Razlika između verzija stranice "Epigenetika"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNo edit summary |
|||
Red 1:
[[Datoteka:Segragation.png|miniatur|desno|thumb|350px|Funkcioniranje epigenetičkih promjena. Epigenetička fiksacija uzrokuje da se totipotentne ćelije
[[Slika:Epigenetic_mechanisms.jpg|right|thumb|350px|Putevi epigenetičkog uticaja na fenotipsko ispoljavanje [[genetika|genetičke]] informacije i oblikovanje [[osobina]]]]
'''Epigenetika''' u [[biologija|biologiji]], a osobito u [[genetika|genetici]] proučava '''nasljedne''' promjene koje '''nisu''' uzrokovane promjenama [[DNK]] sekvence. U manjoj mjeri, epigenetika također opisuje i proučava i stabilnie, dugoročne promjene u [[transkripcija| transkripcijskom]] potencijalu [[ćelije (biologija|ćelije]] koje nisu nužno nasljedne. Za razliku od „standardne“ genetike, zasnovane na proučavanju strukture i funkcije DNK ([[genotip]]a), epigenetika je usmjerena na promjene u [[ekspresija gena|ekspresiji gena]] ili [[ćelije (biologija) | ćelije]], koje imaju druge uzroke, što opisuje termin ''epizoda'', tj. njen [[prefiks]] (grč. επί - ''epi'' = preko, izvan, oko) + [[genetika]].<ref>Spector T. (2012): Identically Different: Why You Can Change Your Genes. Weidenfeld & Nicolson, London, ISBN 9780297866312.</ref>
[[Datoteka:Cloned mice with different DNA methylation.png|thumb|300px|Zakrivljenost mišjeg repa zavisi od djelovanja epigenetičkih faktora (metilacijom [[DNK]])]]
Ogroman značaj faktora unutrašnjeg medija u realizaciji genetičkog [[kod]]a veoma ilustrativno dokazuje [[ontogeneza|ontogenetska]] promjenljivost, koja se ostvaruje pri nepromijenjenoj genetičkoj konstituciji (izuzimajući rijetke somatske [[mutacija|mutacije]]). Isti genotip u različitim fazama razvoja ima široko heterogene efekte, koji počivaju na odgovarajućim fiziološko–genetičkim pretpostavkama alohronične regulacije aktivnosti pojedinih [[gen]]skih [[lokus]]a i njihovih funkcionalnih cjelina. Uključivanje, trajanje, balansiranje i gašenje tih aktivnosti su u velikoj mjeri genetički definirani kao i temporalni i tkivni “programi” (u cjelini). Ti unutrašnji faktori su (krajem četvrte decenije prošlog vijeka) označeni kao epigenetički. To su svi procesi koji su u vezi sa ekspresijom i interakcijom genetičkog materijala tokom [[transkripcija|transkripcije]] i [[translacija|translacije]]. Oni mogu djelovati na tri glavne razine:
# direktna regulacija [[gen]]ske funkcije (“paljenje” i “gašenje”) ili moduliranje sinteze specifičnih proteina,
# reguliranje ćelijske diferencijacije modifikacijom translacije [[RNK]] u [[protein]]e i
| |||