Razlika između verzija stranice "1. milenij"
| [pregledana izmjena] | [pregledana izmjena] |
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m r2.7.2+) (robot dodaje: nso:Ngwagakete 1 |
sa sh wiki: 1._milenijum |
||
Red 1:
{{Milenijum|1}}
'''1. milenijum''' je [[milenijum]], odnosno period koji je započeo 1. januara [[1]]. godine ([[nova era|nove ere]]), a završio 31. decembra [[1000]]. godine.
== Pregled ==
Period je karakterističan po tome što se u njegovo vrijeme prvi put bilježi razvoj potpuno samonikle [[civilizacija|civilizacije]] na [[zapadna hemisfera|zapadnoj hemisferi]], odnosno [[mezoamerička civilizacija|mezoameričke civilizacije]], od kojih se najviše ističe [[civilizacija Maja]] doživljavaju svoj vrhunac, poznat kao tzv. klasično doba.
Isti period bilježi i burne promjene u [[istočna hemisfera|istočnoj hemisferi]], pri čemu je karakteristična sasvim drukčija sudbina dviju [[svjetsko carstvo|svjetskih carstava]] koja su njome dominirale na samom početku. Na istoku, veliko Kinesko Carstvo pod [[dinastija Han|dinastijom Han]] se raspalo na [[Period Tri kraljevstva|tri suparničke države]] i time započelo viševjekovni period političke nestabilnosti poznat kao [[Šest dinastija]]. On je završen obnovom državnog jedinstva pod dinastijama [[dinastija Sui|Sui]] i [[dinastija Tang|Tang]], iako će Kina ponovno biti podijeljena pred kraj perioda. Usprkos niza ratova i razaranja, u tom periodu je zabilježen procvat kulture, kojoj je dijelom doprinijelo i širenje [[budizam|budizma]] u Kini, kao i niz tehničkih inovacija. Slični kulturni i tehnološki trendovi se bilježe i u drugim dijelovima Istočne Azije, pri čemu se posebno ističe [[Japan]] u kome se razvija civilizacija pod snažnim kineskim uticajem.
Na zapadu [[Rimsko Carstvo]] nakon dva vijeka [[pax romana|relativnog mira i blagostanja]], koji se smatra vrhuncem [[antika|antičke civilizacije]], počinje slabiti i postaje sve manje sposobno obraniti se od najezde [[barbari|barbara]] sa sjevernih granica koja će konačno dovesti do [[Pad Rimskog Carstva|njegovog nestanka]], s time da će istočni dio nastaviti postojati kao [[Bizantsko Carstvo]]. Ti su procesi tekli usporedo s pojavom nove religije poznate kao [[kršćanstvo]], koja se širila kako unutar samih granica Carstva, tako i među barbarima, čije se kretanje, poznato kao [[Velika seoba naroda]], nastavilo i nekoliko vijekova nakon pada Carstva te bitno promijenilo etničku kartu Evrope i stvorilo uvjete za stvaranje budućih [[nacionalna država|nacionalnih država]]. Mjesto nekadašnjeg svjetovnog autoriteta rimskih careva preuzima rimski biskup. odnosno [[papa]], a antički period, odnosno Stari vijek zamjenjuje [[srednji vijek]].
Na području [[Jugozapadna Azija|Jugozapadne Azije]] su iscrpljujući ratovi između kršćanskog Bizanta i [[zoroastrizam|zoroastristčkog]] perzijskog [[Sasanidsko Carstvo|Sasanidskog Carstva]] ojačali važnost [[Arabija|Arabije]], gdje se javlja nova religija poznata kao [[islam]]. Ona će dati snažan poticaj Arapima da krenu u osvajanja koja će brzo stvoriti novo svjetsko carstvo poznato kao [[kalifat]], u kome će na temeljima ranijih kultura započeti [[Islamsko zlatno doba]].
Većina demografskih procjena o [[svjetsko stanovništvo|svjetskom stanovništvu]] navodi kako je ono u usporedbi s prethodnim milenijumom raslo prilično sporo, odnosno kako se možda čak i značajno smanjilo, pri čemu se kao razlozi za to najviše spominju neprestani ratovi, kuge i promjena klime koja je opustošila istočnu hemisferu.
==Pronalasci, izumi, pojave==
{| border="1" class="wikitable"
|+Pronalasci, izumi i pojave
! style="width:18%;text-align:center;"|Komunikacije
! style="width:18%;text-align:center;"|Matematika i nauka
! style="width:18%;text-align:center;"|Poljoprivreda
! style="width:18%;text-align:center;"|Transport
! style="width:18%;text-align:center;"|Ratovanje
|- style= valign="top" align="left"
|<!-- (ograničiti na deset)-->
# [[Drvorez]]
# [[Papir]]<!-- 405 --><ref name = who>{{cite web | title = Who Built it First | work = Ancient Discoveries | publisher = A&E Television Networks | date = 2008 | url = http://www.history.com/minisite.do?content_type=Minisite_Generic&display_order=5&content_type_id=60600&mini_id=52979 | accessdate = 2009-04-03|archiveurl=http://www.webcitation.org/5gka7inaW|archivedate=2009-05-13|deadurl=no}}</ref>
|<!--MATEMATIKA I NAUKA (limit ten)-->
# [[Algebra]]
|<!--POLJOPRIVREDA (ograničenje deset) -->
# [[Kafa]]
# [[Hmelj]]
|<!--TRANSPORTATION (limit ten) -->
# [[Potkova]]
# [[Stremen]]
# [[Kompas|Magnetski kompas]]
|<!--WARFARE (limit ten) -->
# [[Grčka vatra]] <!-- c. 670 -->
# [[Porijeklo šaha|Šah]]
# [[Barut]]<!-- c. 850 --><ref name = who/>
|}
==Reference==
{{reflist}}
[[ar:ملحق:ألفية 1]]
| |||