Razlika između verzija stranice "Aldehid"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 13:
# Ako je spoj prirodni proizvod ili [[karboksilna kiselina]], prefiks '''okso''' može se koristiti za označavanje koji je atom ugljika dio aldehidne grupe. Primjerice, CHOCH<sub>2</sub>COOH je nazvan '''3-oksopropanoična kiselina'''.
# Ako je aldehidnea grupa zamjenjena [[karboksilna grupa|karboksilnom]] (-COOH), a karboksilne kiseline su s trivijalnim imenom, aldehid može biti imenovan zamjenom [[sufiks]]a '''-časta kiselina''' ili '''-čna kiselina''' uz trivijalno ime '''-aldehid'''.
==Fizičke osobenosti i karakterizacija==
Aldehidi imaju raznolika svojstva koja koja ovise o ostatku molekule. Manji aldehidi su rastvorljivi u vodi, kao [[formaldehid]] i [[acetaldehid]] . Nesigurna aldehidi imaju opor miris. U procesu [[autooksidacijaautooksidacije]], aldehidi degradiraju odlaze u zrak.
Dva aldehida koja sod u najveće važnosti u industriji, formaldehid i acetaldehid, zakompliciralo se ponašanje zbog tendencije da [[oligomer]]iziraju ili [[polimer]]izirauju. Također podložni hidratizi, formiranjem geminalnog [[diol]]a. U oligomerima / polimerima i hidratima nalaze se postoje u ravnoteži s roditeljskim aldehidom.
Aldehidi se lahko prepoznatljivi spektroskopskim metodama. Koristeći [[IR spektroskopija|IR spektroskopiju ]], pokazuju snažnu ν<sub>CO</sub> vezu blizu 1700 cm<sup>−1</sup>. U svom <sup>1</sup>H NMR spektru, formil vodikov centar apsorbira u blizini δ9, što je prepoznatljivi dio spektra. Ovaj signal pokazuje karakteristično udvajanje na bilo kojem [[proton]]u alfa ugljika.
==Izvori i primjena ==
<br>
[[File:Important Aldehyde Structures.svg|thumb|center|830px|Značajni aldehidi i njima srodni sastojci:<br> '''Aldehidna grupa''' ('''formil grupa''') – crveno. S lijeva:br> (1) [[formaldehd]] i (2) njegov trimer [[1,3,5-trioksan]], <br>(3) [[acetaldehid]] i (4) njegov enol [[vinil alkohol]],<br> (5) [[glucoza]] (piranoza formirana kao α-D-glukopiranoza), <br>(6) mirišljavi [[cinamaldehid]],<br> (7) očni [[pigment]] [[retinal]],<br> (8) vitamin [[piridoksin|piridoksal]].]]
Tragovi mnogih aldehida se nalaze u [[eterično ulje||eteričnim uljima]] i često doprinose njihovom prijatnom mirisu, npr. [[cinamaldehid]], [[cilantro]] i [[vanilin]]. Moguće zbog visoke reaktivnosti formil grupe, aldehidi nisu uobičajene u nekoliko prirodnih građevnih komponenti, kao što su: [[aminokiseline]], [[nukleinske kiseline]], [[lipid]]i. Većina [[šećer]]a, međutim, su derivati aldehida. Ove "aldoze" se ispoljavaju kao [[hemiacetal]]i, neke vrste maskiranih oblika roditeljskih aldehida. Primjerice, u vodenoj otopini samo mali dio glukoze se javlja kao aldehid.
==Također pogledajte==
| |||