Teritorijalna evolucija Osmanlijskog Carstva

Teritorijalna evolucija Osmanlijskog Carstva obuhvata proces teritorijalnog širenja a zatim i smanjenja teritorije Osmanlijskog Carstva tokom perioda od 7 stoljeća.

Period do 1300. uredi

Položaj Osmanlijskog Carstva oko 1300. godine

Porijeklo Osmanlija može se pratiti od kraja 11. stoljeća kada su se izvori nekoliko manjih muslimanskih emirata, turkijskog porijekla i nomadske prirode, tzv. Anadolijski bejlici, počeli pojavljivati na različitim područjima Anadolije. Njihova glavna uloga bila je u odbrani seldžučkih pograničnih područja sa Bizantijskim carstvom a što je dovelo i do pojačane migracije mnogih Turaka u Malu Azija. Međutim, od 1073. godine i nakon pobjede Seldžučkog Rumskog sultanata nad Bizantijom u u bici kod Mancikerta, Bejlici su uvidjeli priliku da prevladaju autoritet Seldžuka i ostvare vlastiti suverenitet.

Dok je bizantijsko carstvo nastavilo da traje još izvjestan period, krstaški ratovi, vođeni na ovom području, usporili su razvoj turske nadmoći u Anadoliji. Slabljenje moći Bizantijskog carstva i političko rivalstvo između rumskog sultanata i Fatimidskog halifata u Egiptu i južnoj Siriji bili su glavni faktori koji su pomagali Bejlicima da iskoriste situaciju i ujedine svoja posjede. Među tim posjedima bio je i posjed pod vlašću plemena Söğüt, osnovano i vođeno od strane Ertuğrula, koji se naselio u dolini rijeke Sakarya. Nakon Ertuğrulove smrti 1280. godine, naslijedio ga je njegov sin Osman, uspostavljajući državu koja će poslije postati Osmanlijsko Carstvo.

1359. godina uredi

Svijetlocrvenom bojom označeno je područje koje je osvojeno za vrijeme vladavine sultana Orhana

Nakon smrti osnivača Osmanlijskog Carstva Osmana, po kojem je carstvo i nazvano a koji je bio i prvi njegov vladar, na prijestolju ga je 1326. godine naslijedio Orhan. Na toj funkciji je ostao do svoje smrti 1362. U pogledu širenja carstva, sve svoje snage Orhan je usredotočio na osvajanje sjeverozapadne Anadolije. Većina tog područja je bila pod bizantijskom vlašću ali je on pobijedio u prvoj bici protiv bizantijskog cara Andronika III, u bitci kod Pelekanona.

1389. godina uredi

Murat I postaje sultan poslije smrti oca Orhana I 1362. godine. Na toj poziciji će ostati do svoje smrti na Kosovu Polju 1389. godine. Nastavljajući tamo gdje je stao njegov otac, sultan Murat I se odlučuje na daljnje ratovanje protiv bizantijskog cara, nesposobnog Ivana V i njegovog carstva koje je bilo u opadanju. 1362. godine osvaja važan bizantijski grad Adrianopolis čime umiruće Carstvo presjeca na dva dijela i dodatno ga slabi. 1371. godine pobjeđuju srpsku vojsku kod Černomena na rijeci Marici a 1385. godine osvaja i Sofiju, današnji glavni grad Bugarske. Međutim, u narednom periodu negdje oko 1387. godine, u bitci kod Pločnika gubi od srpske vojske što je tamošnjim plemićima dalo motiv za novu veliku bitku, onu na Kosovu polju 1389. godine.

1451. uredi

Nakon što je sultan Murat II poveo vojsku i izvršio opsadu Carigrada, njegovi neprijatelji Bizantijci, uz pomoć nekih nezavisnih anadolijskih država su postakli Muratovog mlađeg brata Mustafu (koji je imao svega 13 godina) na pobunu protiv sultana i na opsadu grada Burse. Sultan je zbog novonastale situacije bio prinuđen da prekine opsadu Carigrada, vratio se u Anadoliju i pogubio pobunjenog brata. Anadolijska će država u narednom periodu za neprijatelje imati anadolijske države Ajdinide, Germijanide, Menteše i Tekegilare sve dok ih ne porazi i ne postanu dio Osmanlijskog Carstva.

Murat II je poslije proglasiti rat protiv Venecije, Karamanidskog emirata, Srbije i Mađarske. Karamanidi su poraženi 1428. godine, Venecija se povukla 1432. nakon što je 1430. zajedno sa Bizantijom pretrpjela poraz protiv Osmanlija tokom Opsade Soluna. Tokom 1430-tih godina sultan Murat II je zauzeo ogromne teritorije na Balkanu i uspjeo pripojiti područje današnje Srbije 1439. S obzirom na velika osvajanja i strah kod evropskih država, 1441. godine Sveto rimsko carstvo i Poljska se pridružuju srpsko-mađarskoj koaliciji. Murad II pobjeđuje mađarsku vojsku pod komandom Janka Hunjadija 1444. u bitci kod Varne. Ponovo pobjeđuje kršćansku koaliciju u drugoj bitci na Kosovu.

Kada je osigurao južni dio Balkana, Murat II se vraća kako bi porazio Timurovog sina Šahruk Mirzu i Karamanide i Corum Agri. 1450. pokreće vojsku ka Albaniji i bezuspješno opsjeda dvorac Kruje u nastojanju da uguši otpor na čelu sa Skenderbegom. Tokom zime 1450/1451. Murat II se razbolio i umire u Edirneu. Nasljedio ga je njegov sin Mehmed II, poznatiji kao Mehmed osvajač.