Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Televizijska serija"

Pregled historije
[nepregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Izmijenila sam podjelu televizijskih serija i dodala nove naslove, kao i fotografiju.
m Vraćene izmjene korisnika LanaMihailović (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika AnToni
Red 1:
{{Nedostaju izvori}}
'''Televizijske serije''' su zabavni programi koji se, u [[Epizoda|epizodama]], emitujuemitiraju na [[Televizijatelevizija|televizijskim]] programima. Pojedinačne emisije TV serije se zovu epizode i grupisane su u serijale (sezone). Serije koje su namjenjene da se emituju određeni broj epizoda, zovu se miniserije. Na televiziji se prikazuju TV serije različitih [[Žanr|žanrova]].:
 
* TV dokumentarac
Zavisno od toga kojem žanru pripadaju, varira i njihova dužina trajanja. [[Drama (film)|Drame]] traju u prosjeku 44 minute, dok su [[Komedija|komedije]] dosta kraće, u prosjeku 22 minute. Broj epizoda serije za jednu godinu varira, pa tako recimo američke TV serije imaju po 22 epizode, ali mogu imati i duplo manje ili više. [[Datoteka:Faraway_Hill.jpg|234x234px|Faraway Hill]]
* TV drama
* TV komedija
* TV miniserija
* TV crtani film
* sapunica
* reality TV
Zavisno od toga kojem žanru pripadaju varira i njihova dužina trajanja. [[Drama|drame]] traju u prosjeku 44 minute, dok su [[KOmedija|komedije]] dosta kraće, u prosjeku 22 minute.
Broj epizoda serije za jednu godinu varira, pa tako recimo [[Američke TV serije]] imaju po 22 epizode, ali mogu imati i duplo manje ili više, kao na primjer [[The Twilight Zone]] koja je imala između 29 i 39 epizoda po sezoni, ili britanske serije [[The Office]] koja je imala 6 epizoda po sezoni.
==Također pogledajte==
 
*[[TV Guideov spisak najboljih 50 serija svih vremena]]
== '''Definicija''' ==
* [[Big Brother (serija)]]
 
* [[Potpisani]]
Televizijska serija (engl. series: serija, ciklus, niz), [[Umjetnost|umjetnički]] je i zabavni žanr koji je svojstven samo televiziji. Televizijska serija nastaje po originalnom [[Scenarij|scenariju]] ili scenariju koji je nastao na osnovu drugog umjetničkog djela (najčešće [[Roman|romana]], [[Pripovijetka|pripovijetke]], [[Biografija|biografije]]/[[Autobiografija|autobiografije]], [[Ep|epa]], [[Poema|poeme]]). Motiv [[Autor|autora]] i [[Producent|producenata]] u stvaranju serije jeste da je što više približe umjetničkom izrazu, poštujući estetske standarde u stvaranju umjetničkih, igranih [[Film|filmova]] i poštujući tehničko-tehnološke mogućnosti televizije.
* [[Rebelde Way]]
 
* [[Samo za smijeh]]
U [[Komunikologija|komunikološkom]] smislu, svaka epizoda predstavlja jednu estetsku cjelinu, tj. manje ili više uspješno umjetničko djelo. Broj epizoda je ograničen prethodno napisanim scenarijem. Epizode traju od 45 do 90 min i emituju se jednom sedmično, u trajanju od 3 do 6 mjeseci (jedna sezona).<ref name=":0">{{Cite book|url = |title = Televizijsko novinarstvo-Rider|last = Đurić|first = Vesna|work = |publisher = Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet političkih nauka|year = |isbn = |location = Banja Luka|page = 333-334}}</ref>
* [[Stažist (serija)]]
 
{{Commonscat|Television programmes}}
== '''Podjela''' ==
 
Televizijske serije se najjednostavnije mogu podijeliti na:
 
