Razlika između verzija stranice "Nikola Pašić"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m pravopis, replaced: Jugoslov → Jugoslav (2) |
|||
Red 90:
=== Vladavina Petra Karađorđevića ===
Nikola Pašić nije bio među zavjerenicima koji su planirali ubistvo kralja Aleksandra. [[Majski prevrat|Plan]] je izvršen 11. juna 1903, pri čemu su ubijeni kralj i kraljica [[Draga Obrenović|Draga]], kao i predsjednik vlade [[Dimitrije Cincar-Marković]] i ministar vojske [[Milovan Pavlović]]. Radikalna stranka nije formirala prvu vladu nakon državnog udara, ali je pobijedila na izborima 4. oktobra 1903. godine i ostala na vlasti gotovo bez prekida narednih 15. godina. Pašić nije bio na čelu svih vlada Radikalne stranke, dopuštajući drugim članovima svoje stranke (i ponekad osobama koji nisu njeni članovi) da budu predsjednici vlade. Radikali su se na početku protivili imenovanju [[Petar I Karađorđević|Petra Karađorđevića]] za kralja, nazivajući njegovo imenovanje nezakonitim. Međutim, Pašić je promijenio mišljenje kada je vidio da je narod prihvatio kralja Petra, koji je za razliku od svoja dva samovoljna prethodnika, bio obrazovan u [[
Nikola Pašić je bio ministar vanjskih poslova u vladi [[Sava Grujić|Save Grujića]] od 8. februara 1904, a predsjednik vlade je bio od 10. decembra 1904. do 28. maja 1905, zadržavši mjesto ministra vanjskih poslova. U narednih 10 godina pod vodstvom Pašića i Radikalne stranke Srbija je napredovala, izrastući u evropsku demokratsku državu, s rastom
▲Nikola Pašić nije bio među zavjerenicima koji su planirali ubistvo kralja Aleksandra. [[Majski prevrat|Plan]] je izvršen 11. juna 1903, pri čemu su ubijeni kralj i kraljica [[Draga Obrenović|Draga]], kao i predsjednik vlade [[Dimitrije Cincar-Marković]] i ministar vojske [[Milovan Pavlović]]. Radikalna stranka nije formirala prvu vladu nakon državnog udara, ali je pobijedila na izborima 4. oktobra 1903. godine i ostala na vlasti gotovo bez prekida narednih 15. godina. Pašić nije bio na čelu svih vlada Radikalne stranke, dopuštajući drugim članovima svoje stranke (i ponekad osobama koji nisu njeni članovi) da budu predsjednici vlade. Radikali su se na početku protivili imenovanju [[Petar I Karađorđević|Petra Karađorđevića]] za kralja, nazivajući njegovo imenovanje nezakonitim. Međutim, Pašić je promijenio mišljenje kada je vidio da je narod prihvatio kralja Petra, koji je za razliku od svoja dva samovoljna prethodnika, bio obrazovan u [[zapadna Europa|zapadnoj Europi]] i stoga umjeren, demokratski vladar. Ispostaviće se da će u narednih dvadesetak godina, najveći sukob između kralja i predsjednika vlada biti Pašićevo odbijanje povećati kraljevsku godišnju plaću.
▲Nikola Pašić je bio ministar vanjskih poslova u vladi [[Sava Grujić|Save Grujića]] od 8. februara 1904, a predsjednik vlade je bio od 10. decembra 1904. do 28. maja 1905, zadržavši mjesto ministra vanjskih poslova. U narednih 10 godina pod vodstvom Pašića i Radikalne stranke Srbija je napredovala, izrastući u evropsku demokratsku državu, s rastom gospodarstva i političkog utjecaja što je izazvalo stalne probleme sa Austrougarskom.
Kako prikrivene austrougarske provokacije Srbije koje su se ticale srpske stanovništva u Bosni i Hercegovini, službeno dijela Osmanskog carstva pod austrougarskom okupacijom od 1878. i stvaranje problema izvozu robe iz Srbije preko Austrougarske nisu dali rezultate, Austrougarska je 1906. godine počela vanjski [[carinski rat]]. Pašić je drugi put izabran za predsjednika vlade izabran 30. aprila 1906. i ostao na tom položaju do 20. maja 1908. godine. Austrougarska je zatvorila svoje granice, što je je u početku izazvalo težak udarac na srpskom privredu, ali se ona kasnije oporavila i vratila razvijenija nego što je ranije bila, zbog vladine brze odluke da se Srbija preorijentira na zapadnoeuropske države. Kao jedan od uvjeta normaliziranja odnosa sa [[Velika Britanija|Ujedinjenim Kraljevstvom]], Pašić je primorao neke sudionike Majskog prevrata u prijevremenu mirovinu, topove je kupovao od Francuske, sklopio je trgovački ugovor s Bugarskom i Osmanskim Carstvom oko uporabe luke [[Solun]] za izvoz srpske robe. U jeku Carinskog rata, Austrougarska je 1908. godine zvanično [[Aneksiona kriza|anektirala Bosnu i Hercegovinu]], što je izazvalo masovne prosvjede i političku nestabilnost u Srbiji, ali je Pašić uspio smiriti situaciju. U to vrijeme, Pašićev najveći saveznik, [[Rusko carstvo]], nije bila od velike pomoći pošto je bila poražena od [[Japan]]a u [[Rusko-japanski rat|Rusko-japanskom ratu]] i u nizu revolucija.
| |||