Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Miloš Obrenović"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m +{{Nedostaju izvori}}
No edit summary
Red 1:
{{Nedostaju izvori}}
[[Datoteka:MilosObrenovic 1848.jpg|mini|200px|Slika је rаd austrijskog slikara Morica M. Dafingera. Naslikana је оkо 1848. gidine i nalazi se u Narodnom muzeju u Beogradu.]]'''Miloš Obrenović''' ([[Srpski jezik|srpski]]: Милош Обреновић; rođen kao Miloš Teodorović; 18. mart 1780. - 26. septembar 1860.) je bio [[Spisak vladara Srbije|knez Srbije]] od 1815. do 1839. godine i ponovo od 1858. do 1860. godine. Sudjelovao je u [[Prvi srpski ustanak|Prvom srpskom ustanku]], predvodio srbe u [[Drugi srpski ustanak|Drugom srpskom ustanku]] i osnovao [[Obrenovići|dinastiju Obrenović]]. Za vrijeme njegove vladavine [[Srbija]] je postala autonomna [[kneževina]] u okviru [[Osmanlijsko carstvo|Osmanlijskog carstva]]. Knez Miloš je vladao autokratski neprestano odbijajući da dijeli vlast. Tokom vladavine bio je najbogatiji čovjek u Srbiji i jedan od najbogatijih ljudi na [[Balkan|Balkanu]].
[[Datoteka:MilosObrenovic 1848.jpg|mini|200px|Slika је rаd austrijskog slikara Morica M. Dafingera. Naslikana је оkо 1848. gidine i nalazi se u Narodnom muzeju u Beogradu.]]
[[Datoteka:Knez Milos Obrenovic.jpg|mini|200px|''Knez Miloš Obrenović'']]
 
== Biografija ==
'''Knez Miloš Obrenović''' (18. mart 1780. — 26. septembar 1860) vladao je [[Srbija|Srbijom]] od (1815 – 1839). i od (1858 – 1860) godine. Bio je veliki državnik i diplomata. Jedan je od najzaslužnijih za dobar politički status Srbije u [[Evropa|Evropi]].
Miloš Obrenović je bio sin Višnje Urošević i Mihajla Teodorovića, siromašnog seljaka iz Užičke nahije. Rođen je u selu [[Gornja Dobrinja]] kod [[Požega (Srbija)|Požege]]. Miloševi roditelji Mihajlo i Višnja su prije stupanja u brak imali već zasnovane porodice. Mihajlo je prije Višnje bio u braku sa Gordanom sa kojom je imao tri sina, a Višnja je u prvom braku bila udata za Martina Obrenovića iz sela Brusnice sa kojim je imala sinove Jakova (1767. - 1817.) i Milana (1770. - 1810.) i kćerku Stanu. Mihajlo i Višnja su osim Miloša imali još dva sina; Jovana (1786. - 1850.) i Jevrema (1790. - 1856.). U svojoj mladosti, Miloš je bio sluga porodici Aksentija Ječmenice, bogatog trgovca stokom sa Zlatibora. Godine 1805. Oženio se [[Ljubica Vukomanović|Ljubicom Vukomanović]] (1785. - 1843.). Sa njom je imao osmoro djece:  Petra, Petriju, Savku, Milana, Mihaila, Mariju, Todora i Gabriela.
 
== Srpski ustanak i autonomija ==
Miloševo prezime je bilo Teodorović. Prezime Obrenović preuzeo je 1810. godine, poslije smrti svog brata po majci Milana. Pretpostavlja se da je to uradio jer je Milan, kao istaknuti vojvoda, imao veliki ugled u narodu. Uz njega je Miloš prošao kroz gotovo sve veće bitke u [[Prvi srpski ustanak|Prvom srpskom ustanku]]. Zbog pokazane hrabrosti, Karađorđe mu je poverio Užičku nahiju na upravu i odbranu.
Kada je izbio [[Prvi srpski ustanak]] 1804. godine, Milan Obrenović je bio jedan od pokretača i vođa narodnog ustanka. Uz brata Milana, Miloš je učestvovao u brojnim bojevima i upravnim i sudskim poslovima. Miloš 1805. godine dobija od [[Karađorđe|Karađorđa]] vojvodski čin. Tokom borbi za [[Užice]] 1807. godine, pod zidinama tvrđave u napadu na jedan šanac, vojvoda Miloš je bio teško ranjen u grudi. Iako ga je većina otpisala, nakon dvanaest sedmica se oporavio. Pred kraj godine, Milan Obrenović se tokom boravka u [[Bukurešt|Bukureštu]], kod glavnog zapovjednika ruske vojske, iznenada razbolio i nakon nekoliko dana umro. Nakon smrti polubrata, Miloš uzima prezime Obrenović.
 