# Dramske
# Humoristične
# Akcione
 
S obzirom na raznolikost TV serija danas, detaljnija podjela je na:
 
# Humoristično-dramske
# Akciono-avanturističke
# Pravne drame
# Medicinske drame
# Političke drame
# Policijske
# Naučno-fantastične, fantastične, [[horor]]
# Tinejdžerske drame
# [[:sh:Miniserija|Miniserije]]
 
Potrebno je razlikovati televizijske drame, od dramskih serija. Televizijske drame su sličnije televizijskim filmovima, s tim da su snimljene na osnovu originalnog scenarija ili adaptiranog dramskog teksta, pisanog za izvođenje u pozorištu.
 
<ref name=":0" />
 
<ref>{{Cite web|url = https://en.wikipedia.org/wiki/Television_program|title = Television program|last = |first = |date = |website = wikipedia.org|accessdate = 10.12.2015.}}</ref>
 
== '''Nastanak''' ==
 
Ustaljivanjem redovnog emitovanja TV programa, uspostavljene su mogućnosti za razvoj televizijskih serija. Razvile su se iz televizijskih serijala. Od njih se razlikuju po estetskim dometima, motivima nastajanja, te po vremenu trajanja. <ref name=":0" />
 
=== '''Prva TV drama''' ===
U septembru 1928, televizija W2XB je emitovala prvu tv dramu u SAD-u. Iako nije u pitanju ono što danas smatramo TV serijom, prvi je korak na tom putu.
 
"The Queen's Messenger,"("Kraljev glasnik"), J. Harley Manners-a, je scenario pun opasnosti, nasilja i krvi. Bilo je potrebno više tehničara za specijalne efekte, nego [[Glumac|glumaca]]. Tehnički uslovi su bili tako loši, a ekrani maleni, da su se u jednom kadru mogli vidjeti samo ruka ili lice jednog od glumaca. Bile su tri [[Kamera|kamere]]; dvije za glumce i jedna za geste i prostor.
 
E.F.W. Alexanderson, inženjer General Electric-a se sjećao projekta kao "''male drame, igrokaza, koji ni u kom slučaju nije bio umjetničko djelo''". <ref>{{Cite web|url = http://www.earlytelevision.org/queens_messenger.html|title = Queen's messenger|last = |first = |date = |website = www.earlytelevision.org|accessdate = 10.12.2015.}}</ref>
 
== Razvoj TV serija ==
 
=== 50-te ===
Najveće, američke, medijske kuće tog doba ABC, CBS i NBC nisu davale veliki medijski prostor tadašnjim, političkim dešavanjima. Umjesto njih, u [[Prime time|prime]] time-u su emitovale porodične komedije (domestic comedy), koje su bile bazirane na likovima i dešavale se unutar kuće. Zaplet epizode bi se riješio u 30 minuta, a fokus su bile bijele porodice, srednjeg staleža, iz predgrađa - kao i porodice za koje su takve serije bile namjenjene. Propagirale su konzervativnu stranu Amerike, pa se nisu bavile važnim pitanjima tog doba, niti su predstavljale veliki dio američkih porodica. Neke od najpoznatijih serija tog perioda su bile ''[[:sh:Leave_It_to_Beaver|Leave it to the Beaver]]'', ''[[:sh:The_Donna_Reed_Show|The Donna Reed show]]''.
 
Izuzetak je bio ''Gunsmoke'', vestern serija, najdugovječnija serija tog tipa (1955 - 1975). Ona se bavila pitanjima poput tretiranja manjinskih grupa, nasiljem i slično.
 
=== 60-te ===
Šezdesete godine u [[Amerika|Americi]] su obilježili događaji poput ubistva predsjednika [[:sh:John_F._Kennedy|Kennedy]]-ja i [[Vijetnamski rat|rat u Vijetnamu]]. Zbog svega toga, predsjednici TV mreža su smatrali da publici treba razonoda. Tada su se razvile komedije situacije (situation comedy, sitcoms). Neke od najpopularnijih bile su ''[[:sh:Bewitched|Bewitched]]'', o vještici koja pokušava da živi kao normalna domaćica, te ''[[:sh:I_Dream_of_Jeannie|I dream of Jeannie]]'', o astronautu koji postaje gospodar duha iz boce.
 
