Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Globalno zatopljenje"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m fixing dead links
m čišćenje, replaced: uticaj → utjecaj (7)
Red 1:
{{dobar članak}}
[[Datoteka:Instrumental_Temperature_Record_bsInstrumental Temperature Record bs.svg|mini|desno|200px|Globalno-prosječna temperatura površine Zemlje u periodu 1961–1990 (Izvor: [[Globalno zatopljenje#Afera Climategate|East Anglia univerzitet]].) Tokom posljednje decenije nije bilo porasta temperature.]]
'''Globalno zatopljenje''' je [[pojam]] kojim se označava fenomen porasta prosječne temperature [[zrak]]a na površini [[Zemlja (planeta)|Zemlje]] i [[okean]]a, [[Mjerenje|izmjerenog]] i od početka [[20. vijek]]a, te procjene nastavka tog [[proces]]a u bližoj budućnosti. Pojam je uveden [[1980te|1980tih]], kada se nauka počela intenzivnije baviti ovim fenomenom. Istraživanjem uzoraka [[Sedimenti|taloga]] leda iz bušotina na [[Grenland]]u i [[Antarktik]]u kao npr. sa [[Stanica Vostok|stanice Vostok]], u to je vrijeme potvrđeno da se Zemlja tokom svoje geološke prošlosti značajno zagrijavala ali i hladila, obično u cikličnom maniru. Tada se aktuelizira i fenomen '''Globalnog zahlađenja''' poznat od ranije kroz saznanja o [[glacijacijama]]. Stoga [[Vlada]] [[SAD]]-a svoj program istraživanja klime već od 1990-tih naziva ''U.S. Global Change Research Program - USGCRP'' tj. ''Američki Program istraživanja globalnih [[klimatske promjene|klimatskih promjena]]'', a ne samo zatopljenja. Izraz ''promjene'' je sveobuhvatan, a važan je jer se u [[Priroda|prirodi]] dešavaju značajne promjene klime u cikličnom maniru <ref>[http://www.fondeko.filmzona.com/27.pdf Spahić, Muriz. Planetarno kolebanje, prvi dio, Fondeko svijet 27:10-12, 2009]</ref><ref>[http://web.archive.org/web/20100401001510/http://www.fondeko.filmzona.com/28.pdf Spahić, Muriz. Planetarno kolebanje, drugi dio, Fondeko svijet 28:42-43, 2009]</ref>, te zagađenje [[atmosfera|atmosfere]] odnosno [[biosfera|biosfere]] kao jedan od gorućih problema današnjice.
 
Prema nekim istraživanjima globalno-prosječna površinska temperatura je porasla za oko 0,74 ± 0,18&nbsp;°[[Celzijus|C]] u toku perioda od 100 godina ([[1905]]-[[2005]]) <ref name="grida7">[http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-spm.pdf Summary for Policymakers], ''Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change''</ref>. Međuvladina komisija Ujedinjenih nacija za klimatske promjene (IPCC), koja svoje stavove objavljuje u godišnjim izvještajima, smatra da su antropogeni (tj. uzrokovani djelovanjem čovjeka) [[gas]]ovi, koji prouzrokuju efekat "staklene bašte" ("staklenika"), najodgovorniji za najveći dio porasta temperature od sredine 20. vijeka do sada <ref name="grida7" />, ali i da su u periodu do [[1950te|1950tih]] godina značajan uticajutjecaj imali i prirodni fenomeni poput varijacija u količini [[Sunce|sunčevog]] zračenja i [[vulkan]]izam, čiji je uticajutjecaj od 1950tih do danas upravo suprotan.<ref>[http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter9.pdf Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change]</ref><ref>Ammann C. et al., ''[http://www.pnas.org/cgi/reprint/104/10/3713.pdf Solar influence on climate during the past millennium: Results from transient simulations with the NCAR Climate Simulation Model]'', Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, vol. 104, 10. izdanje, str. 3713-3718</ref> Ovakve osnovne zaključke je podržalo više od 40 naučnih društava i akademija nauka uključujući i sve nacionalne akademije nauka osam najrazvijenijih zemalja svijeta ([[G8]]).<ref>[http://royalsociety.org/displaypagedoc.asp?id=13619 The Science Of Climate Change], Royal Society, maj 2001</ref>
 
