Transpozicija (šah)

Transpozicija u šahu je niz poteza koji rezultira pozicijom do koje se moglo doći drugim, češćim nizom poteza. Transpozicije su naročito česte u otvaranju, gdje se do date pozicije može doći različitim nizovima poteza. Igrači ponekad namjerno koriste transpoziciju kako bi izbjegli varijante koje im se ne sviđaju, namamili protivnika u nepoznatu teritoriju ili ga, jednostavno, zabrinuli.

U šahu, glagol transponirati znači odvesti partiju u otvaranje drugačije od onog kojim je počela.

Primjeri

Pozicije postignute različitim nizovima poteza

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Ova pozicija može nastati u Daminom gambitu ili Engleskom otvaranju

Naprimjer, prva pozicija može se dobiti u Daminom gambitu:

• 1. d4 d5
• 2. c4 e6
• 3. Sc3 Sf6

Ali do nje se može doći i u Engleskom otvaranju:

• 1. c4 Sf6
• 2. Sc3 e6
• 3. d4 d5,

tako da je Engleska partija transponirala u Damin gambit.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Ova pozicija može nastati u Francuskoj ili Ruskoj odbrani.

Druga pozicija pokazuje još 1 primjer. Ova pozicija može nastati u Francuskoj odbrani.

• 1. e4 e6
• 2. d4 d5
• 3. exd5 exd5
• 4. Sf3 Sf6

Do identične pozicije može se doći i u Ruskoj odbrani, no sa 2 poteza više:

• 1. e4 e5
• 2. Sf3 Sf6
• 3. Sxe5 d6
• 4. Sf3 Sxe4
• 5. d3 Sf6
• 6. d4 d5

Mogućnosti transponiranja nekih otvaranja

Neka otvaranja poznata su po širokom rasponu mogućih transpozicija, npr, Katalonska partija i Sicilijanska odbrana.

Jednostavan primjer: početni potezi 1.d4 e6 mogu veoma brzo transponirati u veći broj otvaranja, uključujući:

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Odbijeni damin gambit, nakon 2.c4 d5. I sam Odbijeni damin gambit (ODG) nudi širok raspon mogućnosti transpozicije.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Nakon 2.c4 Nf6. Ovo se može razviti na mnogo načina, uključujući: Odbijeni damin gambit, Nimcoindijsku odbranu, Daminu indijsku odbranu ili Modernu Benoni odbranu.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Holandska odbrana, nakon 2.c4 f5.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Engleska odbrana, nakon 2.c4 b6.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Francuska odbrana, nakon 2.e4 d5.

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Francuska Benoni odbrana, nakon 2.e4 c5. Ovo može transponirati u različite tipove Benoni odbrane nakon 3.d5, u Alapinovu varijantu Sicilijanske odbrane nakon 3.c3 ili u glavnu varijantu Sicilijanske odbrane nakon 3.Sf3 cxd4 4.Sxd4.