Grecizam
Grecizmi ili helenizmi su riječi ili izraz koji potiču iz grčkog jezika i koristi se u drugim jezicima. Većina evropskih jezika sadrži velik broj helenizama, od kojih su mnogi moderno skovane riječi iz starogrćkog korijena.[1][2][3]
Helenizmi u bosanskom jeziku uredi
U bosanskom jeziku, helenizmi su obično naučni ili tehnički izrazi, riječi iz grčkog koje se izgovaraju praktično na isti način i može se primijetiti da ih postoji mnogo, kao što su
- atom, muzika, melodija, harmonija, fizika, dijagram, teorija, hipoteza, mikro (=mali), makro (=veliki), euforija, alegorija, kontroverza, etika, estetika, politika, ekonomija, demokratija, strategija, taktika, tema, terapija, hidrologija.
Riječi koje počinju ili završavaju na:
- logija, grafija, patija, telefon, bio, tele, psiho, teo, geo, trava, hemo, meta.
Neke su helenizme Rimljani preveli na svoj latinski jezik, prema semantičkom praćenju i na taj način ih prenijeli, a samim tim i na bosanski jezik, na način da smo često imaju dvije riječi da označe istu stvarnost. Na primjer, grčko metamorfoza, sastavljen od prefiksa meta -, korijena morf i sufiksa za, prevedeno je na latinski transformatio, sastavljeno od prijevoda grčkog prefiksa meta – prema latinskom, trans – latinskog leksema za oblik, ekvivalentno grčkom morfo + latinski sufiks – tio, koji ima iste funkcije kao i grčki osis, što rezultira bosanskom dubletskom metamorfozom / transformacijom. Helenizmi su posebno zastupljeni u nauci, osobito u medicini, jer su Grci (Hipokrat, Galen, Dioskorid) prvi napisali na ovu temu.
Helenizmi imaju neke probleme u njihovoj adaptaciji na bosanski i ostale evropske jezike, posebno u fonetici i morfologiji. Naprimjer, nezgodno je oblikovati množinu grčkih riječi koje se završavaju na s i teško ih je razlikovati od njihove jednine: la, las sis, tesis.