Razlika između verzija stranice "Smicanje"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Munjanes je premjestio stranicu Tangencijalni napon na Smicanje: artikl je o smicanju, ne općenito o tangencijalnom naponu |
dodatak |
||
Red 1:
[[Datoteka:Shear_scherung.svg|link=https://bs.wikipedia.org/wiki/Datoteka:Shear_scherung.svg|thumb|Princip smicanja]]
'''Smicanje''' ili '''klizanje'''<ref>Siehe z. B. [[napon (fizika)|Herbert Balke: Einführung in die Technische Mechanik, S. 7]]</ref> jeste vrsta [[Deformacija|deformacije]] tijela pod djelovanjem [[Sila|sile]] na nj, u kojem se sila primjenjuje paralelno sa paralelnim unutrašnjim ili vanjskim površinama tijela. Površine prelaze jedna preko druge međusobno. To odgovara deformaciji smicanja tijela geometrijskih figura u trodimenzionalnom prostoru.
<!--EndFragment-->Varijabla koja označava smičući napon je <math>\tau\,</math> ([[tau]]).
Smicanje, uz uvijanje, se svrstava u tangencijalne napone.
[[Datoteka:Bolt-in-shear.PNG|desno|okvir|200px|Klasičan primjer tangencijalnog napona - smicanje površina na [[vijak|vijku]].]]
Fizička veličina tangencijalnog napona se mjeri kao sila podijeljena sa površinom. U [[SI]] sistemu, [[SI sistem|jedinica]] je [[paskal (jedinica)|paskal]] (Pa) ili
== Formule ==
Kao ilustracija, može se zamisliti [[knjiga]]: okvirovi su paralelni jedan drugom, formiraju knjige kičmu i čine ugao jednak 90°.
Prilikom smicanja, smicajna sila ''F'' sa naponom smicanja ''τ'' i površinom poprečnog presjeka ''A'' ima odnos:
::<math>\tau = \frac{F}{A}</math>.
Napon smicanja ima dimenziju pritiska, to je [[sila]] po površini, međutim sila djeluje duž površine. [[SI jedinica]] je [[Paskal (jedinica)|Paskal]] (Pa), odnosno N/m² - [[Njutn (jedinica)|Njutn]] po [[kvadratni metar|kvadratnom metru]].
[[Tangens]] ugla smicanja <math>\theta </math>, napon smicanja uzrokovan silom i djelujući napon imaju slijedeći odnos:
::<math>\tan\theta = \frac{\tau}{G} </math>
Konstanta proporcionalnosti G se zove modul klizanja (također: modul smicanja).
Osim toga, vrh knjige je pomjeren za vrijednost ''Δx''. Iz trigonometrijskog odnosa se može zaključiti (prema slici):
▲Fizička veličina tangencijalnog napona se mjeri kao sila podijeljena sa površinom. U [[SI]] sistemu, [[SI sistem|jedinica]] je [[paskal (jedinica)|paskal]] (Pa) ili newtona po kvadratnom metru. U [[SAD]]-u, tangencijalni napon se mjeri u funtima po kvadratnom inču (psi). Za površinu se uzima ona površina koja se opire djelovanju smicanja, a ne površina na koju djeluje sila.
::<math>\tan\theta = \frac{\Delta x}{l}</math>
Za male vrijednosti ugla <math> \theta </math> usvaja se:
== Smicanje grede ==▼
::<math>\tan \theta = \theta \;</math>
▲=== Smicanje grede ===
Formula za računanje tangencijalnog napona na gredi je:
:<math> \tau = {VQ \over It}</math>,
gdje je:
:''V'' smicajna sila na tom mjestu
Line 19 ⟶ 38:
Ova formula je poznata pod nazivom '''Formula Jouravskog'''.
===
▲Maksimalni tangencijaln napon koji nastaje pri udari čvrste okrugle šipke iznosi:
:<math>\tau=2\left({UG \over V}\right)^{1 \over 2},</math>
gdje je:
i
:<math> U = U_{
:<math> U_{
:<math> U_{aplicirano} = T \theta_{
:<math>I \,</math> [[maseni moment inercije]]
:<math>\omega \,</math> [[ugaona brzina]]
==
Viskozni, [[newtonov fluid]] (uključujući [[zrak]] i [[voda|vodu]]), koji se kreće duž čvrste granice, vršiti će tangencijalno naprezanje na toj granici. Uslov koji kaže da nema "proklizavanje" [[fluid]]a na toj granici diktira to da je brzina fluida na toj granici (relativno u odnosu na granicu) jednaka nuli, međutim, na nekoj visini iznad granice, brzina toka mora biti jednaka onoj brzini fluida. Regija između ove dvije tačke naziva se [[granični sloj]]. Taj tangencijalni napon može se izraziti kao
:<math>\tau_\mathrm{w} = \mu \left.\frac{\partial u}{\partial y}\right|_{y = 0}</math>
gdje je:
:<math>\mu</math> - [[dinamička viskoznost]] fluida,
:<math>u</math> - brzina fluida duž grwanice,
:<math>y</math> - visina granice.
== Smicanje u geologiji ==
U [[Geologija|geologiji]] razlika između dva kraja formiraju '''čisto smicanje''' (također ''koaksijalno smicanje'' ili ''čista kompresija'') i '''jednostavno smicanje''' (također ''nekoaksijalno smicanje''). Jednostavno smicanje uključuje u poređenju sa čistim smicanjem, dodatnu komponentu rotacije. Ove dvije komponente se koriste kako bi govorili o transpritisku (kompresija plus bočni napon) i transzatezanju (ekstenzija plus bočni napon) tektonike.
== Smicanje kod motora s unutrašnjim sagorijevanjem ==
[[Motor s unutrašnjim sagorijevanjem]] se podmazuje uljem. Zbog sile smicanja koja nastaje u motoru, npr. u pumpi za ulje ili između [[prsten]]a [[klip]]a cilindra i zida, molekule ulja se uništavaju tokom vremena - zbog starosti ulja. Isto se odnosi i na [[maziva]] - aditive.
== Reference ==
{{
== Također pogledajte ==
* [[Geotehnički inženjering]]
* [[Makaze]] - rade na principu
* [[Tangencijalna deformacija]]
* [[Mehanički napon]]
| |||