Ovdje treba napomenuti da se naučna dostignuća ne vrednuju glasanjem, već snagom argumenata utvrđenih naučnom [[metodologija|metodologijom]]. [[Prirodna katastrofa|Demokratski]] principi primjereni su [[Političar|političkim]] predstavnicima koji odlučuju o usvajanju neke kratkoročne ili dugoročne [[Politika|politike]] odnosno strategije na osnovu naučnih saznanja, ako o tim saznanjim ne postoji veće neslaganje (kontroverze) unutar naučne zajednice. Pokušaji donošenja strategija na osnovu globalnog zagrijavanja uzetog izvan konteksta opštih globalnih promjena klime, izazvali su kontroverzu. Tako se samo u SAD-u preko 30.000 naučnika odlučilo na samoorganizovanje potpisivanjem [http://www.oism.org/pproject peticije]{{Simboli jezika|en|engleski}} kojom izražavaju protivljenje u debati i traže od svoje Vlade da odbaci [[Kyoto Protokol]]. Ostaje nepoznato zašto se IPCC nikada nije osvrnuo na tu brojku potpisnika, budući da se u javnim izjavama njegovi predstavnici često pozivaju na razne cifre, od "2500-4000 naučnika iz preko 150 zemalja koji podržavaju zaključke IPCC-a" uprkos činjenici da se oni nisu nikada izjašnjavali nego učestvovali u izradi i recenziji izvještaja, te uprkos činjenici da se preko 700 naučnika iz cijelog svijeta jasno izjasnilo da ne podržava jednostran pristup problemu.<ref>[http://hatch.senate.gov/public/_files/UNClimateScientistsSpeakOut.pdf Hon. U.S. Senator James M. Inhofe. UN Climate Scientists Speak Out on Global Warming: Scientists Continue to Debunk “Consensus”. (Selected and edited by Senator Orrin G. Hatch from the Minority Report, 05 October 2009.)]</ref>
Red 12:
 
== Uzroci ==
[[Klima]]tske promjene na Zemlji su odgovor na vanjske uticajeutjecaje, uključujući one vezane za stakleničke gasove i varijacije u kretanju Zemlje u [[orbita|orbiti]] oko [[Sunce|Sunca]],<ref>Berger, A.; et al. (2005), ''[http://www.agu.org/pubs/crossref/2005/2005PA001173.shtml On the origin of the 100-kyr cycles in the astronomical forcing]'', Paleoceanography 20 (4): PA4019.</ref><ref>Genthon, C.; et al. (1987), ''[http://www.nature.com/nature/journal/v329/n6138/abs/329414a0.html Vostok Ice Core - Climatic response to CO2 and orbital forcing changes over the last climatic cycle]'', Nature (journal) 329 (6138): 414–418</ref> promjene u sunčevoj aktivnosti i [[vulkan]]ske erupcije.<ref>Robock, A.; Oppenheimer, C. (2003), ''Volcanism and the Earth’s Atmosphere'', Washington DC: American Geophysical Union. str. 139, ISBN 0-87590-998-1</ref> Učinak nijednog od navedenih faktora nije trenutan. Termalna inertnost [[okean]]a na Zemlji i spori odgovori ostalih posrednih učinaka znači da Zemljina trenutna klima nije u ravnoteži. Pojedine studije pokazuju da čak i ako bi se staklenički gasovi stabilizirali na nivoima iz [[2000]] godine, i dalje bi se nastavilo zagrijavanje za otprilike 0,5&nbsp;°C.<ref>Meehl, Gerald A.; et al. (2005), ''[http://www.sciencemag.org/cgi/reprint/307/5716/1769.pdf How Much More Global Warming and Sea Level Rise]'', Science 307 (5716): 1769–1772</ref> ''Globalno zamračenje'', odnosno postepeno smanjenje intenziteta direktnog Sunčevog sjaja na površinu Zemlje, moglo bi djelimično ublažiti globalno zagrijavanje od kraja [[20. vijek]]a. Naučnici su procijenili s pouzdanošću od 66-90% da su efekti izazvane [[aerosol]]ima, uz vulkansku aktivnost, usporili globalno zatopljenje, kao i da bi staklenički gasovi prouzrokovali dosta veće zatopljenje.<ref name="grida7" /> Dosta spominjano širenje [[Ozonska rupa|ozonskih rupa]] je po nekima povezano sa globalnim zatopljenjem, međutim značajna korelacija nije dokazana.
 