=== 70-te ===
Sedamdesete godine dvadesetog vijeka su predstavljale promjenu stava društva prema nekim pitanjima, a u skladu sa tim su se razvijale i TV serije. Sada su njihovi likovi mogli biti samohrani roditelji ili razvoditi se. Jedna od najpopularnijih serija tog perioda je ''[[Maude]]''. Istoimeni glavni lik je srednjovječna feministkinja, u četvrtom braku, sa kćerkom. U epizodama ove serije su se bavili temama poput menopauze, pobačaja, alkoholizma i depresije.
 
Još neke od popularnih serija su bile ''All in the family'' i ''[[:sh:The_Mary_Tyler_Moore_Show|The Mary Tyler Moore show]]''.
 
=== 80-te ===
U osamdesetim godinama se javlja kablovska televizija. Publika je mogla birati između specijalizovanih sadržaja i mreža poput CNN-a, ESPN-a, MTV-a. Dva najveća hita tog perioda su bili ''[[The Cosby show]]'' i ''[[:sh:Family_Ties|Family Ties]]''. Ove serije su donijele promjene u televizijskom programu, jer su prikazivale žene sa karijerama, a muškarce koji rade kućanske poslove i učestvuju u odgoju djece.
 
=== 90-te i dalje ===
Od devedesetih godina se sužava fokus televizijskih mreža i stvaraju se fragmentirane publike. Kanali se specijalizuju za emisije za kuhanje, muziku, vijesti itd. Kablovske televizije počinju da prikazuju eksplicitniji sadržaj, seks i nasilje. Zbog toga i mreže poput ABC-ja i CBS-a počinju da prikazuju nasilje, poneku psovku i djelimičnu golotinju. To je povećalo gledanost serija kao što su ''[[CSI: NY|CSI]]'', ''[[:sh:NCIS_(TV_serija)|NCIS]]'', ''[[:sh:Grey's_Anatomy|Grey's anatomy]]'' i ''[[Private practice]]''.
 
Novije mreže fragmentiranju programa pristupaju kao programskoj strategiji. Zbog toga novije mreže, poput CW-a, namjenski prikazuju serije namijenjene ženama od 18 - 34 godine. CW je zamijenio serije poput ''[[Everybody hates Chris]]'', sa ''[[:sh:Gossip_Girl|Gossip girl]]'', ''[[:sh:The_Vampire_Diaries|The vampire diaries]]'' i ''[[Jane the virgin]]''. <ref name=":1">{{Cite web|url = http://2012books.lardbucket.org/books/mass-communication-media-and-culture/|title = Mass Communication, Media, and Culture|last = |first = |date = |website = lardbucket.org|accessdate = 10.12.2015.}}</ref>
 
'''Značajne godine u razvoju televizijskih serija'''
 
* ''1946: [[:sh:Faraway_Hill|Faraway Hill]]'' je prva sapunica na Dumont mreži, koja se emitovala od 2.11. - 18.12.1946. godine. Epizode su trajale samo 30 minuta (sa insertima iz prethodnih epizoda). Danas ne postoje snimci epizoda.
 
* 1947: ''Mary Kay and Johny'' je prva serija u kojoj je bračni par prikazan u istom krevetu. Proći će još dvije decenije prije sljedeće takve serije. Ovo je, takođe, bila prva serija u kojoj je prikazana trudnoća.
 
* 1949: ''Captain Video and his video rangers'' je prva naučno-fantastična serija. Ova, dječija, serija je imala budžet za rekvizite od 25 dolara po epizodi.
 
