Razlika između verzija stranice "Plutarh"

[[Datoteka:Plutarch.gif|mini|Plutarh]]

 

 

 

[[Datoteka:Delphi temple of Apollo dsc06283.jpg|mini|left|Ostaci Apolonovog Hrama u kome je Plutarh služio kao svećenik i tumačio proročanstva]]

Plutarh je učio [[matematika|matematiku]], [[retorika|retoriku]] i [[filozofija|filozofiju]] na [[Akademija|Aademiji]] u Atini od 66 do 67. godine. Učitelj mu je bio Amonijus. Imao je nekoliko uticajnih prijatelja od kojih su neki bili na visokim pozicijama u Rimu. Plutarh je posjetio grčke gradove [[Sparta|Spartu]], [[Korint]], [[Patras]], zatim [[Sardis]] (današnja [[Turska]]), [[Aleksandrija|Aleksandriju]] (Egipat) a dva puta je bio i u [[Rim]]u.

 

 

Grčka i [[mediteran]]ske zemlje, odnosno ''cijeli civilizovani svijet'' (ostatak tadašnje Evrope stari Grci nisu smatrali civilizovanim, to su bile ''barbarske zemlje''), u Plutarhovo vrijeme bili su dio velike [[Rimska imperija|Rimske Imperije]] a zahvaljujući svojim radovima i predavanjima Plutarh je bio poznat i cijenjen u cijeloj Imperiji. Pošto je odlučio živjeti u svom zavičaju i voditi aktivno učešće u građanskim aktivnostima, čak je jedno vrijeme bio i gradonačelnik, na njegovo imanje često su dolazili gosti iz cijele Grčke i Rima i učestvovali u učenim razgovorima dok je sam Plutarh kao domaćin ''predsjedavao'' iz svoje mramorne stolice. Veliki broj zapisa o ovim razgovorima je objavljen i sačuvan. Ukupno 78 eseja i drugih radova čine zbirku ''Rasprave o moralu''. Plutarhov kompletan opus čini oko 200-300 naslova različite veličine i sadržaja.

 

 

Pored svojih svećeničkih dužnosti u Delfima, Plutarh je bio i predstavnik svog zavičaja u brojnim stranim zemljama. Njegov prijatelj, Lucius Mestrius Florus, rimski [[konzul]], sponzorirao je Plutarha kao rimskog građanina i njegovo zvanično rimsko ime postalo je Mestrius Plutarchus. Pored toga, imperator [[Hadrijan]] proglasio je Plutarha pri kraju njegovog života za počasnog prokuratora rimske provincije Aheje. Iako nije imao prave ovlasti, Plutarh je imao pravo nositi odjeću i simbole jednog konzula: zlatni prsten i bijelu togu sa purpurnim obrubom.

Do danas su sačuvane su Plutarhove biografije o slijedećim ličnostima: [[Solon]], [[Temistokle]], [[Aristid]], [[Perikle]], [[Alkibijad]], [[Nicias]], [[Demosten]], [[Filipomen]], [[Timoleon]], [[Dion iz Sirakuze]], [[Aleksandar Veliki]], [[Pirus iz Epira]], [[Romulus]], [[Numa Pompilius]], [[Coriolanus]], [[Emilijus Paulus]], [[Tiberijus Grakus]], [[Gajus Grakus]], [[Gajus Marius]], [[Lucijus Cornelijus Sula|Sula]], [[Sertorijus]], [[Lukulus]], [[Pompej]], [[Gaj Julije Cezar]], [[Ciceron]], [[Marko Antonije]] i [[Marcus Junius Brutus]]. Od nesačuvanih, tu su [[Herakle]], [[Filip II Makedonski]] i [[Scipion Afrikanus]].

 

 

Rasprave o moralu se sastoje od 76 eseja i zapisanih govora o najrazličitijim temama: ''O bratskoj ljubavi'', ''Obožavanje Izide i Ozirisa'' i sl. Plutarh je Rasprave o moralu sakupio tokom prvog perioda svog stvaralačkog života dok je na Paralelne biografije utrošio nekoliko posljednjih dekada svog života.

[[Datoteka:Plutarch at delphi.jpg|mini|desno|Statua filozofa u Delfima za koju se pretpostavlja da predstavlja Plutarha]]

 

 

 

 

 

 

Rimljanima su se veoma dopale Plutarhove biografije poznatih ličnosti pa su tokom vijekova napravljene i brojne kopije i zahvaljujući tome većina biografija je ostala sačuvana. Međutim pojedini istraživači tvrde se radi samo o trećini ili polovini svih biografija koje je Plutarh napisao. Svoje tvrdnje oni zasnivaju na referencama pronađem u drugim Plutarhovim radovima i radovima drugih autora koji su Plutarha koristili kao izvor u svojim djelima. Postoje indicije da je još barem 12 biografija izgubljeno.

Plutarhovo pisanje imalo je ogroman uticaj na [[William Shakespeare|Šekspira]] jer ga je često citirao ili parafrazirao. [[Ralph Waldo Emerson]] i transcendentalisti (pokret ponikao u Novoj Engleskoj u XIX stoljeću koji je zagovarao nove ideje u [[literatura|literaturi]], [[religija|religiji]], [[kultura|kulturi]] i filozofiji kao protest na stanje u tadašnjem društvu i kulturi) su crpili mnoge ideje iz Rasprava o moralu, Emerson je čak nazvao Paralelne biografije "Biblijom heroja".

 

 

Od ostalih koji su uvažavali Plutarha vrijedi pomenuti i [[John Milton|Džona Miltona]] i [[Francis Bacon|Frensisa Bekona]].

 

 

# [http://www.lycurgus.org Plutarhova biografija na Lycurgus.org]

 

{{Commonscat|Plutarch}}

[[Kategorija:Grčki pisci]]

 

[[sl:Plutarh]]

[[sr:Плутарх]]

[[ta:புளூட்டாக்]]

[[th:พลูทาร์ค]]