=== Efekat staklenika ===
[[Datoteka:Mauna_Loa_Carbon_DioxideMauna Loa Carbon Dioxide-bs.svg|desno|mini|Količina ugljik dioksida izmjerena u intervalu od 1960-2009 na [[vulkan]]u Mauna Loa, [[Hawaii]], [[SAD]]]]
Uzroci nedavnog zatopljenja su područje detaljnog istraživanja. Prema nekima, postoji naučni koncenzus da je porast atmosferskih stakleničkih gasova uzrokovan ljudskim djelovanjem i da je izazvao veći dio zatopljenja posmatrano od početka industrijske ere do danas, pri čemu ovo zatopljenje ne može biti zadovoljavajuće objašnjeno samo prirodnim uzrocima.<ref>Gillett, Nathan P.; Dáithí A. Stone, Peter A. Stott, Toru Nozawa, Alexey Yu. Karpechko, Gabriele C. Hegerl, Michael F. Wehner & Philip D. Jones (2008), ''[http://web.archive.org/web/20081217020053/http://www.cru.uea.ac.uk/~nathan/pdf/ngeo338.pdf Attribution of polar warming to human influence]'', Nature Geoscience 1: 750</ref> Ovi uzroci bi trebali biti najjasniji za period od posljednjih 50 godina, pošto je to razdoblje industrijskog procvata kada se desilo najveće povećanje koncentracije stakleničkih gasova i za koje postoje najpotpunija mjerenja.
 
[[Efekt staklenika]] je otkrio [[Joseph Fourier]] [[1824]] godine<ref>[http://www.aip.org/history/climate/co2.htm Otkriće globalnog zatopljenja]</ref>, a prvi ga je kvantitativno istražio [[Svante August Arrhenius|Svante Arrhenius]] [[1896]] godine. To je proces putem kog se, emisijom i apsorpcijom [[infracrveno zračenje|infracrvenih zraka]] i atmosferskih gasova, zagrijava donji dio atmosfere i površine planete. Postojanje i učinici efekta staklenika kao takve ne spori nijedna strana u debati o fenomenu globalnog zatopljenja. Umjesto toga, sporno je koliko se mijenja intenzitet efekata staklenika u zavisnosti od promjene ljudske aktivnosti kojom se povećava atmosferska koncentracija stakleničkih gasova.
 
