Razlika između verzija stranice "Hromosom"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 19:
U [[mitoza|metafazi]] mitoze hromosomi su najintenzivnije kondenzirani (zahvaljući intenzivnoj kondenzaciji i međusobnom "zbijanju" navoja), kada se najjasnije (pod mikroskopom) uočavaju pojedini elementi njihove građe. Tom prilikom na njima se mogu uočiti hromatide, primarna (centromere) i sekundarna suženja (sateliti i telomere).
*'''[[Primarno suženje]]''' (primarna konstrikcija) obavezan je element građe svakog (normalnog) hromosoma. Bez njega se hromosom negdje "zagubi" tokom ćelijskih dioba. Naime, u primarnom suženju nalazi se ''[[centromera]]'' (''kinetohor'') - glavni determinator kinetike hromosoma tokom ćelijskih dioba, osobito u [[mitoza|anafazama]], budući da ih "vuče" ka polovima [[mitoza|diobenog vretena]].
Od položaja centromere zavisi i oblik hromosoma. Po om kriteriju, hromosomi mogu biti jednokraki (s terminalnom centromerom) ili dvokraki (sa centromerom u ostalim dijelovima regionima). Hromosomski kraci mogu biti jednake dužine ili ih centomera dijeli na dugi i kratki krak. Savremana klasifikacija hromosoma primarno respektira relativnu dužinu hromosomskih krakova, tj. numerički odnos njihovih dužina. Na osnovu tog kriterija razlikuju se metacentrični, submetacentrični, subtelocentrični, akrocentrični i telocentrični hromosomi.
*'''[[Sekundarno suženje (sekundarna konstrikcija)]]''' javlja se samo kod nekih hromosoma, ali održavaju svoj kontinuitet u nizu ćelijskih dioba i generacija živih bića. Također predstavljaju svojevrsne [[genetički markeri|genetičke markere]] pripadajućih garnitura i vrsta. U nekim specifičnim hromosomskim garniturama sekundarne konstrikcije javljaju se relativno blizu jednog od njihovih krajeva, odvajajući jedan kraći dio hromosoma. Ti mali segmenti označavaju se kao ''sateliti'' (''trabanti''), a njihovi nosioci ''satelitski hromosomi''. Sateliti su glavni organizaori jedarca (nukleolusa).
| |||