|
'''Kelti''' skupni naziv za plemena i narode koji su živjeli na sadašnjim područjima [[Velika Britanija|Velike Britanije]], [[Irska|Irske]] i [[Francuska|Francuske]]. Jezično Kelti čine posebnu granu [[Indoevropski|indoevropske]] etno-lingvističke porodice. Na [[Evropa|evropskom]] kopnu bili su poznati pod imenom [[Gali]], a područje njihovog naseljavanja [[Galija]].
Negdje oko [[600. p. n. e.]], plemena koja su koristila [[željezo]] predvođena bogatim vođama, već su se bila učvrstila u središnjojcentralnoj [[Evropa|Evropi]]. Govorili su keltskim jezikom, pretkom ili davnim rođakom [[irski jezik|irskog jezika]] kakav danas poznajemopostoji. Bila je to grupa različitih naroda povezanih zajedničkim jezikom i sličnim izgledom, načinom oblaćenja i života, koje su [[Grci]] poznavali pod nazivom ''Keltoi'', odnosno Kelti. Dugo su vremena dominirali središnjomcentralnom i zapadnom Evropom, a napadali su i [[stara Grčka|Grčku]] i [[rimski imperij|Rim]]. Proširili su se na zapad, do [[Španija|Španije]], [[Portugal]], na istok do [[Mala Azija|Male Azije]], i na sjever do Velike Britanije i Irske. ZapiseZapisi o Keltima možemomogu se naći zahvaljujući starim rimskim i grčkim dokumentima, te srednjevjekovnim piscima iz Irske.
Jedan od prvih zapisa o Keltima načinio je [[Tacit]], rimski historičar i zet prvog [[Stari Rim|rimskog]] namjesnika u [[Britanija|Britaniji]] koji je napisao da je stanovništvo koje je živjelo u Britaniji [[barbari|"barbarsko"]], naglašavajući pri tome da je razjedinjeno. [[Strabon]], rimski geograf i historičar napisao je da je stanovništvo Britanije proizvodilo [[Pšenica|pšenicu]], [[Stoka|stoku]], [[zlato]], [[srebro]], [[željezo]], [[kositarkalaj]], životinjske kože, [[robovlasništvo|robove]] i pse za lov. Važno je naglasiti da [[Rimljani]] nisu osvojili cijelu Britaniju pa stoga nisu imali uvid u sva keltska plemena. [[Gaj Julije Cezar]] smatrao je da "najciviliziraniji stanovnici" žive u obalnim područjima [[Kent]]a, gdje se on iskrcao. Cezar je vjerovao da najveći dio plemena u unutrašnjosti nije uzgajao pšenicu nego da je živio na mlijeku i mesu i odijevao se u životinjsku kožu. Najviše ga seje dojmilo njihovo neustrašivo držanje u borbi. Nosili su duge keltske mačeve i borili se bez oklopa na tijelu. Cezar govori da svi [[Briti]] boje tijelo sačem koji im daje modru boju. Nose dugu kosu i briju cijelo tijelo osim glave i gornje usnice.
Rimljani su identificirali 12 plemena u dijelovima Britanije koje su osvojili. U svakom je plemenu je na jednom kraju društvenog spektra bila "aristokracijaaristokratija" koja je vjerovatno bila oslobođena svakodnevnih poslova u polju, a na drugom kraju bili su robovi. Tu su također bili i [[druidi]], "svećeničko društvo" mudraca ili proroka koji su, osim što su podučavali mlade, mogli donositi i presude u sporovima među odraslima. Oni su imali javnu ulogu u zajednici i za to su bili plaćeni u novcu ili naravinaturi. Cezar je vjerovao da su imali svetišta u prirodi, u hrastovim šumama, gdje su [[Mjesec]] i [[hrast]]ova stabla (i katkad [[imela]]) igrali važnu ulogu u njihovim obredima.
Cezar je bio prvi koji je opisao i tamošnje žene, te je ustvrdio da ih dijele grupe od 10 do 12 muškaraca, uglavnom očeva i sinova.
|