Tako IPCC smatra da prirodni staklenički gasovi imaju značajan efekat zagrijavanja od oko 33&nbsp;°C, bez kojih bi Zemlja bila nenastanjiva.<ref>''[http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter1.pdf IPCC WG1 AR4 Report — Chapter 1: Historical Overview of Climate Change Science]'', IPCC WG1 AR4 izvještaj, IPCC, 2007, str. 97</ref> Glavni staklenički gasovi su [[voda|vodena para]], koja uzrokuje oko 36-70% od stakleničkog efekta (ne uključujući oblake), ugljik dioksid (CO<sub>2</sub>), koji uzrokuje 9-26% efekta, [[metan]] (CH<sub>4</sub>), koji uzrokuje 4-9%; te [[ozon]], koji uzrokuje 3-7% ukupnog efekta staklenika.<ref>Kiehl, J. T.; Kevin E. Trenberth (1997), ''[http://web.archive.org/web/20050519080336/http://www.atmo.arizona.edu/students/courselinks/spring04/atmo451b/pdf/RadiationBudget.pdf Earth’s Annual Global Mean Energy Budget]'', Bulletin of the American Meteorological Society, 78 (2), str. 197–208</ref> Čovjekova aktivnost od [[industrijska revolucija|industrijske revolucije]] do danas je povećala količinu stakleničkih gasova u atmosferi, te dovela do povećanja klimatskih uticajautjecaja zbog CO<sub>2</sub>, metana, troposferskog ozona, [[hlorofluorougljenik|CFCa]] i [[dušik suboksid]]a. Koncentracije CO<sub>2</sub> i metana su povećane od sredine [[18. vijek]]a za 36% odnosno 148% respektivno.<ref>''[http://www.epa.gov/climatechange/science/recentac.html Recent Climate Change - Atmosphere Changes, Science, Climate Change, U.S. EPA]'', United States Environmental Protection Agency, 2007</ref> Ovi nivoi su znatno veći nego u bilo koje vrijeme tokom posljednjih 650.000 godina kao razdoblju za koje postoje pouzdaniji podaci dobiveni iz jezgri taloga leda. Manje direktni geološki dokazi pokazuju da su ovako visoke koncentracije CO<sub>2</sub> posljednji put bile prije otprilike 20 miliona godina.<ref>Pearson, Paul N.; Palmer, Martin R. (2000), ''[http://www.nature.com/nature/journal/v406/n6797/abs/406695a0.html Atmospheric carbon dioxide concentrations over the past 60 million years]'', Nature 406 (6797): str. 695–699</ref> Budući da je život na Zemlji nastao prije više od 3,5 milijardi godina,<ref>Schopf, J.W. The First Billion Years: When Did Life Emerge? Elements 2,4:229-233, 2006.</ref> to znači da je život na Zemlji vjerovatno u stanju adaptirati se na povećane nivoe ugljik dioksida. Izgaranjem fosilnih [[gorivo|goriva]] proizvedeno je oko tri četvrtine povećanja CO<sub>2</sub> iz ljudske aktivnosti tokom proteklih 20 godina. Ostatak je većinom usljed promjena u korištenju [[Tlo|zemljišta]], naročito zbog krčenja [[šuma]].<ref>Summary for Policymakers, ''[http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/006.htm Climate Change 2001: The Scientific Basis. Contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change]'', Intergovernmental Panel on Climate Change. 20. januar 2001.</ref>
 
Koncentracija CO<sub>2</sub> i dalje raste zbog izgaranja fosilnih goriva i promjena korištenja zemljišta. Budućnost stope porasta zavisit će o neizvjesnom [[Ekonomija|ekonomskom]], [[Sociologija|sociološkom]], [[Tehnologija|tehnološkom]] i prirodnom razvoju. Posebni izvještaj IPCCa o scenarijima emisije pruža široki spektar budućih CO<sub>2</sub> scenarija, u rasponu od 541 do 970 ppm do 2100 godine.<ref>Prentice, I. Colin; et al, (2001), ''[http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/123.htm 3.7.3.3 SRES scenarios and their implications for future CO2 concentration]'', Intergovernmental Panel on Climate Change</ref> Rezerve fosilnih goriva su dovoljne da se dosegne taj nivo i nastavi emisija poslije 2100 godine. Izuzev sporadičnih i grubih procjena, ne postoje niti mogu postojati precizni pokazatelji o tome da li su rezerve [[ugalj|uglja]], naftnog pijeska i [[metan hidrat]]a u velikoj mjeri iskorištene, pa tvrdnja o iscrpljenosti istih ostaje na nivou špekulacije. Važna činjenica je da je CO<sub>2</sub> gas koji je zapravo neophodan u nastanku flore na Zemlji, pa uopšteno govoreći njegova povećana koncentracija ubrzava prirast biomase odnosno [[hrana|hrane]] na Zemlji.<ref>[http://www.time.com/time/health/article/0,8599,1954190,00.html Even Plants May Not Like a Warmer World]</ref>
 
