Razlika između verzija stranice "Domenico Scarlatti"

Sin je i učenik [[Alessandro Scarlatti|Alessandra Scarlattija]], a školovao se i kod F. Gasperinija u [[Venecija|Veneciji]]. Bio je [[kompozitor]], kapelnik i klavijaturist u [[Rim]]u, [[Lisabon]]u, [[Sevilla|Sevilli]] na dvoru u Madridu. Pod očevim utjecajem pisao je najprije duhovnu [[Muzika|muziku]] i [[opera|opere]]. Oko [[1730]]. posvetio se [[sonata]]ma za čembalo, najviše u jednom stavku; njihov je stil izvršio odlučujući utjecaj na razvoj [[klavir]]ske muzike u [[18. vijek|18. vijeku]]. Postepeno je razvio virtuoznu tehniku na [[harpsikordČembalo|harpsikordučembalu]], i utjecao je na mnoge klavirske kompozitore, naročito u [[Španija|Španiji]] i [[Engleska|Engleskoj]].<ref name="brit"> http://www.britannica.com/EBchecked/topic/526711/Domenico-Scarlatti Scarlatti </ref>

Bio je sin poznatog kompozitora vokalne muzike Alessandra Scarlattija, a rođen je u istoj godini kao [[Johann Sebastian Bach]] i [[Georg Friedrich Händel]]. U petnaestoj godini života dobija posao orguljaša u Napulju, gdje [[1703|1703.]] piše prve opere, "L'Ottavia restituita al trono" i "Il Giustino." Godine [[1705]]. otac ga je poslao daleko od Napulja do Venecije, navodno na studije kod kompozitora [[Francesco Gasparini|Francesca Gasparinija]]. Dok je bio u [[Venecija|Veneciji]], Scarlatti se možda susreo sa mladim [[Irska (čvor)|ircem]], Thomasom Roseingravom, koji je mnogo godina kasnije engleskom muzikologu Charlesu Burneyu opisao Domenicovo sviranje harpsikordačembala {{Citat|kao da je deset hiljada đavola sviralo taj muzički instrument, i da on nikada prije nije čuo takve prelaze i efekte na njemu}}.

Do proljeća [[1709]]. Scarlatti je preuzeo očev položaj muzičkog direktora u [[Rim|Rimu]] kod prognane [[Poljska|Poljske]] kraljice Marije Casimira. Do njegovog odlaska [[1714]]. komponirao je niz opera i povremenih komada, sve po tekstovima kraljičinog sekretara, Carla Sigismonda Capecija. Nešto od ove muzike je sačuvano, ali nije dostigla slavu koju će kasnije doživjeti njegove harpsikord [[Sonata|sonate]] za čembalo. Za ovu muziku ima malo interesa danas.

Do [[1713]]. Scarlatti je uspostavio odnose s [[Vatikan|Vatikanom]], a od 1714. do [[1719]] vršio je dužnost muzičkog direktora Julian kapele u katedrali Svetog Petra. Od sačuvane duhovne muzike iz tog vremena, samo STABAT"''Stabat MATERMater''" za deset pjevača daje naznake genija koji će pronaći svoj dugo odgađani procvat u harpsikord sonatama za čembalo.

Tokom ovih godina Scarlatti je doveo do kraja njegovu očito nikad previše uspješnu karijeru opernog kompozitora s "Ambleto" [[1715]], imao je [[intermezzo]] "La Dirindina", koja je zbog slobode njegovog teksta povučena iz koncertnog programa u Rimu. Njegova muzička nastojanja proizvela su "Berenice, Regina di Egitto" [[1718]], uz zajedničko komponiranje sa Nicolom Porporom. Više obećavajući za budućnost su njegovi odnosi s [[Portugal|portugalskom]] ambasadom, za kojekoju je 1714. komponirao [[kantata|kantatu]] u čast rođenja portugalskog princa.

U septembru [[1719]]. Scarlatti je napustio posao u Vatikanu, a do kraja [[1720]]. je bio u [[Lisabon|Lisabonu]], gdje je njegova [[serenata]] "Contesa delle Stagioni" je izvedena u kraljevskoj palati 6. septembra. Postao je muzički direktor kod portugalskog kralja Ivana[[Joao V. (kralj Portugalije)|Joao V.]] kao i muzički maestro kod kraljevog mlađeg brata Don Antonija i princeze Marije Barbara de Bragança, koja će ostati njegova zaštitnica, a za koju će kasnije napisati većinu svojih harpsikord sonata za čembalo. Nastavio je i dalje da komponira serenade i duhovnu muziku. Međutim, velike promjene se dešavaju u Scarlattijevom životu. Godine [[1725]]. umire njegov otac, a [[1728]]. ​​posljednji put posjećuje Italiju gdje ženi rimljanku, Mariju Caterinu Genti, koja će mu roditi šestero djece (četiri više nego u njegovom drugom braku sa španjolkom Anastasijom Maxarti Ximenes). [[1728]]. njegova učenica Maria Bárbara udaje se za španskog prestolonasljednika, budućeg [[Ferdinand VI, kralj Španije|Ferdinanda VI]], a Scarlatti slijedi kraljevski par u Španiju.<ref name="brit"> http://www.britannica.com/EBchecked/topic/526711/Domenico-Scarlatti Scarlatti </ref>