* ''1950: The Hank McCune Show'' je prva serija u kojoj je korištena traka sa smijehom.
 
* ''1951: [[:sh:I_Love_Lucy|I love Lucy]]'' je prva serija koja nije ukinuta, prva snimana na kameri od 35mm, pred publikom u studiju.
 
* 1964: ''Another world'' , dnevna sapunica, prva je sa zapletom koji ukljućuje abortus (tada je bio ilegalan).
 
* 1971: ''[[:sh:All_in_the_Family|All in the family]]'' prva je serija u kojoj su se mogle čuti riječi kao "dođavola" i neki pogrdni nazivi. Ovo je prvi put da je na kablovskoj televiziji prikazan homoseksualni lik.
 
* ''1970: [[:sh:M*A*S*H_(TV_serija)|M*A*S*H]]'' je prva serija sa muškom golotinjom.
 
* 1976: ''Rich Man, Poor Man'' je prva miniserija. <ref>{{Cite web|url = http://www.bewilderingstories.com/issue259/tv_firsts.html|title = First in television|last = |first = |date = |website = http://www.bewilderingstories.com|accessdate = 10.12.2015.}}</ref>
 
* ''Guiding light'' je sapunica koja je najduže trajala, od 1952-2009 (SAD). Najdugovječnija komedija je ''Last of the summer wine'', britanska serija koja je trajala od 1973-2010. ''[[Doctor Who]]'' je najdugovječnija naučno-fantastična serija, koja se emitovala prvo od 1963 – 1989, zatim 1999. i od 2005 – danas.<ref>{{Cite web|url = https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_longest-running_TV_shows_by_category|title = List of longest running TV shows|last = |first = |date = |website = wikipedia.org|accessdate = 10.12.2015.}}</ref>
 
== '''Pilot epizoda'''<ref>{{Cite web|url = https://hr.wikipedia.org/wiki/Pilot_%28epizoda%29|title = Pilot (epizoda)|last = |first = |date = |website = wikipedia.org|accessdate = 10.12.2015.}}</ref> ==
 
'''Pilot epizoda''' ili '''televizijski pilot''' je izraz koji se u televizijskoj produkciji koristi kao osnova ili podsticaj za snimanje jedne veće cjeline, televizijske serije.
 
Naziv dolazi iz engleskog jezika (''pilot episode'', ''television pilot''), s obzirom da se takva praksa prvi put razvila u SAD gdje su od samih početaka postojale privatne komercijalne televizijske mreže. TV autoru su morali praviti pilote, kako bi uvjerili producente ili vlasnike TV kuća da jedan projekat vrijedi velikog budžeta.
 
Troškovi snimanja takvih emisija su minimalni, a one obično traju daleko kraće od redovne emisije takve vrste. Klasičan primjer su pilot - epizode američkih dramskih serija koje traju dvadesetak, umjesto standardnih 42 minuta. Takve pilot emisije se nazivaju '''kostur - pilotima''' ili '''ogoljenim pilotima'''. Njih šira publika u pravilu nikada ne vidi.
 
Pilot epizode, sa druge strane, mogu nekada biti javno emitovane, u slučaju da se želi testirati gledanost. Takve pilot epizode su u pravilu ne samo skuplje, nego imaju i duže trajanje od uobičajenih epizoda.
 
'''Backdoor pilot''' je izraz koji se odnosi na, najčešće, epizode već postojećih serija koje služe kao piloti za seriju koja bi nastala iz postojeće (eng. spin - off). Primjer za to je serija Private Practice, čiji protagonista je lik Addison, iz serije Grey's anatomy.
 
== Etički problemi <ref name=":1" /> ==
 
Zbog rasprostranjenosti medija, kao i uticaja koji imaju na stavove u društvu, važno je da se medijski producenti pozabave [[Etika|etičkim]] problemima koji su vidljivi u televizijskim programima, kao i drugim medijima. Tu spadaju nedovoljno predstavljanje pojedinih društvenih grupa ili stereotipizacija. Riječ "stereotip" je nastala u štampanim medijima i označavala je stvaranje identičnih kopija. Isto značenje ima i kada je u pitanju stereotipizacija ljudi.
 
