Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Konkrecija"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
No edit summary
No edit summary
Red 1:
{{Izmjena u toku}}
[[Datoteka:Bowling Balls Beach 2 edit.jpg|thumb|Konkrecije na plaži Bowling Ball (okrug Mendocino, Kalifornija)]]
[[Datoteka:07-ml-3-soil-mosaic-B019R1 br.jpg|thumb|Mozaik prikazuje sferule, neke i djelimično uklopljene, raspršene preko (manjih) zrna tla na površini [[Mars]]a.]]▼
'''Konkrecija''' je čvrsta, kompaktna masa materije nastala taloženjem [[minerali|mineralnog]] cementa unutar prostora između čestica, a može se pronaći u [[Sedimentne stijene|sedimentnim stijenama]] ili tlu.<ref name="gloss" /> Konkrecije su često oble ili sferoidnog oblika, mada nisu rijetki i nepravilni oblici. Riječ ''konkrecija'' izvedena je iz [[latinski jezik|latinskih riječi]] ''con'' u značenju "zajedno" i ''crescere'' u značenju "rasti". Konkrecije nastaju unutar slojeva sedimentnog sloja koji je već depozitovan. One su često nastale u ranoj historiji nastanka sedimenta, prije nego što je ostatak sedimenta očvrsnuo u stijenu. Ovaj konkrecijski cement često čini konkreciju čvršćom i otpornijom na vremenske utjecaje od "domaćinskog" [[sloj (geologija)|slojsloja]] (''stratuma'').
 
Postoji vrlo važna distinkcija između konkrecija i [[nodula (geologija)|nodula]]. Konkrecije nastaju od taloženja minerala oko neke vrste jezgra, dok su nodule zamjenska tijela. Zapisi koji potječu iz [[18. vijek]]a spominju činjenicu da su konkrecije dugo vremena smatrane [[geologija|geološkim]] kuriozitetom. Zbog širokog spektra neobičnih oblika, veličina i sastava, konkrecije su smatrane čak i [[jaje|jajima]] [[dinosaurusi|dinosaurusa]], životinjskim i biljnim [[fosili]]ma (zvani ''[[pseudofosil]]i''), vanzemaljskim ili ljudskim artefaktima i slično.
Red 10:
 
U zavisnosti od uslova okoline, prisutnih u vrijeme njihovog nastanka, konkrecije mogu nastati bilo koncentričnim ili pervazivnim rastom. U koncentričnom rastu, konkrecija raste postepenim nastankom slojeva minerala koji se "lijepe" na njenu površinu. Ovim procesom se tokom vremena povećava obim konkrecije. U slučaju pervazivnog rasta, cementacija domaćinskih sedimenata dešava se simultano cijelom zapreminom tijela, tako što se prostor pora sedimenta popunjava taloženim mineralima, što vremenom postaje konkrecija.
 
Malehne konkrecije [[hematit]]a, nazvane ''borovnice'' zbog sličnosti sa tim voćem, pronađene su pomoću [[Opportunity|rovera Opportunity]] u krateru Eagle na [[Mars]]u.
 
== Izgled ==
Konkrecije postoje u veoma raznolikim izgledima, veličinama, različitih tvrdoća, počev od objekata koji zahtijevaju povećalo da bi se jasno vidjeli do ogromnih tijela 3 metra ili više u promjeru, težine i do nekoliko hiljada kilograma. Tako, naprimjer, zabilježena je ogromna, crvena konkrecija u Nacionalnom parku "Theodore Roosevelt" u [[Sjeverna Dakota|Sjevernoj Dakoti]], prečnika gotovo 3 metra. Oblik konkrecije može biti sferični, cjevast, u obliku diska, mjehura sapunice, oblik zrna grožđa i slično. Sferoidne konkrecije veličine 9 metara u promjeru, pronađene su [[erozija|erodirane]] u sklopu formacije Kasr el-Saga u [[Egipat|egipatskoj]] depresiji Faijum. Konkrecije su po boji vrlo često slične stijenama koji ih okružuju.
<!--
==Appearance==
Spheroidal concretions, as large as {{convert|9|m|ft|abbr=on}} in diameter, have been found eroding out of the Qasr El Sagha Formation within the Faiyum depression of Egypt. Concretions are usually similar in color to the rock in which they are found. Concretions occur in a wide variety of shapes, including spheres, disks, tubes, and grape-like or soap bubble-like aggregates.
 