Poslije propasti ustanka, Miloš je bio jedini od istaknutijih vojvoda koji je ostao u Srbiji. Dobio je amnestiju od [[Turci|Turaka]] i postao oborknez Rudničke, a zatim Požeške i Kragujevačke nahije.
 
Godine 1815, 23. aprila Miloš je stao na čelo [[Drugi srpski ustanak|Drugog srpskog ustanka]], koji je podigao u Takovu. Učestvovao je u najvažnijim bitkama i lično vodio pregovore sa Turcima. Tako je 25. oktobra 1815. godine sklopio usmeni dogovor sa Ali-pašom o mješovitoj srpsko-turskoj upravi u Beogradskom pašaluku. Dogovor je uređen posebnim fermanom, kojim je Srbija i zvanično dobila nekoliko značajnih povlastica.
 
Miloš nije birao načina da učvrsti svoj položaj i da izbori što veću autonomiju za Srbiju. Turke je potkupljivao, a potencijalne konkurente za vlast je uklanjao.
 
Kada je jula mjeseca 1817. godine u Srbiju tajno došao Karađorđe radi dogovora o organizovanju zajedničkog ustanka [[Grci|Grka]], [[Srbi|Srba]] i [[Bugari|Bugara]], Miloš je iz "državnih razloga" naredio da se Karađorđe ubije.
 
Upornom diplomatijom i uz mnogo političkog takta, Miloš je 1830. zadobio poseban sultanov akt o djelimičnoj unutrašnjoj samoupravi i slobodnoj školi, takozvani Hatišerif. Posebnim beratom Milošu je bilo priznato nasljedno kneževsko dostojanstvo.
 
Iako je sam bio nepismen, knez je dobro osjećao potrebe novog vremena. Zahvaljujući njemu, srpski mladići su počeli da se školuju u [[Rusija|Rusiji]], Ugarskoj, [[Austrija|Austriji]] i [[Njemačka|Njemačkoj]], dok su, po kneževom pozivu, u Srbiju stali da dolaze ljekari, profesori, inženjeri. Privreda cijele zemlje se unapređuje, tako što se novi stanovnici šalju u opustjele oblasti i za to dobijaju značajne poreske olakšice.
 
Međutim, Milošev despotski način vladanja učinio je da se starješinski sloj ujedini i postane ozbiljna prijetnja njegovoj samovlasti. Njegovi politički protivnici uspjeli su da 1835. godine nametnu prvi Ustav srpske moderne države, poznatiji kao "Sretenjski ustav". Taj ustav je brzo suspendovan jer nije odgovarao velikim silama Rusiji, Austriji i Turskoj. Na mjesto njega, godine 1838. je donijet jedan hatišerif, nazvan "Turski ustav". Ovim ustavom kneževa vlast je ograničena Sovjetom (stari izgovor za „Savjet“), sastavljenim od izvjesnog broja savjetnika, koje knez nije mogao da otpusti.
 
Ne mireći se sa takvom podjelom vlasti, Miloš je 1. juna 1839. godine bio prinuđen da abdicira i napusti zemlju. Nasljedio ga je teško oboleli stariji sin [[Milan Obrenović (knez)|Milan]], koji je umro poslije mjesec dana, pa je presto pripao Miloševom mlađem sinu [[Mihailo Obrenović|Mihailu]].
 
Mihailo je nastavio da vlada po uzoru na svog oca, pa je i on ubrzo prognan iz zemlje. Ustavobranitelji su 1842. godine doveli Karađorđevog sina Aleksandra, koji je vladao do 1858. godine. Nakon devetnaest godina izganstva, Miloš se vratio u Srbiju i započeo svoju drugu, kratkotrajnu vladavinu, koja je trajala do 1860.
 
{{Obrenovići}}
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Miloš_Obrenović"