Razlika između verzija stranice "Jedro (biologija)"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
|||
Red 32:
*'''Veličina hromosoma''' je različita u raznih vrsta; ona je, također, različita i u istoj garnituri. Kao i broj, i veličina hromosoma je konstantna i specifična oznaka za svaku vrstu [[organizam]]a.
*'''Dužina hromosoma''' varira izmedu 0,5 μ i 40 μ, a debljina između 0,2 μ i 2 μ. Izuzetak čine tzv. gigantski hromosomi u ćelijama pljuvačnih ¬žlijezda nekih insekata, koji mogu imati 20 puta veću dužinu nego tipični interfazni hromosomi.<ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.</ref><ref>Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 978-9958-9344-8-3.</ref><ref>Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (1996): Biologija 1, Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-686-8.</ref><ref>
*'''Oblik hromosoma''' je, također, različit u raznih [[vrsta [[organizam]]a, a različit je i u istoj [[hromosomska garnitura|hromosomskoj garnituri]]. Međutim, kao i broj i veličina, tako je i forma hromosoma konstantna i specifična za svaku vrstu organizama. Zavisno od fizičkog stanja, odnosno faze ćelijske diobe, hromosomi najčešće imaju izgled kratkog konca ili štapića. Oni su u metafazi definitivno formirani i tada ispoljavaju svoj karakteristični izgled, kada se najintenzivnije boje i ispoljavaju svoje najznačajnije morfološke karakteristike. Na tijelu svakog hro¬mosoma redovno postoji jedno suženje (konstrikcija) koje se naziva primarno suženje. Na tom mjestu se nalazi specifična hromosomska struktura, [[centromera]] (sa [[kinetohor]]om). Osnovna uloga centromere, tj. kinetohora je vezana za kretanje hromosoma ka polovima "[[diobeno vreteno|diobenog vretena]]" za vrijeme ćelijske diobe. Od položaja centromere zavisi i oblik hromosoma u ćelijskoj diobi. Po tom kriteriju, hromosomi mogu hiti jednokraki (s terminalnom centromerom) i dvokraki (s centromerom u ostalim regionima).
Red 40:
Terminalni dijelovi hromosoma se po svom ponašanju razlikuju od njegovih ostalih dijelova, iako ne pokazuju nikakve vidljive morfološke diferencijacije. Ti krajevi su označeni kao [[telomera|telomere]]. Uloga telomera je u vezi s kinetikom i polaritetom hromosoma za vrijeme ćelijske diobe.
Osnovnu komponentu hromosoma čini [[hromonema]], smještena u unutrašnjosti hromosomske matrice (matriksa). Hromoneme predstavljaju specifičnu dvojnu spiralu [[nukleoprotein]]skih niti, od kojih se obrazuju obje [[hromatida|hromatide]]. Hromonema je po dužini diferencirana na specifične segmente, koji se nazivaju [[hromomera|hromomere]].<ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.</ref><ref>Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 978-9958-9344-8-3.</ref><ref>Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (1996): Biologija 1, Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-686-8.</ref><ref>
Glavne hemijske komponente hromosoma su [[nukleinske kiseline]] i [[proteini]]. Na ove komponente, od cjelokupne hromosomske mase, otpada 70-90%. Osim [[DNK]] i [[protein]a, hromosomi sadrže različite količine [[RNK]] i ne[[histon]]skih proteina. Količina DNK i kiselih proteina veoma varira u zavisnosti od [[metabolizam|metaboličke]] aktivnosti ćelija.
Red 57:
{{reference}}
{{Commonscat|Cell nucleus}}{{Ćelijske strukture i organele}}{{Ćelija}}
[[Kategorija:Citologija]]
| |||