija]] bili su prvaci u otkrivanju novih zemalja i kolonizaciji. Pojavila se zavist moćnih evropskih država, Engleske, [[Francusko kolonijalno carstvo\|Francuske]] i [[Holandsko carstvo\|Holandije]], pa i oni započinju kolonijalnu ekspanziju i otvaraju nove trgovačke puteve u [[Američki kontinent\|Americi]] i [[Azija\|Aziji]].<ref>Ferguson 2004., str. 2.</ref> Uzastopni kolonijalni ratovi s Francuskom i Holandijom učinili su Englesku (Britansko carstvo nakon [[Zakon o Uniji 1707\|Zakona o Uniji iz 1707.]] sa [[Škotska\|Škotskom]]) dominantnom kolonijalnom silom na prostoru [[Sjeverna Amerika\|Sjeverne Amerike]] i [[Indija\|Indije]]. Međutim, gubitak 13 američkih kolonija nakon [[Američki rat za nezavisnost\|Američkog rata za nezavisnost]] zadali su težak udarac Britanskom carstvu, odvajajući je od ostatka kolonija. Usprkos zadanom udarcu, Britanska imperija se širi na tlo Afrike, Azije i na [[Tihi okean]]. Nakon pobjedonosnog [[Napoleonski ratovi\|rata s Francuskom]] [[1815.]], Britanija je uživala držeći svjetsku moć i siguran vodeći položaj. Veći stepen autonomije u Britanskom Carstvu uživale su bjelačke kolonije. Uspon [[Njemačko carstvo\|Njemačke]] i [[SAD]]-a poljuljao je vodeću ulogu Britanskog carstva u svijetu. Vojne i ekonomske tenzije između Njemačke i Britanije jedan su od glavnih uzroka [[Prvi svjetski rat\|Prvog svjetskog rata]], nakon kojeg će Britanija ponovno preuzeti kormilo Evrope. Međutim rat je uzrokovao veliki financijski gubitak i uzdrmao britansku industriju. [[Drugi svjetski rat]] također je bio loš za britansku ekonomiju i prestiž. Kolonije na Istoku okupiraju Japanci, i pored pobjede, Britanija je ponovno imala ekonomski problem. Dvije godine poslije rata, Britanija je garantirala nezavisnost nekim svojim kolonijama, kao što je [[Indija]]. Tokom [[20. vijek]]a većina britanskih kolonija postaju nezavisne države, slijedeći globalnu dekolonijalizaciju. Dekolonizacija je dovela i do vraćanja [[Hong Kong\|Hong Konga]] [[Kina\|Kini]] [[1997.]] Nakon proglašene nezavisnosti, većina bivših britanskih kolonija postale su članicom [[Commonwealth]]a. 16 članica Commonwealtha dijeli čelo države s kraljem/kraljicom Britanije, a danas je na toj dužnosti kraljica Elizabeta II., a 14 članica je pod britanskom suverenošću. == Također pogledajte == * [[Britanija]] {{Commonscat\|British Empire}}▼ {{stub-hist}} {{Kolonizacija}}▼ ▲{{Commonscat\|British Empire}} ▲{{Kolonizacija}} [[Kategorija:Carstva]] [[Kategorija:Britansko carstvo]]

Razlika između verzija stranice "Britansko Carstvo"