=== Rasna diskriminacija ===
Uprkos blagom napretku po pitanju predstavljanja manjina, njihovo nedovoljno predstavljanje je i dalje veliki problem u masovnim medijima. U proteklim godinama je doživljeno nazadovanje. U nedavnom istraživaju NAACP-a ([[:sh:Nacionalno_udruženje_za_napredak_Obojenih|Nacionalno udruženje za napredak Afroamerikanaca]]), moglo se pročitati da se broj glumaca koji nisu bijelci smanjio, sa 333 u periodu od 2002 - 2003, na 307 četiri godine kasnije. Rasne manjine su često nevidljive ili predstavljene stereotipno. Ovo je problem i zbog toga što postoji veza između predstavljanja manjina u medijima i ponašanju javnosti. 1999. godine, nakon stotina žalbi od strane Afroamerikanaca da ih taksisti ne žele voziti, grad Njujork je prijetio oduzimanjem dozvola vozačima taksija, ukoliko ne stanu afroameričkim mušterijama.
 
=== Žene ===
U ABC-jevoj seriji ''The Donna Read show,'' glumica Donna Read igra domaćicu koja ispunjava svoje dane kućanskim poslovima, te brigom i djeci. Sve to radi na štiklama, haljini i sa biserima. Iako se ovakvo portretisanje čini zastarjelim, takvi stereotipi su i dalje živi. Žene su i danas predstavljene manje snažnima u odnosu na muškarce, emotivnima, nesposobnima i "slatkima". Ako nisu takve, onda su lude, muškobanjaste ili okrutne. U TV dramama i komedijama, žene igraju uloge majki, medicinskih sestara, sekretarica i supruga. Nasuprot tome, muškarci su predstavljeni kao dominantni, fizički snažni i sposobni za akciju.
 
Feministkinje su odavno zabrinute za činjenicu da su žene na televiziji, kao i na filmu, definisane svojom seksualnošću, a da je malo uzora koji su cijenjeni na osnovu svojih kvaliteta, kao što su inteligencija ili sposobnost vođenja. Podstaknute slikama koje predstavljaju nemoguće standarde ljepote, žene od mlade dobi vjeruju da je jedino važan njihov fizički izgled.
 
=== Seksualni sadržaj ===
Problem, prema mnogim kritičarima medija, nije u tome što je sve više seksa u masovnim medijima, nego što je gotovo uvijek predstavljen nerealno. Ovo može biti štetno, jer su masovni mediji važan dio [[Socijalizacija|socijalizacije]]. Seks se u mnogim serijama predstavlja kao nešto što se shvata olako. Rijetko mediji pokazuju potencijalne, emotivne i fizičke, posljedice. Sociolozi su posebno zabrinuti zbog negativnog uticaja koji nerealne slike mogu imati na žene i njihovu percepciju ženskog tijela.
 
Mladi muškarci i žene su posebno ugroženi takvim slikama. Psiholozi su davno primijetili da većinu informacija o seksu tinejdžeri dobijaju preko televizije, filma i online medija.
 
Kulturni kritičari spominju da seksualno eksplicitne teme u masovnim medijima jesu bolje prihvaćene u Evropi, nego u SAD-u. Ipak, u američkim medijima se vodi borba oko načina na koji se seks predstavlja, a ne oko samog predstavljanja. Kao što je već rečeno, najveći problem je nedostatak kompleksnosti u predstavljanju seksualnih odnosa, a ne njihovo samo prisustvo u masovnim medijima.
 
== Reference ==
<references />
 
[[Kategorija:TV-serije|*]]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Televizijska_serija"