Jaromil Jireš (10. decembar 1935 – 24. oktobar 2001) bio je češki režiser i scenarista, koji se smatra rodonačelnikom čehoslovačkog novog talasa.

Jaromil Jireš
Rođenje (1935-12-10) 10. decembar 1935.
Smrt24. oktobar 2001(2001-10-24) (65 godina)
Zanimanjerežiser, scenarist
DjecaDvoje

Biografija

uredi

Rođen je u Bratislavi 10. decembra 1935. godine. Diplomirao je režiju i fotografiju u poznatoj praškoj, filmskoj školi FAMU. Radio je u pozorištu Laterna magika u periodu od 1960. do 1962. godine. Nakon nekoliko kratkih filmova režirao je svoj prvi dugometražni film "Krik" 1964. godine. Film je prikazan na Filmskom festivalu u Kanu i nerijetko se opisuje kao prvi film čehoslovačkog novog talasa, filmskog pokreta koji je prepoznatljiv po crnom humoru, naturščicima i improvizovanim dijalozima. Potom je sarađivao na snimanju omnibus filma "Biseri na dnu" zasnovanog na pričama Bohumila Hrabala.[1]

U periodu kratke liberalizacije tokom Praškog proljeća snimio je ostvarenje "Šala "(1968), otvorenu kritiku komunističkog sistema, zasnovanu na romanu Milana Kundere. Nakon Sovjetske invazije na Čehoslovačku iste godine "Šala" je ubrzo zabranjena. Naredne godine snimio je "Valeriju i nedelju čuda", nadrealistički film o seksualnom sazrijevanju.[1] Tokom 1970-ih i 1980-ih mahom je snimao za televiziju, ali je snimio i dugometražne filmove: "Mladić i Mobi Dik" (1979), "Nepotpuno pomračenje" (1982) i "Lavirint" (1991). Umro je 24. oktobra 2001. godine u Pragu.

Bio je oženjen i imao je dvoje djece.[2]

Odabrana filmografija

uredi
Filmovi koje je režirao Jaromil Jireš
God. Naziv Originalni naziv Vrsta
1958. Groznica Horečka kratki dokumentarac
1959. Stric Strejda kratkometražni
1960. Stope Stopy
1962. Don Spaghetti Don Spagát
1964. Krik Křik
1965. Biseri na dnu (segment Romansa) Perličky na dně
1968. Šala Žert
1970. Valerija i nedelja čuda Valerie a týden divů
1972. ...i pozdravi lastavice ...a pozdravuji vlastovky
1976. Ostrvo srebrnog kioska Ostrov stříbrných volavek televizijski film
1977. Ploče nad velikim Malikovim Talíře nad Velkým Malíkovem
1979. Mladić i Mobi Dik Mladý muž a bílá velryba
1981. Opera u vinogradu Opera ve vinici
1982. Nepotpuno pomračenje Neúplné zatmení
1991. Lavirint Labyrinth
1994. Učitelj plesa Učitel tance
1999. Dvostruka uloga Dvojrole

Refernce

uredi
  1. ^ a b Fairy-tale films beyond Disney : international perspectives. Jack Zipes, Pauline Greenhill, Kendra Magnus-Johnston. New York, NY. 2016. ISBN 978-1-134-62813-1. OCLC 921887921.CS1 održavanje: others (link)
  2. ^ "Obituary: Jaromil Jires". the Guardian (jezik: engleski). 20. 11. 2001. Pristupljeno 20. 5. 2021.

Vanjski linkovi

uredi