Wikipedia

Razlika između verzija stranice "Zlato"

Pregled historije
[pregledana izmjena][pregledana izmjena]
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
mNo edit summary
No edit summary
Red 1:
{{Izmjena_u_toku}}
{{Infokutija Hemijski element
| Hemijski element = Zlato
Line 9 ⟶ 10:
| Boja serije = LightCoral
| Izgled = metalno žut
| Zastupljenost = 54 · 10<sup>-7</sup><ref name="lide" />
| Atomska masa = 196,966569<ref name="iupac" />
| Atomski radijus = 135
| Atomski radijus izračunat = 174
| Kovalentni radijus = 144136
| Van der Waalsov radijus = 166
| Elektronska konfiguracija = &#x5B;[[Ksenon|Xe]]&#x5D; 4f<sup>14</sup>5d<sup>10</sup>6s<sup>1</sup>
| Izlazna energija = 4,3-5,1<ref name="ludwig" />
| Elektroni u energetskom nivou = 2, 8, 18, 32, 18, 1
| Energija ionizacije_1 = 890,1
| Energija ionizacije_2 = 1980
| Agregatno stanje = čvrsto
| Mohsova skala tvrdoće = 2,5 - 3
| Struktura kristala = kubična plošno centrirana
| Gustoća = 19320<ref name="greenwood" />
| Magnetizam = diamagnetično
| Tačka topljenja_K = 1337,33
| Tačka topljenja_C = 1064,18
| Tačka ključanja_K = 31293243<ref name="zhang" />
| Tačka ključanja_C = 28562970
| Molarni volumen = 10,21 · 10<sup>-6</sup>
| Toplota isparavanja = 334,4342<ref name="zhang" />
| Toplota topljenja = 12,55
| Pritisak pare = 2,37 · 10<sup>-3</sup>
| Pritisak pare_K = 1337
| Brzina zvuka = 17402030
| Brzina zvuka_K = 293,15
| Specifična toplota = 128
| Specifična toplota_Kelektrična provodljivost = 45,5 · = 10<sup>6</sup>
| Specifična električnaToplotna provodljivost = 45,2 · 10<sup>6</sup> = 320
| Specifična električna provodljivost_K =
| Toplotna provodljivost = 317
| Toplotna provodljivost_K =
| Oksidacioni broj = -1, 0, +1, +2, '''+3''', +5
| Oksidi = Au<sub>2</sub>O<sub>3</sub>
| Elektrodni potencijal = 1,49852 [[Volt|V]] (Au<sup>3+</sup> + 3e<sup>-</sup> → Au)
| Elektronegativnost = 2,54
| Oznaka upozorenja = {{Sigurnosni simboli|-}}
Line 101 ⟶ 99:
}}
|}}
'''Zlato''' ('''Au''', [[latinski -jezik|lat.]] ''aurum'') - jejeste [[prelaznihemijski elementi|prelazni metalelement]], čijioznačen jesimbolom hemijski'''Au''' simboli Auima ([[latinski|latatomski broj]] 79. aurum)Spada u [[Prelazni metal|prelazne metale]]. Zlato je vrlo rijedak element i u prirodi dolazi isključivo u elementarnom stanju. Zlato je zastupljeno u zemljinoj kori u količini od 1,1×10<sup>-3</sup> ppm (ang. parts per million).
 
