Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Alel"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Hvala na zahvali i izvinjenje zbog previda alternativnih termina~~~~
Korektura
Red 4:
Svaki gen može imati različite alele. Ponekad zbog različitih DNK-sekvenci (alela) mogu nastati različite osobine, kao što je boja. Nekad će, opet, različite DNK-sekvence dati isti rezultat u ispoljavanju (jednog) gena.
 
Većina [[organizam (biologija)|organizama]] ima dva seta [[hromozomhromosom]]a, što znači da su diploidni. Takvi organizmi imaju jednu kopiju svakog gena (i jednog alela) na svakom hromozomuhromosomu. Ako su oba alela jednaka, oni su '''homozigotni''', a ako su različiti, onda su '''heterozigotni'''.
 
Populacija ili vrsta organizama obično uključuje više alela na svakom [[lokus (genetika)|lokusu]] među različitim pojedincima. Alelska varijacija na lokusu može se izmjeriti po broju prisutnih alela (''polimorfizam'') ili razmjeru heterozigota (''heterozigotivnost'') u populaciji.
 
Riječ je, ustvari, skraćeni oblik od riječi ''alelomorf'' ("drugi oblik"), koja se koristila u ranim fazama razvoja [[genetika|genetike]] za opisivanje različitih oblika jednog gena za koje je otkriveno da pripadajuodređuju drugomdrugi [[fenotip]]u.
 
Npr., na lokusu gena za proteine zakrvnih krvne grupegrupa ''ABO'' sistema kod ljudi<ref>http://www.ncbi.nlm.nih.gov/omim/110300</ref> klasična genetika razlikuje 3tri alela: (''I''<sup>A</sup>, ''I''<sup>B</sup> i ''I''<sup>O0</sup>), koji određujuse kompatibilnostispoljavaju priu [[transfuzija krvi|transfuziji krvi]]. Bilo koja osoba ima 1 od 6 mogućih'''šest genotipova (AA, AO, BB, BO, AB''' i OO) koji proizvode 1 od 4 moguća'''četiri fenotipa''':
 
* "A" - proizvode ga homozigotni AA i heterozigotni AO genotipovi
*'''A''' – homozigot ''I''<sup>A</sup>''I''<sup>A</sup> i heterozigot ''I''<sup>A</sup>''I''<sup>0</sup>
* "B" - proizvode ga homozigotni BB i heterozigotni BO genotipovi
*'''B''' – homozigot''I''<sup>B</sup>, ''I''<sup>B</sup> i heterozigot ''I''<sup>B</sup>''I''<sup>0</sup>
* "AB" - heterozigotni
 
* "O" - homozigotni.
*'''AB''' – heterozigotni ''I''<sup>A</sup>''I''<sup>B</sup>
Sada je prihvaćeno da je svaki od A, B i O alela zapravo klasa višestrukih alela s različitim DNK-sekvencama koji proizvode proteine s identičnim osobinama: poznato je više od 70 alela na ABO lokusu.<ref>http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=102199</ref> Osoba s krvnom grupom A može biti AO heterozigotna, AA homozigotna ili A'A heterozigotna s dva različita 'A' alela. ▼
*'''O''' – homozigotni ''I''<sup>0</sup>''I''<sup>0</sup>.
 
▲SadaPrihvaćeno je prihvaćenoi da je svaki od A, B i O alela zapravo klasa višestrukih alela s različitim DNK-sekvencama koji proizvode proteine sidentičnih identičnim osobinamaosobina: na ''ABO'' lokusu poznato je više od 70 alela na ABO lokusu.<ref>http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract?fromPage=online&aid=102199</ref> Osoba s krvnom grupom A može biti AO heterozigotna, AA homozigotna ili A'A heterozigotna s dva različita 'A' alela.
== Dominantni i recesivni aleli ==
U većini slučajeva, genotipske interakcije između dva alela na lokusu mogu se opisati kao '''dominantne''' ili '''recesivne''', prema tome kojem od dvaju homozigotnih genotipova najviše sliči homozigotni fenotip. Tamo gdje se homozigotni ne može razlikovati od heterozigotnog, za dâtī alel kaže se da je dominantan u odnosu na drugi alel, za koji se kaže da je recesivan u odnosu na prvi. Stepen i shema dominacije varira od lokusa do lokusa i zavisi od oblika [[interakcije gena|interakcija alelnih gena]].
 
Termin "alel 'divljeg''Divlji tipatip'''" ponekadalela seje upotrebljavatermin dakojim se označioznačava alelnajvjerovatnija zaishodišna koji(prvobitna) se''DNK'' mislilosekvenca dai doprinosiodgovarajuća tipičnomfenotipska fenotipskom[[osobina]] karakteru kao što je primijećeno kodiz "divljih" [[populacija]] organizama[[organizam]]a, npr., kod vinskih mušica (''Drosophila melanogaster''). Kroz historiju se na takav "divlji" alel gledalo kao na dominantan, čest i "normalan", u suprotnosti prema "mutirajućim" alelima koji su smatrani recesivnima, rijetkima i često štetnima. Često se smatralo da je većina osoba homozigotna za "divlji alel" na većini lokusa i da je bilo koji alternativni "mutirajući" alel rjeđe pronađen u homozigotnom obliku kod manjine "pogođenih" osoba (često kao genetskagenetička bolest), a češće u heterozigotnom u "nosačimanosiocima" za mutirajuće alele. Danas se tvrdizna da mutiranjem divljeg tipa mogu nastati i dominantni aleli i da je većina lokusa (ili gotovo svi) visoko polimorfna, sa višestrukimučestalost alelima,njihovih čijealela učestalosti varirajuvarira od populacije do populacije, ite da je veliki dio genetskihgenetičkih varijacija sakriven u obliku alela koji ne proizvode očite fenotipske razlike.
== Procjena relativne frekvencije alela ==
== Aleli i učestalost(i) fenotipova ==
Učestalost alela u populaciji može se koristiti za predviđanje učestalosti odgovarajućih genotipova (v. ''Hardy-Weinbergov princip''). Primjer sa dva alela:
 
Line 31 ⟶ 34:
S 3 alela:
 
: <math>p + q + r = 1 \, </math> i
 
: <math>p^2 + 2pq + 2pr + q^2 + 2qr + r^2 = 1 \,</math>.
Line 42 ⟶ 45:
 
Neki drugi poremećaji, kao što je [[Huntingtonova bolest]], redovno se javljaju kada pogođena osoba naslijedi samo jedan dominantni alel.
 
== Također pogledajte ==▼
* [[Evolucija]]
* [[Mejoza]]▼
* [[Mitoza]]
 
== Reference ==
{{reference}}
▲== Također pogledajte ==
▲* [[MejozaGen]]
*[[Interakcija gena]]
*[[Genotip]]
*[[Fenotip]]
*[[Genetika]]
== Vanjski linkovi ==
* http://alfred.med.yale.edu/alfred/index.asp
* http://www.ehstrafd.org/
 
[[Kategorija:Biologija]]
[[Kategorija:Genetika]]
[[Kategorija:Medicina]]
[[Kategorija:Poljoprivreda]]
[[Kategorija:Šumarstvo]]
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Alel"