=== Aerosoli ===
[[Globalno zamračenje]], postupno smanjenje u jačini globalnog direktnog zračenja na površinu Zemlje, moglo bi imati djelimično međudjelovanje sa globalnim zagrijavanjem tokom perioda od [[1960]]-[[1990]] godine. Naučnici su utvrdili sa 66-90% sigurnosti da su efekti izazvani ljudskim aerosolima, pored vulkanske aktivnosti, donekle smanjili neke od efekata zagrijavanja koji su nastali zbog stakleničkih gasova.<ref name="grida7">g</ref> Antropogene emisije drugih onečišćujućih supstanci, posebno [[sumpor|sulfatnih]] aerosola, mogu davati rashladne efekte povećanjem reflektiranja sunčevog zračenja. Ovo se naročito odnosi na hlađenje koje je zabilježeno sredinom dvadesetog vijeka,<ref>Mitchell, J. F. B.; et al, (2001), ''[http://www.grida.no/climate/ipcc_tar/wg1/462.htm 12.4.3.3 Space-time studies]'', Climate Change 2001: The Scientific Basis. Contribution of Working Group I to the Third Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change</ref> iako je hlađenje moglo nastupiti većim ili manjim dijelom i zbog prirodnih varijabilnosti.
 
=== Ozon ===
[[Ozonske rupe]], odnosno stalni pad u ukupnoj količini [[ozon]]a u Zemljinoj [[stratosfera|stratosferi]], ponekad se uzimaju kao pojava povezana sa globalnim zatopljenjem. Iako postoji nekoliko zajedničkih područja, između ove dvije pojave nema puno povezanosti. Smanjenje stratosferskog ozona utiče na zahlađivanje, ali se značajnije smanjenje količine ozona nije desilo sve do kasnih [[1970te|1970tih]].<ref>Sparling, Brien (2001), ''[http://www.nas.nasa.gov/About/Education/Ozone/history.html Ozone Depletion, History and politics]'', NASA</ref> Ozon u [[troposfera|troposferi]] ima suprotan uticajutjecaj i doprinosi zagrijavanju površine.
 
=== Varijacije Sunčevog zračenja ===
[[Datoteka:Solar-cycle-data.png|mini|desno|Varijacije Sunčevog zračenja u posljednjih 30 godina]]
Neki naučnici sugerišu da nedavne klimatske promjene mogu biti uzrokovane razlikama u sunčevom zračenju<ref>Forster, Piers; et al. (2007), ''[http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter2.pdf Changes in Atmospheric Constituents and in Radiative Forcing]'', Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Intergovernmental Panel on Climate Change, str. 188-193</ref>, te da su klimatski modeli precijenili relativni efekat stakleničkih gasova u odnosu na količinu sunčevog zračenja.<ref>Stott, Peter A.; et al. (2003), ''[http://climate.envsci.rutgers.edu/pdf/StottEtAl.pdf Do Models Underestimate the Solar Contribution to Recent Climate Change?]'', Journal of Climate 16 (24): 4079–4093</ref> Iako nije došlo do povećanja emisije energije Sunca u proteklih 1000 godina,<ref>Foukal, Peter; et al. (2006), ''[http://www.nature.com/nature/journal/v443/n7108/abs/nature05072.html Variations in solar luminosity and their effect on the Earth's climate]'', Nature 443: 161.</ref> ciklusi sunčevih pjega nisu u vezi s porastom zagrijavanja tokom posljednjih 30 godina, i njihov uticajutjecaj je premalehan da bi značajnije pridonijeli globalnom zatopljenju.<ref>National Center for Atmospheric Research (2006): ''[http://www.ucar.edu/news/releases/2006/brightness.shtml# Changes in Solar Brightness Too Weak to Explain Global Warming]''</ref>
 
