Razlika između verzija stranice "Hominidi"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 47:
Također pogledajte: [[Evolucija čovjeka]]
[[File:Man of the woods.JPG|thumb|left|[[Sumatra]]nski [[orangutani|orangutan]] (''Pongo abelii'')]]
U ranom [[miocen]]u, prije oko 22 miliona godina, mnoge forme [[uskonosni majmuni|uskonosnih majmuna]], iz istočne [[Afrika|Afrike]] otočele su dugu historiju prvobitne diversifikacije. Fosili od prije 20 miliona godina uključuju fragmente koji su opisani kao ''Victoriapithecus '', bili su najraniji [[majmuni Starog svijeta]]. Rodovi za koje se smatra da su u [[majmun]]skoj lozi potiču od prije 13 miliona godina. To su: su: ''Proconsul'', ''Rangwapithecus'', '' Dendropithecus'', ''Limnopithecus'', '' Nacholapithecus'', ''Equatorius '', '' Nyanzapithecus '', '' Afropithecus'', '' Heliopithecus '', i ''Kenyapithecus'', svi iz istočne Afrike. ▼
Prisustvo drugih uopćeno građenih ne-psetolikid majmjuna srednjeg miocena su iz međusobno udaljenih nalazišta: ''Otavipithecus'' (iz pećine depozita u [[Namibija|Namibiji]]), ''Pierolapithecus'' i ''Dryopithecus '' (iz [[Francuska|Francuske]], [[Španija|Španije]] i [[Austrija|Austrije]]) – dokazi su široke raznovrsnosti oblika u Africi i mediteranskom bazenu u relativno toplom i ujednačenom [[klima]]tske režimu ranog i srednjeg miocena. Najmlađi od miocenskih hominoida, ''Oreopithecus'', iz ležišta uglja u [[Italija|Italiji]], je živio do prije 9 miliona godina.<ref>Wood B. (2005): Human evolution – A very short introduction. Oxford University Press, Oxford, ISBN 0-19-280360-3.</ref>▼
[[Molekula|Molekulski]] dokazi ukazuju na to da ee loza [[Giboni|gibona]] (porodica ''Hylobatidae'') odvojila od predaka [[veliki majmuni|velikih majmuna]] prije nekih 18-12. Miliona godina, a [[orangutani|orangutanska]] (potfamilija ''Ponginae'') od ostalih veliki majmuni odstupila je prije oko 12 miliona godina. Nema fosila koji jasno dokumentiraju porijeklo gibona, koji su možda postali od zasada nepoznatih]] himanoidnih [[populacija]] jugoistočne [[Azija|Azije]], ali fosile proto-orangutana mogu predstavljati '' [[Sivapithecus]] '' iz [[Indija|Indije]] i ''Griphopithecus'' iz [[Turska|Turske]], koji su datirani na prije oko 10 miliona godina.▼
[[File:Lucy-reconstruction.jpg|thumb|190px|Rekonstrukcija ženke ''Australopithecus afarensis'' <br> (''National Museum of Natural History'')]]▼
*Hronološka skala evolucije života i njegove hominidne linije''
{| border=1 cellpadding=4 cellspacing=0 class="toccolours" style="align: left; margin: 0.5em 0 0 0; border-style: solid; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; border-collapse: collapse; font-size: 100%;"
|-
| style="background:#ddffdd;" align="center"| '''
| colspan=1 style="background:#ddffdd;" align="left" | '''Relativna hronologija'''<br> (u jednom danu)
|-
| style="background:#f3fff3;" | Postanak Planete (prije 4,6 milijardi godina
|-
| style="background:#f3fff3;" | Pojava organskog
|
|-
| style="background:#f3fff3;" |
|
|-
| style="background:#f3fff3;" | [[Kopno|Kolonizacija kopna]]
|style="background:#ddffdd;"|22h : 10ʹ
|-
| style="background:#f3fff3;" |[[Glodari|Pojava glodarskih]] prethodnika
|22h : 58ʹ
|-
| style="background:#f3fff3;" |Pojava predaka
|style="background:#ddffdd;"|
|-
| style="background:#f3fff3;" |Divergencija rodova ''[[Homo]]'' i ''[[Pongo]]''
|23h : 27ʹ
|-
| style="background:#f3fff3;" |Pojava [[anatomski moderni čovjek|anatomski "moderne" vrste]] [[Homo sapiens]]
|style="background:#ddffdd;"|23h : 59ʹ : 53ʹʹ
|-
|}
▲U ranom [[miocen]]u, prije oko 22 miliona godina, mnoge forme [[uskonosni majmuni|uskonosnih majmuna]], iz istočne [[Afrika|Afrike]] otočele su dugu historiju prvobitne diversifikacije. Fosili od prije 20 miliona godina uključuju fragmente koji su opisani kao ''Victoriapithecus '', bili su najraniji [[majmuni Starog svijeta]]. Rodovi za koje se smatra da su u [[majmun]]skoj lozi potiču od prije 13 miliona godina. To su: su: ''Proconsul'', ''Rangwapithecus'', '' Dendropithecus'', ''Limnopithecus'', '' Nacholapithecus'', ''Equatorius '', '' Nyanzapithecus '', '' Afropithecus'', '' Heliopithecus '', i ''Kenyapithecus'', svi iz istočne Afrike.
