|
}}
[[Datoteka:Sodium Pump.svg|mini|300px|'''Prikaz Na-K pumpe''']]
'''Natrij-kalij pumpa''' ({{EC broj|3.6.3.9}}, Na-K pumpa) je oblik primarnog [[aktivni transport|aktivnog transporta]] [[jonion]]a kroz [[ćelijska membrana|ćelijsku membranu]] koji se, uz potrošnju energije, kreću iz sredine sa manjom u onu sa većom koncentracijom, pomoću [[molekul]]a nosača. U ovom procesu se [[jonion]]i [[natrij]]a aktivno ispumpavaju (izbacuju) iz ćelije, a [[kalij]]a upumpavaju u ćeliju, suprotno koncentracionom gradijentu: natrija ima više van ćelije nego unutra, a kalija obrnuto.<ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.</ref><ref>Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. (2000): Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo, ISBN 9958-10-222-6.</ref><ref>Skou, J.C. (1957): The influence of some cations on an adenosinetriphosphatase from peripheral nerve. Biochim. Biophys. Acta, 23: 394-401.</ref><ref>Post R. L., Sen A K. A., Rosenthal A. S. (1965): A phosphorylated intermediate in adenosine triphosphate-dependent sodium and potassium transport across kidney membrane. J. Biol. Chem., 240: 1437-1445.</ref>
Ovaj enzim [[Kataliza|katalizira]] slijedećusljedeću hemijsku reakciju:
:[[Adenozin-trifosfat|ATP]] + H<sub>2</sub>O + Na<sup>+</sup><sub>u</sub> + K<sup>+</sup><sub>iz</sub> <math>\rightleftharpoons</math> [[Adenozin-difosfat|ADP]] + [[fosfat]] + Na<sup>+</sup><sub>iz</sub> + K<sup>+</sup><sub>u</sub>
Proteini nosači djeluju kao pumpe i kao [[enzim]]i [[ATP-aza|ATP-aze]] ('''adenozin trifosfataze''') jer katalizuju razlaganje [[Adenozin trifosfat|ATP]]. Razlaganjem ATP-a na [[ADP]] i neorganski fosfat, kida se fosfoanhidridna veza koja je bogata energijom koja j je neophodna za ovaj transport.
Natrij-kalij pumpa ima glavnu ulogu u stvaranju [[membranski potencijal|membranskog potencijala]] životinjskih [[ćelija]]. [[Potencijal mirovanja]] ili membranski potencijal je [[električni napon]] između unutrašnje (negativno naelektrisana) i spoljašnjevanjske (pozitivno naelektrisana) stane [[nerv]]ne i [[mišić]]ne ćelije u stanju mirovanja, odnosno preprije nadraživanja. Kada se nadraže, potencijal mirovanja postaje [[akcioni potencijal]], tj. [[nervni impuls]], pri kome se obrće polariziranost membrane jer unutrašnja strana postaje pozitivno, a spoljnvanjska negativno naelektrisana.
== Također pogledajte==
|