== Porast temperature ==
Procjenjuje se da je globalna temperatura na površini Zemlje porasla za 0,75&nbsp;°C u odnosu na period [[1860]]-[[1900]], u skladu sa mjerenjima ali uz ogradu da mjerenja sve do 1950-tih nisu bila preciznija od 1&nbsp;°C pa je riječ o nepouzdanoj procjeni. Tako se procjenjuje i da je efekat urbanih "toplinskih ostrva" na globalno zatopljenje oko 0,02&nbsp;°C u periodu od 1900 godine.<ref name="chapter3">[http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter3.pdf Radna grupa I, sekcija 3.2.2.2, 2007, IPPC, str. 243]</ref> Od [[1979]] godine temperature zemljišta su se povećavale oko dva puta brže nego temperature [[okean]]a (0,25&nbsp;°C na deceniju u odnosu na 0,13&nbsp;°C po deceniji zagrijavanja okeana).<ref name="chapter3">ch3</ref> Temperature u donjem dijelu troposfere su porasle između 0,12 i 0,22&nbsp;°C po desetljeću od 1979 godine, prema satelitskim mjerenjima temperature. Na osnovu procjene [[NASA]]-e, godina [[2005]] bila je najtoplija godina otkako postoje pouzdanija instrumentalna mjerenja od kraja [[19. vijek]]a, a toplija je u odnosu na prethodni rekord postavljen [[1998]] godine za nekoliko stotih dijelova stepena.<ref>Hansen, James E.; et al (2006), ''[http://data.giss.nasa.gov/gistemp/2005/ Goddard Institute for Space Studies, GISS Surface Temperature Analysis]'', NASA Goddard Institute for Space Studies</ref>, što je praktično zanemarljivo. Smatra se da su 1998 godine temperature bile neuobičajeno visoke, zbog najjačeg [[El Niño|El-Niño efekta]] u posljednjih 100 godina.<ref>Changnon, Stanley A.; Bell, Gerald D. (2000), ''El Niño, 1997-1998: The Climate Event of the Century'', London, Oxford University Press, ISBN 0-19-513552-0</ref>
 
== Ekonomska i politička debata ==
Sve veća prisutnost naučnih spoznaja o globalnom zatopljenju u javnosti je rezultirala mnogim političkim i ekonomskim raspravama i debatama. <ref>Weart, Spencer (2006), ''The Public and Climate Change'' u Weart, Spencer: ''[http://www.aip.org/history/climate/index.html The Discovery of Global Warming]'', American Institute of Physics</ref> Siromašne regije, posebno u [[Afrika|Africi]], izložene su najvećem riziku od očekivanih efekata globalnog zatopljenja, a njihove emisije stakleničkih gasova su izrazito malehne u odnosu na razvijeni svijet.<ref>Revkin, Andrew, (2007), ''[http://www.nytimes.com/2007/04/01/science/earth/01climate.html?ex=1333080000&en=6c687d64add0b7ba&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss Poor Nations to Bear Brunt as World Warms]'', The New York Times</ref> Pitanje klimatskih promjena je potaklo raspravu o koristima ograničavanja industrijske emisije stakleničkih gasova s obzirom na troškove koje bi takve promjene donijele. Bilo je rasprava u nekoliko zemalja o troškovima i prednostima pronalaženja i korištenja alternativnih izvora [[energija|energije]] u cilju smanjenja emisije ugljika.<ref>''[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6432829.stm EU agrees on carbon dioxide cuts]'', BBC, 9. mart 2007</ref> Neki [[ekonomija|ekonomisti]] su pokušali procijeniti ukupne neto ekonomske troškove šteta od klimatskih promjena širom svijeta. Takve procjene su do sada bile bez konačnih zaključaka, neke procjene vrijednosti su se kretale od -10 US$ po [[tona|toni]] ugljika (tC) (-3 US$ po toni [[ugljik dioksid]]a) do 350 US$/tC (95 US$ po toni ugljik dioksida), dok prosjek iznosi 43 US$ po toni ugljika (12 US$ po toni CO<sub>2</sub>).<ref name="grida7" /> Novije studije pokazale su da tzv. "zeleni" pristupi energiji, poput biogoriva (npr. kukuruz-etanola), također rezultiraju u ispuštanju CO<sub>2</sub> u atmosferu<ref>[http://www.time.com/time/health/article/0,8599,1931780,00.html Tallying Biofuels' Real Environmental Cost]</ref>. Istovremeno, podaci [[Svjetska banka|Svjetske Banke]] govore da je promjena namjene za zemljišta koja su do sada korištena za proizvodnju hrane, u proizvodnju biogoriva, udvostručilo cijenu hrane u svijetu od 2005-2008, povećavajući glad naročito u najsiromašnijim dijelovima svijeta.<ref>[http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=89545855 World Bank Chief: Biofuels Boosting Food Prices]</ref>
 
