Verzija na dan 16 april 2014 u 16:00 uredi EdinBot (razgovor \| doprinosi) Botovi, Urednici, Administratori 385.142 edits m Automatsko dodavanje sekcije "Također pogledajte" ← Starija izmjena		Verzija na dan 10 septembar 2014 u 11:48 uredi poništi Kensxy (razgovor \| doprinosi) Urednici, Izuzeci od IP-blokada 9.997 edits No edit summary Novija izmjena →
Red 1: {{Nedostaju izvori}} [[Datoteka:Iberian peninsula.jpg\|mini\|desno\|~~250px~~300px\|Pirinejsko poluostrvo]] '''Pirinejsko poluostrvo''' ili '''Iberijsko poluostrvo''' se nalazi na krajnjem jugozapadnom dijelu kontinenta. Izuzev na krajnjem sjeveroistoku gdje se poluostrvo Pirinejskim planinama dodiruje sa evropskim kopnom. Sve druge njegove rubne dijelove zapljuskuju vode [[Atlantski okean\|Atlantskog okeana]] i [[Sredozemno more\|Sredozemnog mora]].<ref>* http://wikitravel.org/en/Iberia</ref> Površina poluostrva iznosi 581.000 km<sup>2</sup>.<ref>* https://www.princeton.edu/~achaney/tmve/wiki100k/docs/Iberian_Peninsula.html</ref> '''Pirinejsko poluostrvo''' ili '''Iberijsko poluostrvo''' je poluostrvo na krajnjem jugozapadu [[Evropa\|Evrope]], odjeljeno od [[Francuska\|Francuske]] planinskim lancem [[Pirineji\|Pirineja]] po kojem je dobio ime. Drugi naziv Ibersko poluostrvo je dobilo ime po starom narodu [[Iberi]], koji su u davnoj prošlosti naseljavali jedan dio poluostrva. Danas se na njemu nalaze države [[Španija]], [[Portugal]], [[Andora]], te britanska prekomorska teritorija [[Gibraltar]]. ==Geografija== Na jugoistoku i istoku poluostrva nalazi se [[Sredozemno more]], a na sjeveru, zapadu i jugozapadu [[Atlantski okean]]. Po površini ovo je drugo poluostrvo u Evropi, nakon [[Skandinavsko poluostrvo\|Skandinavskog]], sa površinom od 582.860 km<sup>2</sup>. [[Datoteka:Geological units of the Iberian Peninsula EN.svg\|mini\|lijevo\|200px\|Geološka građa]] U reljefu Pirinejskog poluostrva dominiraju veoma prostrane visoravni i srednje visoke planine. Najveći dio njegove unutrašnjosti čini visoravan [[Mezeta]]. Visoravan leži između 600 i 800 metara nadmorske visine. Izgrađena je dijelom od starih kristalastih stijena u bazi i na površini od mlađih sedimenata. Mezeta je blago nagnuta u pravcu zapada i jugozapada, a posljedica toga je da većina rijeka teče u tom pravcu. Sa visoravni se izdiže više planina ([[Sijera Gata]], [[Gredos]], [[Sijera de Gadarama]]) koje Mezetu dijele u dvije reljefne cjeline: Staru Kastiliju na sjeveru i Novu Kastiliju na jugu. Mezetu na sjeveroistoku ograđuju prostrane Iberske planine. Na krajnjem sjeveru su Kantabrijske i Pirinejske planine, a na jugu [[Sijera Morena]]. Na zapadu, uz Atlantski okean, od [[Cádiz]]a na krajnjem jugu do [[A Coruña\|La Coruñe]] na sjeveru, prostire se pojas priobalnih nizina. Na jugu nizine zahvataju veće prostranstvo. U pravcu sjevera one se postepeno sužavaju. Nizine uz riječne doline zalaze duboko u unutrašnjost poluostrva. Na sjeveru Kantabrijske planine nisu pogodovale nastanku prostranih ravnica. Nizinski pojas je duž Sredozemnog mora uzak. Jedino se uz tok rijeke [[Ebro]] nizine jako proširuju i dolinom rijeke, između Iberijskih i Pirinejskih planina, uvlaće u trup poluostrva. ~~== Također pogledajte ==~~ * [[Iberijski federalizam]] * [[Španija]] * [[Portugal]] * [[Andora]] * [[Gibraltar]] * [[Mauri]] * [[Sefardi]] ===Klima=== ~~== Vanjski linkovi ==~~ Pirinejsko poluostrvo nije jedinstveno klimatsko područje. Najveći dio njegove unutrašnjosti, posebno prostor [[Mezeta\|Mezete]], ima izrazitu kontinentalnu suptropsku klimu. Prostori uz Atlantsko primorje imaju atlantsku, a oblasti uz istočne obale [[Sredozemna klima\|mediteransku klimu]]. Centralni dijelovi poluostrva koji imaju [[Kontinentalna klima\|kontinentalnu klimu]] odlikuju se dugim toplim i sušnim ljetima. Zime su dosta hladne i, također, sušne. Ovi prostori primaju malo padavina. Najveći njegov dio primi oko 400, rijetko do 600 mm. Niži dijelovi nemaju više od 400 mm kiše. U pravcu jugozapada povećava se količina padavina do oko 800 mm. Prostori uz [[Atlantski okean]] klimatski su mnogo povoljniji. To su oblasti blage atlantske klime. Zime su ovdje veoma blage i vlažne, a ljeta su umjereno topla i, također, vlažna. Sa izuzetkom krajnjeg južnog dijela ovog klimatskog područja u kojem godišnja količina padavina ne premašuje 800 mm, svi drugi njegovi dijelovi imaju više od 1.000 mm kiše, a neki prostori na zapadu dobijaju oko 1.600 mm padavina. ~~{{Commons\|Iberian Peninsula}}~~ Mediteransku klimatsku oblast odlikuju veoma topa, sušna i duga ljeta. Zime su blage i umjereno vlažne. O ovoga odstupa centralni dio Sredozemnog primorja koji dobija samo 400 do 500 mm kiše. Na krajnjem sjeveru i jugu ovog klimatskog pojasa godišnja količina padavina iznosi oko 1.000 mm. ~~{{stub-geog}}~~ ===Rijeke=== [[Datoteka:Rios peninsula Iberica-es.png\|mini\|desno\|250px\|Rijeke poluostrva]] Riječna mreža Pirinejskog poluostrva uspostavila se, kako to u prirodi uvijek biva, udirektnoj ovisnosti od reljefa i klime prostora. Ograničen prostor nije pogodovao uspostavljanju većih tokova. Klima, prije svega sušnost središnjih dijelova poluostrva gdje se nalaze izvorišta gotovo svih rijeka, učinila je da su tokovi u izvorištu dosta slabi. Oni ojačaju tek u centralnim i donjim dijelovima toka. Rijeke imaju, uglavnom zbog neravnomjerne raspodjele padavina, neuravnotežen režim voda. Sve veće rijeke Pirinejskog poluostrva teku u pravcu zapada i jugozapada. One slijede nagib terena i sve se, osim Ebra, ulijevaju u Atlantski okean. Ebro, međutim, završava tok u Sredozemnom moru. Najveće pritoke Atlantskog okeana su: [[Tagus]], [[Minho]], [[Douro]] [[Guadiana]] i [[Guadalquivir]]. Rijeke su privredno dobro iskorištene. Na njima su izgrađene mnoge elektrane i akumulacioni bazeni čija se voda koristi za natapanje plodnih polja. == Reference == {{reference}} [[Kategorija:Geografija Andore]]

Razlika između verzija stranice "Pirenejsko poluostrvo"