Richard Dawkins
Richard Dawkins (rođen 26. marta 1941. kao Clinton Richard Dawkins)[1] je engleski etolog, evolucionarni biolog, pisac i profesor na Oksfordskom univerzitetu. Njegov doprinos u biologiji se ogleda kroz naučni rad koji je donio niz noviteta u ovu nauku, a to se posebno odnosi na njegovu istaknutu knjigu Sebični gen (engleski: The Selfish Gene) objavljenu 1976. godine. U ovoj knjizi Dawkins prvi put spominje termin mem, opisujući ga kao samoumnožavajuću informacionu jedinicu – utemeljivši na taj način novu nauku, memetiku. Poznat je po kritiziranju kreacionizma i inteligentnog dizajna. U knjizi Iluzija o Bogu (engleski: The God Delusion), Dawkins oštro osuđuje teološke teorije i ističe važnost nauke za čovječanstvo. Veoma je aktivan u svom radu; prisutan je u medijima, piše knjige i uređuje svoju internet stranicu. Dawkins vjeruje da je njegov ateizam proizvod poznavanja evolucijske nauke i da je religija neuskladiva s naukom.
| Richard Dawkins | |
|---|---|
 | |
| Državljanstvo | Englez |
| Alma mater | Univerzitet Oxford (MA, DPhil) |
| Utjecao/-la na | Andrew F. Read, Helena Cronin, John Krebs, Baron Krebs, David Haig, Alan Grafen, Daniel Dennett, David Deutsch, Steven Pinker, Martin Daly, Margo Wilson, Randolph M. Nesse, Kim Sterelny, Michael Shermer, Richard Harries, A.C. Grayling, Marek Kohn, David P. Barash, Mat Riddley, Philip Pullman |
| Utjecali na njega / nju | Charles Darwin, W. D. Hamilton, Nikolaas Tinbergen |
| Poznat(a) po | Sebični gen |
| Istaknute nagrade | Doktor nauka, Srebrna medalja Zoološkog društva, Šekspirova nagrada |
| Religija | Ateist |
Biografiji uredi
Djetinjstvo uredi
Rođen je 26. marta 1941. u Nairobiju, u Keniji,[2] koja je tada bila pod britanskom okupacijom. Sin je Jean Mary Vyvyan (1916–2019) i Clintona Johna Dawkinsa (1915–2010). Iako je rođen u Keniji, sebe smatra Englezom.[3] Ima mlađu sestru koja se zove Sarah.[4] Živi u Oxfordu. Roditelji su mu se interesovali za prirodne nauke, te je i mladi Dawkins nastavio tu tradiciju.[5] U tinejdžerskim godinama je zaključio da teorija evolucije daje razumljivija objašnjenja o kompleksnosti života, te prestaje vjerovati u Boga i izopćava se iz anglikanske vjerske zajednice.[4]
Obrazovanje uredi
Od 1954. do 1959. Dawkins je pohađao školu Oundle u Northamptonshireu. Dok je pohađao školu, prvi put je pročitao djelo britanskog filozofa Bertranda Russella Zašto nisam kršćanin.[4] Studirao je zoologiju na koledžu Balliol, te je maturirao 1962. godine. Profesor mu je bio slavni nobelovac, etolog i ornitolog Nikolaas Tinbergen.[6]
Akademska karijera uredi
U periodu od 1967. do 1969. je bio asistent na predmetu zoologija na Kalifornijskom univerzitetu u Berkeleyu. Tokom ovog perioda, studenti i profesori na univerzitetu su bili žestoki protivnici Vijetnamskog rata, te je Dawkins bio dio antiratnih demonstracija i protesta.[7] Godinu nakon toga se vraća na Oksfordski univerzitet kao predavač. Uređivao je i nekoliko časopisa poput Evolucijske enciklopedije. Urednik je američkog časopisa Skeptic od samog osnivanja istog.[8]
Oksfordski Balliol College je 2004. uveo nagradu koja nosi njegovo ime (Dawkins Prize) za "nesebičan doprinos i istraživanje ekoloških prilika, ponašanja životinja, čiji opstanak je ugrožen zbog ljudskih aktivnosti". U septembru 2008. odlučio se penzionisati i time okončati svoju dugogodišnju profesorsku karijeru.[9]
Fondacija uredi
2006. godine je osnovao fondaciju koja nosi naziv Richard Dawkins Foundation for Reason and Science (RDFRS), neprofitnu organizaciju koja se deset godina kasnije spojila sa Center for Inquiry, te Dawkins postaje jedan od članova novog upravnog odbora.
Kritiziranje religije uredi
Sa 13. godina počinje istraživati više o religiji, te sve više postaje skeptičan po tom pitanju. Smatra se za pobornika novog ateizma, zajedno sa Samom Harrisom, Christopherom Hitchensom i Danielom Dennetom. Četvorka je poznata i pod nadimkom "četiri jahača". Izjavio je i to da je religija izvor svih sukoba i potvrda za vjeru bez dokaza, te je smatra za jedno od najvećih svjetskih zala.
Politička viđenja uredi
Dawkins podržava mnoštvo ateističkih, sekularnih i humanističkih organizacija, poput Humanista UK i pokreta Brights. Smatra da bi ateisti trebali biti ponosni na ono što jesu, nikako apologeti, zagovarajući tvrdnju da je ateizam dokaz zdravog, nezavisnog uma.
Richard Dawkins je feminist i smatra da je feminizam od enormnog značaja za današnje društvo, te da je to pokret vrijedan njegove podrške.
Privatni život uredi
U braku je bio 3 puta, te ima jednu kćerku. 19. augusta 1967. je oženio Marian Stamp, te se od nje razveo 1984. Iste godine je oženio Eve Barham, s kojom ima kćerku Juliet Emmu (rođena 1984. u Oxfordu). Poslije nje je oženio glumicu Lallu Ward, a sa njom se razišao 2016. S njom je ostao u dobrim, prijateljskim odnosima. 6. februara 2016. je pretrpio manji moždani udar dok je bio kod kuće. Iste godine je izjavio da se gotovo potpuno oporavio od nesreće.
Reference uredi
- ^ Tortoise. "OMG - A ThinkIn with Richard Dawkins".
- ^ "Dawkins, Richard 1941- | Encyclopedia.com". www.encyclopedia.com. Pristupljeno 20. 3. 2020.
- ^ Dawkins, Richard. "Twitter profil gdje se izjašnjava kao Englez". Twitter. Twitter.
- ^ a b c Hattenstone, Simon (10. 2. 2003). "Simon Hattenstone meets Richard Dawkins". The Guardian (jezik: engleski). ISSN 0261-3077. Pristupljeno 20. 3. 2020.
- ^ "Richard Dawkins: The foibles of faith" (jezik: engleski). 12. 10. 2001. Pristupljeno 20. 3. 2020.
- ^ Preston, John (17. 12. 2006). "Preaching to the converted" (jezik: engleski). ISSN 0307-1235. Pristupljeno 20. 3. 2020.
- ^ "BBC - Religions - Atheism: Richard Dawkins". www.bbc.co.uk (jezik: engleski). Pristupljeno 20. 3. 2020.
- ^ "Skeptic » The Magazine » Editorial Board". www.skeptic.com. Pristupljeno 20. 3. 2020.
- ^ Khan, Martin Beckford and Urmee (24. 10. 2008). "Harry Potter fails to cast spell over Professor Richard Dawkins" (jezik: engleski). ISSN 0307-1235. Pristupljeno 20. 3. 2020.