== Naučna debata i kontroverza ==
Red 45:
Ta je veza naime ključna za pobornike velike važnosti fenomena globalnog zagrijavanja. Pokazao ju je [http://www.meteo.psu.edu PSU] {{Simboli jezika|en|engleski}} profesor Michael Mann u radu<ref>Mann, M.E., R.S. Bradley, M.K. Hughes. Global-scale temperature patterns and climate forcing over the past six centuries, Nature 392:779-787, 1998.</ref> popularno nazvanom ''Hockey Stick'' (štap za [[Hokej na ledu|hokej]] na ledu) zbog centralnog grafa u kom su zanemarene značajne promjene temperature u geološkoj prošlosti Zemlje kao npr. [[Srednji vijek|Srednjevjekovno]] zatopljenje, te poravnan trend unazad cijeli [[milenijum]] i više. Tako je ostavljen samo porast tokom posljednjih [[decenija]], pa usljed takvog pristupa graf svojim oštrim rastom pri kraju podsjeća na završetak hokejaškog štapa, odražavajući atipičan i čak dramatičan porast [[Funkcija (matematika)|funkcije grafa]]. Njegov nalaz nije nikada nezavisno potvrđen osim iz složenih modela koji ne predstavljaju nezavisnu potvrdu pošto svaki model zavisi od prethodno zadatih ulaznih podataka. Osnovni problem s "hokejaškim štapom" nije njegovo samo postojanje, jer je nauka i matematika rada potpuno tačna. Problem je činjenica da ga se može kreirati isključivo ako se zanemare Zemljine prirodne varijacije na vremenskim intervalima dužim od svega par vijekova koliko postoje naučna mjerenja na Zemlji.
 
Nakon više od dvije decenije neprestanog zamaha i širenja [[Prirodna katastrofa|katastrofizma]], pobornici velike važnosti fenomena globalnog zatopljenja sve više priznaju da protivnička strana u debati ima prednost, mada ne odustaju od korištenja uvredljivih izraza poput ''Denier'' ("negator") koji asocira na ''[[Holokaust|Holocaust]] denier'' tako ne prihvatajući da je riječ o naučno-društvenoj debati. <ref>[http://www.irishtimes.com/newspaper/ireland/2010/0130/1224263435788.html Deniers winning climate change war - expert]</ref>
 
=== Sudska zabrana ===
Još jedan važan pobornik velike važnosti fenomena zatopljenja, Al Gore, koji se proslavio svojim dokumentarnim filmom ''Inconvenient Truth'' ("Nelagodna istina"), diskreditiran je kada je 2007. godine viši [[Britanija|britanski]] sud zabranio prikazivanje tog filma u svim školama u Velikoj Britaniji ukoliko Vlada uz film omladini ne distribuira i listu od jedanaest "neistina ili naučno neosnovanih tvrdnji iz filma" skupa s obimnom pratećom dokumentacijom korištenom od strane Suda, te presudio da je film "politički pristrasan". <ref>[http://www.heraldsun.com.au/opinion/a-convenient-fraud/story-e6frfifx-1111114607176 A convenient fraud now being exposed]</ref> Sudija Michael Burton zaključio je da se presudom: ''"Utvrđuje zajedničko stanovište da ovo nije tek naučni film, premda je jasno da je dobrim dijelom zasnovan na naučnom istraživanju i stavovima, već je riječ o političkom filmu."'' <ref>[http://www.time.com/time/world/article/0,8599,1670882,00.html British Court: Gore Film 'Political']</ref>
 