== Osobine ==
U elementarnom stanju je plemenit metal žute boje i jakog sjaja, mehak, vrlo rastezljiv, težak (relativna gustoća 19,3). [[Tačka topljenja]] zlata je 1064,76&nbsp;°C, jedna je od fiksnih tačaka za baždarenje [[termometar]]a. Zlato se vrlo teško oksidira. Oksidacija zlata do [[oksidacijsko stanje|stepena oksidacije]] (+1) se može provesti u prisustvu [[ligand]]a (npr cijanid ion), koji sa zlatom Au (I) daju stabilne [[kompleksni spojevi|komplekse]]. [[Oksidacija]] zlata do stepena oksidacije (+3) je lakša, a može se izvršiti sa spojevima koji sa zlatom Au (III) daju stabilan kompleks (npr. hlorid [[ion]]). Zbog toga se zlato rastvara u smjesi [[hlorovodonična kiselina|hloridne]] i [[dušična kiselina|dušične]] kiseline u omjeru 3:1, koja se naziva '''zlatotopka'''. Dušična kiselina je oksidacijsko sredstvo, a hloridni ion kompleksiranjem pomiče [[hemijska ravnoteža|ravnotežu]] u desnu stranu u reakciji:<ref>Filipović, I,name="filipovic" Lipanović, S.: Opća i anorganska hemija, 1973, Školska knjiga Zagreb</ref>
 
:Au (s) + 4 H<sup>+</sup> + NO<sub>3</sub><sup>-</sup> + 4Cl<sup>-</sup> → AuCl<sub>4</sub><sup>-</sup> + NO (g) + 2H<sub>2</sub>O
[[Datoteka:Native gold nuggets.jpg|mini|lijevo|Samorodno zlato]]
 
== Reference ==▼
{{reference}}
== Vanjski linkovi ==
* [http://finance.yahoo.com/q?s=ZGQ12.CBT Today'sDnevna Goldcijena Tradingzlata Pricena] Yahoo! Finance
* [http://www.lateralscience.co.uk/gold/auriferous.html ''Getting Gold'' 1898knjiga bookiz 1898.], www.lateralscience.co.uk
* [http://web.archive.org/web/20080307000911/http://www.epa.gov/epaoswer/other/mining/techdocs/gold.pdf TechnicalTehnički Documentdokumenti ono Extractionizdvajanju andi Miningkopanju of Goldzlata], www.epa.gov
* [http://www.pniok.de/au.htm PictureSlike iniz thekolekcije Elementelemenata collectionod fromHeinricha Heinrich PniokPnioka], www.pniok.de
* [http://www.rsc.org/chemistryworld/podcast/element.asp ChemistryHemija inu itssvojim element podcastelementima] (MP3) fromsa the [[Royal Society of Chemistry]]'s [[Chemistry World]]: [http://www.rsc.org/images/CIIE_Gold_48k_tcm18-118269.mp3 GoldZlato] www.rsc.org
 
▲== Reference ==
{{refspisak|1|refs=
<ref name="filipovic">Filipović, I, Lipanović, S.: Opća i anorganska hemija, 1973, Školska knjiga Zagreb</ref>
<ref name="lide">David R. Lide (ur.): ''CRC Handbook of Chemistry and Physics''. 90. izd. (internetska verzija 2010), CRC Press/Taylor and Francis, Boca Raton, FL, ''Geophysics, Astronomy, and Acoustics; Abundance of Elements in the Earth’s Crust and in the Sea'', str. 14-18.</ref>
<ref name="iupac">[http://www.iupac.org/news/news-detail/article/standard-atomic-weights-revised-v2.html IUPAC, Standard Atomic Weights Revised v2]</ref>
<ref name="ludwig">Ludwig Bergmann, Clemens Schaefer, Rainer Kassing: ''Lehrbuch der Experimentalphysik, Band 6: Festkörper''. 2. izd., Walter de Gruyter, 2005, ISBN 978-3-11-017485-4, str. 361.</ref>
<ref name="greenwood">N. N. Greenwood, A. Earnshaw: ''Chemie der Elemente'', 1. izd., VCH, Weinheim 1988, ISBN 3-527-26169-9, str. 1509.</ref>
<ref name="zhang">Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: ''Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks''. u: ''Journal of Chemical & Engineering Data''. 56, 2011, str. 328–337, {{doi|10.1021/je1011086}}</ref>
}}
 
{{Wikicitat}}
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/wiki/Zlato"