Razlika između verzija stranice "Atina"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
No edit summary |
mNo edit summary |
||
Red 156:
== Historija ==
{{Također pogledajte|Atina (država)}}
Najstariji poznati dokazi ljudskog prisustva u okolini Atine je [[pećina]] [[škrljac]]a, koja je datira između 11. i 7. milenija p.n.e.<ref name="ethnosgr" /> Smatra se da je Atina stalno naseljena najmanje 7.000 godina.<ref name="tung" /><ref name="immerwahr" /> Oko 1400 p.n.e naselje je postalo vrlo važan centar [[Mikenska civilizacija|Mikenske civilizacije]], a Akropolis mjesto gdje se nalazila velika mikenska tvrđava, čiji ostaci se mogu prepoznati u području karakterističnih kiklopskih zidova.<ref name="mykenaike" /> Za razliku od drugih mikenskih centara, poput Mikene i Pilosa, nije poznato da li je Atina pretrpila razaranja oko 1200 p.n.e., tokom događaja koji se obično vežu za invaziju Dorana, a Atinjani su oduvijek tvrdili da su bili ''čisti'' Jonjani bez dorskih elemenata. Međutim, Atina, kao i mnoga druga naselja iz [[bronzano doba|bronzanog doba]] doživjela je ekonomski pad oko 150 godina nakon toga. Iskopani grobovi iz [[željezno doba|željeznog doba]] u Kerameikosu i drugim mjestima, dokazuju da je od 900 p.n.e i kasnije Atina postala jedan od vodećih centara trgovine i prosperiteta u regiji.<ref name="osborner" /> Neki smatraju da je vodeća pozicija Atine proizašla zbog njenog centralnog položaja u grčkom svijetu, njenog teško osvojivog uporišta na Akropolisu te njen lahak pristup moru što joj je dalo prirodnu prednost nad rivalima u unutrašnjosti poput [[Sparta|Sparte]] i Tebe.
Do 6. vijeka p.n.e. bile su rašireni socijalni nemiri koji su doveli do [[Solon]]ovih reformi. To je utrlo put za kasnije uvođenje [[demokratija|demokratije]] od strane [[Klisten]]a 508. p.n.e. Atina u to vrijeme je postala značajna pomorska sila sa velikom flotom, a pomogla je pri pobuni jonskih gradova protiv [[Perzija|perzijske vlasti]]. Tokom grčko-perzijskih ratova, Atina, zajedno sa Spartom, bila je na čelu koalicije grčkih država koja će na kraju istjerati Perzijance iz današnje Grčke, pobijedivši je u poznatoj bici na Maratonu 490 p.n.e te kod Salamine 480 p.n.e. Međutim to nije spriječilo Perzijance da dva puta opustoše Atinu tokom jedne godine, nakon herojskog [[Bitka kod Termopila|otpora kod Termopila]] na čelu sa Spartom pod vodstvom kralja [[Leonida I]],<ref name="nothingless" /> a poslije pada Beotije i Atike u ruke Perzijanaca.
Decenije koje su uslijedile postale su poznate kao ''Zlato doba Atinske demokratije'', vrijeme tokom kojeg je Atina postala vodeći grad-država [[Antička Grčka|Antičke Grčke]] a njena kulturna dostignuća postavila su temelje Zapadne civilizacije. [[Dramaturg|Dramaturzi]] [[Eshil]], [[Sofoklo]] i [[Euripid]] su stvarali u Atini u to doba, kao i historičari [[Herodot]] i [[Tukidid]]. Pored njih, svoje mjesto u historiji dobili su i ljekar [[Hipokrat]] te filozof [[Sokrat]], koji su također djelovali u Atini. Vođena od strane [[Perikle|Perikla]], koji je promovirao umjetnost i poticao demokratiju, Atina je krenula u ambiciozne programe izgradnje kojima je, između ostalog, započela izgradnju Akropolisa (uključujući i [[Partenon]]), kao i vladarskih građevina nakon osnivanja [[Delski savez|Delskog saveza]]. Prvobitno zamišljen kao savez grčkih gradova-država koji je trebao nastaviti borbu protiv Perzijanaca, ovaj savez je kasnije pretvoren u ''oruđe'' za postizanje atinskih imperijalističkih interesa. Nastale napetosti kulminirale su u [[Peloponeski rat|Peloponeskom ratu]] (431 - 404. p.n.e.) u kojem je Atina porazila svog rivala [[Sparta|Spartu]].
Sredinom 4. vijeka p.n.e sjeverogrčko kraljevstvo [[Makedonija (Grčka)|Makedonija]] postala je dominantna u grčkoj politici. Godine 338 p.n.e. vojska [[Filip II Makedonski|Filipa II Makedonskog]] porazila je savez nekih grčkih gradova-država uključujući Atinu i Tebu u bici kod Heroneje, što je dovelo do kraja nezavisnosti Atine. Kasnije, pod vlašću Rima, Atina je stekla status slobodnog grada zbog svojih cijenjenih škola. Rimski car [[Hadrijan]] u 2. vijeku sagradio je biblioteku, gimnaziju, [[akvadukt]] koji se i danas koristi, most, nekoliko hramova i svetišta, a finansirao je i završetak Hrama olimpijskog Zeusa.
== Također pogledajte ==
| |||