{|border=1
Red 56:
|-
|2
|[[led|LedeniLed]]eni pokrivač [[Antarktik]]a se ne topi, nego se povećava ili je stabilan;
|-
|3
|Nivo mora bi u ovom vijeku mogao u najgorem slučaju porasti za 59cm59&nbsp;cm, a ne za 7m i uz milione izbjeglica;
|-
|4
Red 87:
 
=== Etički aspekt ===
Sa [[Etika|etičkog]] stanovišta, uzroci kontroverze leže najviše u [[Novac|finansijskom]] interesu (registriranim [[Dionica|dionicamadionica]]ma) vodećih zagovornika fenomena na [[Tržište|tržištima]] [[Obnovljiva energija|obnovljivim izvorima energije]], biogorivima te dozvolama za ispuštanje CO<sub>2</sub>. Tako je Al Gore javno optužen da je u čitavom nizu sukoba interesa pošto ima velike privatne uloge u kompanijama koje učestvuju na tim tržištima.<ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2009/nov/03/al-gore-conflict-of-interests Al Gore's green investments prompt conflict of interest row, Guardian of 3 November 2009.]</ref> Dugogodišnji [[Predsjednik|predsjedavajući]] IPCC-a Rajendra Pachauri, kao i Al Gore, ima vlastite velike privatne uloge na istim tržištima.<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/6847227/Questions-over-business-deals-of-UN-climate-change-guru-Dr-Rajendra-Pachauri.html Questions over business deals of UN climate change guru Dr Rajendra Pachauri, Telegraph of 20 Dec 2009]</ref> Osim toga, ogorčenje javnosti i naučne zajednice dodatno podgrijavaju nestručnost i neznanje najvećih zagovornika velikog značaja fenomena, poput Al Gora (bivši propovjednik, [[novinar]] i političar) i Rajendra Pachaurija (bivši [[Željeznice|željeznički]] [[inženjer]] i ekonomista).
 
=== Afera ''Climategate'' ===
Red 99:
Teze o zavjereničkoj pozadini davanja velike važnosti fenomenu globalnog zatopljenja, dobile su na značaju kada su u javnost procurili službeni dokumenti organizatora Konferencije u Copenhagenu novembra 2010., u kojima se koristi asocijativan izraz ''Global governance'' tj. ''Globalno upravljanje (vladanje)''.<ref>[http://www.thenewamerican.com/index.php/world-mainmenu-26/europe-mainmenu-35/2714-socialist-international-in-copenhagen-qbirth-of-global-governanceq Socialist International in Copenhagen: "Birth of Global Governance"]</ref>. Nakon što je namjeru globalnog upravljanja priznao i sam novi Predsjednik EU,<ref>[http://www.brusselsjournal.com/node/4212 Copenhagen = Global Governance, Brussels Journal]</ref> više nije riječ o [[teorija zavjere|teoriji zavjere]] već o istinski planiranim aktivnostima.
 
Jedna od najčešće isticanih tvrdnji je da iza davanja velikog značaja globalnom zatopljenju stoji tzv. [http://en.wikipedia.org/wiki/Bilderberg_Group Grupa Bilderberg] {{Simboli jezika|en|engleski}}. Riječ je o neformalnoj asocijaciji vrlo uticajnihutjecajnih pojedinaca, kojoj se spočitava namjera ''depopulacije'' tj. smanjenja broja [[Stanovništvo|stanovnika]] na planeti. To navodno žele postići [[inženjering]]om npr. izazivanjem [[Infekcija|zaraza]] i proizvodnjom štetnih [[lijek]]ova, te povećanjem razlike u standardu života uopšte. Ta bi se razlika povećala porastom [[cijena]] hrane te pritiskom na nerazvijene [[Zemlja (država)|zemlje]] da jeftine izvore energije svojih [[Privreda i privredne djelatnosti|klasičnih privreda]] poput [[termoelektrana]] i [[hidroelektrana]], zamijene skupljim alternativnim rješenjima za eksploataciju obnovljivih izvora poput Sunca, vjetra ili okeana. Za ovu namjenu navodno zloupotrebljavaju [[ekologija|ekološke]] pokrete.
 
== Vanjski linkovi ==
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Globalno_zatopljenje"