▲Prisustvo drugih uopćeno građenih ne-psetolikid majmjuna srednjeg miocena su iz međusobno udaljenih nalazišta: ''Otavipithecus'' (iz pećine depozita u [[Namibija|Namibiji]]), ''Pierolapithecus'' i ''Dryopithecus '' (iz [[Francuska|Francuske]], [[Španija|Španije]] i [[Austrija|Austrije]]) – dokazi su široke raznovrsnosti oblika u Africi i mediteranskom bazenu u relativno toplom i ujednačenom [[klima]]tske režimu ranog i srednjeg miocena. Najmlađi od miocenskih hominoida, ''Oreopithecus'', iz ležišta uglja u [[Italija|Italiji]], je živio do prije 9 miliona godina.<ref>Wood B. (2005): Human evolution – A very short introduction. Oxford University Press, Oxford, ISBN 0-19-280360-3.</ref>
▲[[Molekula|Molekulski]] dokazi ukazuju na to da ee loza [[Giboni|gibona]] (porodica ''Hylobatidae'') odvojila od predaka [[veliki majmuni|velikih majmuna]] prije nekih 18-12. Miliona godina, a [[orangutani|orangutanska]] (potfamilija ''Ponginae'') od ostalih veliki majmuni odstupila je prije oko 12 miliona godina. Nema fosila koji jasno dokumentiraju porijeklo gibona, koji su možda postali od zasada nepoznatih]] himanoidnih [[populacija]] jugoistočne [[Azija|Azije]], ali fosile proto-orangutana mogu predstavljati '' [[Sivapithecus]] '' iz [[Indija|Indije]] i ''Griphopithecus'' iz [[Turska|Turske]], koji su datirani na prije oko 10 miliona godina.
▲[[File:Lucy-reconstruction.jpg|thumb|190px|Rekonstrukcija ženke ''Australopithecus afarensis'' <br> (''National Museum of Natural History'')]]
Bliske vrste blizu zadnjiem zajedničkom pretku [[gorile]], [[čimpanze]] i [[čovjek|ljudi]] mogle bi biti ''Nakalipithecus'' iz [[Kenija|Kenije]] i ''Ouranopithecus'', [[Grčka]]. Molekulski dokazi ukazuju da su se prije između 8 i 4 miliona godina, prvo odvojile [[gorile]], a zatim s[[čimpanze]] i bonobo (rod '' Pan '') od linije koja vodi do ljudi. Ljudska [[DNK]] je približno 98,4% identična sa onom kod [[čimpanze]] kada se uspoređuju jednostavni nukleotidni polimorfizmi (''SNP''). Vidi: [[Evolucijska genetika čovjeka]]. Fosilni tragovi gorile, čimpanze i bonoboa su ograničeni. Loše održavanje u određenim uvjetima (npr. prašumska tla imaju tendenciju da budu kisela i nagrizaju kosti) doprinosi da ovaj problem može uticati na moguće procjene i greške. Ostali [[hominini]] vjerojatno su bili prilagođen za suhe sredine izvan ekvatorijalnog pojasa, uz [[antilope]], [[hijena|hijene]], [[pas|pse]], [[svinja|svinje]], [[slon]]ove i [[konj]]e. Vlažni [[ekvator]]ski pojas se suzio prije oko 8 miliona godina, pa ima vrlo malo fosilnih dokaza za odvalanje loze hominini iz loze ''Gorilla'' i '' Pan'' . Najstariji fosili, za koje se tvrdili da pripadaju ljudskoj lozi su '' Sahelanthropus tchadensis'' (prije 7 miliona godina) i ''Orrorin tugenensis'' (6 milona godina), zatim ''Ardipithecus'' (5,5-4,4 miliona godina), sa vrstama ''A. kadabba'' i ''A. ramidus''.
| |||