== Kasniji život i djela za klavijaturu: Španija ==

Tu će provesti svoje preostale godine, prvo u [[Sevilla|Sevilli]], vjerovatno već slušajući špansku popularnu muziku i oponašajući, kako nam Burney govori, "melodije pjesama koje su pjevali prevoznici, i običan narod." Nakon [[1733]]. boravio je u kraljevskoj rezidenciji u [[Madrid|Madridu]] i u obližnjim palatama [[La Granja]], [[El Escorial]], i [[Aranjuez]]. Mnoge veze s prošlošću čini se da su presječene uz emancipaciju koja će dovesti do izvanrednog stilskog razvoja harpsikord sonata za čembalo. Scarlatti gotovo da nestaje kao [[kompozitor]] vokalne muzike, a ne postoji dokaz njegovog učestvovanja u ekstravagantnim opernim produkcijama dirigovanim na dvoru od strane njegovog prijatelja kastratija pjevača Farinellija.

Najvažniji sačuvani izvještaj o Scarlattijevom životu i karakteru nalazi se u objavljivanju njegovih "Esercizi po gravicembalo" (Vježbe) iz [[1738]], nizu od 30 harpsikord sonata za čembalo. Serija sonata nastavlja briljantno sa rukopisnim sveskama kopiranim za Mariju Barbaru [[1742]]. i [[1749]]. Ona je postala kraljica Španije [[1746]]. godine, a muzičke aktivnosti španskog dvora postale su bogatije nego ikad. Glavni dokaz Scarlattijeve vlastite aktivnosti i dalje živi u završetku velikog niza harpsikord sonata za čembalo kopiranih za kraljicu od [[1752]]. do [[1757]]., godinigodine, Scarlattijeve smrti.<ref name="brit"> http://www.britannica.com/EBchecked/topic/526711/Domenico-Scarlatti Scarlatti </ref>

Osim [[Engleska|engleskih]] izdanja njegovih ranijih sonata iz 18. vijeka i nekoliko kontinentalnih reizdanja, većina Scarlattijeve muzike za klavijaturu bila je gotovo nepoznata izvan njegovog najužeg kruga. Imala je malo direktnog utjecaja na njegove italijanske sljedbenike ili na [[Njemačka|njemačke]] i [[Austrija|austrijske]] kompozitore poput [[Carl Philipp Emanuel Bach|Carla Philippa Emanuela Bacha]], [[Joseph Haydn|Josepha Haydna]], [[Wolfgang Amadeus Mozart|Wolfganga Amadeusa Mozarta]], i [[Ludwig van Beethoven|Ludwiga van Beethovena]], za čije brojne stilske karakteristike je bilo očekivano da ih imaju.

Tako je bilo sve do izdanja kojeg je pripremio italijanski pijanista Alessandro Longo, a tek tada su gotovo sve harpsikordnjegove sonate za čembalo postale dostupne. [[1906]]. godine Longo je objavio gotovo kompletno izdanje aranžmana za [[klavir]] od 545 sonata, grupišući ih prema ključu, ali razdvajajući Scarlattijeve sonate u parove i obraćajući malo pažnje na hronologiju i stil.

U svojoj monografiji Domenica Scarlattija iz [[1953]]. godine Ralph Kirkpatrick je napravio cjelokupan popis radova i promijenio brojeve 555 sonata po hronološkom redoslijedu štampanih i rukopisnih zbirki. Kirkpatrickov sistem brojeva Scarlattijevih sonata će naknadno zamijeniti onaj koji je napravio Longo. Uz odgovarajuća kompletna izdanja Kirkpatricka i Kennetha Gilberta ([[1971]]-[[1984]]), u kojima je očuvan hronološki red i parno uređenje izvora, omogućava nesmetan pogled na Scarlattijeva djela za klavijaturu koja se sada mogu dobiti, otkrivajući jedan od najvažnijih i izrazito originalnih muzičkih stilova iz 18. vijeka. <ref name="brit"> http://www.britannica.com/EBchecked/topic/526711/Domenico-Scarlatti Scarlatti </ref>