==CompositionSastav==
TheyOne aresu commonlyobično composedsastavljene of aiz [[carbonatekarbonat]]nih mineral suchminerala aspoput [[calcitekalcit]];a, anamorfnih amorphousili ormikrokristalnih microcrystallineoblika formsilike ofpoput [[silicakremen]]a, suchoksida asili [[chert]],hidroksida [[flintželjezo|željeza]], orpoput [[jasperhematit]];a or an iron oxide or hydroxide such asi [[goethitegetit]]a andi [[hematite]]drugih. TheyTakođer cansu alsosastavljene bei composediz ofdrugih otherminerala minerals that includeuključujući [[dolomitedolomit]], [[ankeriteankerit]], [[sideritesiderit]], [[pyritepirit (mineral)|pirit]], [[marcasitemarkasit]], [[baritebarit]] andi [[gypsumgips]].
 
Although concretions often consist of a single dominant mineral, other minerals can be present depending on the environmental conditions which created them. For example, carbonate concretions, which form in response to the reduction of [[sulfates]] by [[bacteria]], often contain minor percentages of pyrite. Other concretions, which formed as a result of microbial sulfate reduction, consist of a mixture of calcite, barite, and pyrite.
 
==Occurrence==
▲[[Datoteka:07-ml-3-soil-mosaic-B019R1 br.jpg|thumb|Mozaik prikazuje sferule, neke i djelimično uklopljene, raspršene preko (manjih) zrna tla na površini [[Mars]]a.]]
 
Iako se konkrecije često sastoje iz samo jednog, dominantnog minerala, u njima mogu biti prisutni i drugi minerali u zavisnosti od uslova okoline kada su nastale. Naprimjer, karbonatne konkrecije koje nastaju kao odgovor na redukciju [[sulfat]]a putem [[bakterije|bakterija]], često sadrže malehni udio pirita. Druge konkrecije, koje su nastale kao rezultat mikrobske redukcije sulfata, sadrže mješavinu kalcita, barita i pirita.
Concretions are found in a variety of rocks, but are particularly common in [[shale]]s, [[siltstone]]s, and [[sandstone]]s. They often outwardly resemble fossils or rocks that look as if they do not belong to the stratum in which they were found. Occasionally, concretions contain a fossil, either as its nucleus or as a component that was incorporated during its growth but concretions are not fossils themselves. They appear in nodular patches, concentrated along bedding planes, protruding from weathered cliffsides, randomly distributed over mudhills or perched on soft pedestals.
 
Small hematite concretions, dubbed "blueberries" due to their resemblance to blueberries in a muffin, have been observed by the [[Opportunity rover|''Opportunity'' rover]] in the [[Eagle Crater]] on Mars. See [[Martian spherules]].
-->
{{Commonscat|Concretion}}
== Galerija ==
Line 34 ⟶ 26:
The shapes of concretions 1.JPG|Konkrecije raznih oblika
CannonballConcretionEastGreenland.jpg|Konkrecija u obliku topovske kugle [[Jameson Land]], istočni [[Grenland]].
CretaceousConcretion.jpg|Konkrecije u Južnoj Dakoti.
KopeCobbleOrdovicianKY.jpg|Konkrecija iz [[Kentucky]]ja
KettlePointKettleimg468.jpg|Konkrecija u obliku čajnika, Kettle Point, Ontario, unakažena grafitom.
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Konkrecija"