Razlika između verzija stranice "Tiberije"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
No edit summary |
||
Red 2:
[[Datoteka:Tiberius palermo.jpg|mini|Bista Tiberija u muzeju u Palermu]]
'''Tiberije''' ([[Latinski jezik|latinski]]: Tiberius Caesar Divi Augusti Filius Augustus; 16. novembar 42. p.n.e - 16. mart 37.) je bio [[rimski car]] od 14. do 37. godine. Rođen je kao '''Tiberije Klaudije Neron'''; bio je sin [[Tiberije Klaudije Neron (pretor)|Tiberija Klaudija Nerona]] i [[Livija Drusila|Livije Drusile]]. Njegova majka se razvela od Nerona i udala za [[Oktavijan August|Oktavijana]], kasnije poznatog kao Augustus, 39. godine p.n.e. čime postaje njegov posinak.
Tiberije se kasnije oženio
Tiberije je bio jedan od najvećih rimskih [[General|generala]]; njegovim osvajanjem [[Panonija|Panonije]], [[Dalmacija (rimska provincija)|Dalmacije]], [[Recija|Recije]] i dijelova [[Germanija|Germanije]] su postavljeni temelji za sjevernu granicu carstva. Međutim, on je zapamćen kao tamni, povućeni i sumorni vladar koji nikada nije želio da bude car. [[Plinije Stariji]] ga je nazvao "tristissimus hominum" ("najtužniji muškarac").
Red 11:
== Rani život ==
Vidi također: [[Julijevsko-Klaudijevska dinastija]]
=== Pozadina ===
Tiberije je rođen u [[Rim|Rimu]] 16. novembra 42. godine p.n.e. kao sin [[Tiberije Klaudije Neron (pretor)|Tiberija Klaudija Nerona]] i [[Livija Drusila|Livije Drusile]]. Njegova majka se 39. godine p.n.e. [[Razvod braka|razvodi]] od njegovog biološkog oca i udaje za [[Oktavijan August|Oktavijana Augusta]] iako je bila trudna. Godine 38. p.n.e. ona rađa njegovog brata [[Neron Klaudije Druz|Nerona Klaudija Druza]].
Malo se zna o Tiberijevom ranom životu. Tiberije je svoj prvi javni nastup imao u devetoj godini života, davajući [[Hvalospjevi|hvalospjeve]] svom biološkom ocu. On i njegov brat Druz se 29. godine p.n.e. se voze u trijumfalnoj kočiji zajedno sa svojim očuhom Oktavijanom u proslavi [[Bitka kod Akcija|pobjede nad Antonijem i Kleopatrom kod Akcija]].
Car August je postao teško bolestan 23. godine p.n.e. i njegova moguća smrt je zaprijetila da će Rim ponovo uroniti u haos. Historičari se uglavnom slažu da je u ovom trenutku pitanje Augustovog nasljednika postalo glavni problem. Dok je sve ukazivalo na to da će ga [[Marko Vipsanije Agripa|Agripa]] ili [[Marko Klaudije Marcelus|Marcelus]] naslijediti nakon smrti, nejasnoća oko naslijeđa je postala Augustov glavni problem.
Kao odgovor na to, odabrani su potencijalni nasljednici, a među njima su bili i Tiberije i njegov brat Druz. U 24. godini p.n.e. u dobi od sedamnaest godina Tiberije je dobio položaj [[Kvestor|kvestora]], dobivši time pravo da bude biran za pretora i konzula. Slične odredbe su napravljene i za Druza.
=== Civilna i vojna karijera ===
Za suvladara cara [[Cezar Augustus|Augusta Oktavijana]] proglašen je [[13]]. a slijedeće godine, poslije smrti Augusta, postaje carem. Kao sposoban vojskovođa, ugušio je pobunu [[dalmati]]nskih i panonskih plemena nazvanu [[Batonov ustanak]] prema [[Baton]]u, vođi [[Iliri|ilirskog]] [[pleme]]na [[Dezitijati]], zatim pobunu u [[Germanija|Germaniji]] kao i u provincijama [[Trakija|Trakiji]], [[Galija|Galiji]] i [[Numidija|Numidiji]]. Postao je nepopularan poslije čudnovate smrti svog nećaka [[Germanik]]a [[19]]. godine, za koju su mnogi tvrdili da je on bio odgovaran. Pošto je dao velika ovlaštenja [[Sejan]]u, zapovjedniku svoje [[Pretorijanci|Pretorijanske garde]], povlači se na ostrvo [[Kapri]] (Capri), uz jugozapadnu obalu [[Italija|Italije]]. Sejan provodi teror po Rimu i organizira zavjeru protiv Tiberija, s namjerom da preuzme carske ovlasti, te i ubija (truje) carevog jedinog sina [[Druz]]a (iz braka s prvom ženom Vipsanijom Agripinom). Zavjera propada, zahvaljujući carevoj šogorici Antoniji, i Sejan je smaknut, ali se Tiberije više nije vraćao u Rim. Pred kraj života postaje sve više sumnjičav i [[paranoja|paraoničan]] te likvidira sve one koji bi mu bili mogući protivnici.
| |||