Patuljasta planeta

Patuljasta planeta je vrsta nebeskih tijela. Definicija patuljaste planete usvojena je 24. augusta 2006. na 26. Općoj konferenciji IAU u Pragu.

Prema tada usvojenoj rezoluciji, da bi nebesko tijelo bilo patuljasta planeta, mora zadovoljavati slijedeće uslove:

Da bude u orbiti oko Sunca
Da ima dovoljnu masu da ga vlastita gravitacija dovede u približno sferni oblik (tijelo je u hidrostatskoj ravnoteži)
Da nije očistio svoju putanju od drugih tijela
Da nije satelit

Ova klasa objekata je uvedena uz dosta diskusija i polemika. Između ostalog, kriteriji za patuljastu planetu su dosta neprecizni i klizni. Nijedno tijelo ne može potpuno da očisti svoju putanju (čak i na Jupiterovoj putanji postoji klasa asteroida Trojanci koji se nalaze u jednoj od Lagranževih tačaka). A pored toga ne postoji nikakva objektivna granica da se odredi kada je neko tijelo sferoidalno, a kada nije. Ipak, postojala je potreba da se uvede ovakva klasa, makar i s određenom dozom nepreciznosti u definisanju, da bi se mogla razlikovati od tradicionalnih planeta.

Trenutne patuljaste planete uredi

Od 2008., IAU je klasificirao pet nebeskih tijela kao patulajste planete. Od njih su Ceres i Pluton (planeta) se kvalifikovali kao patuljaste planete direktnim osmatranjem. Ostala tri tijela Eris, Haumea, i Makemake, su određena kao patuljaste planete kroz matematičko modeliranje.

Ceres – otkriven 1. januara, 1801.; patuljasta planeta od 13. septembra 2006.
Pluton – otkriven 18. februara 1930. i 76 godina označavan kao planeta, sve do 24. augusta 2006. kada je proglašen patuljastom planetom.
Eris – otkriven 5. januara, 2005. U vijestima nazivan "desetom planetom". Nazvan patuljastom planetom 13. septembra, 2006.
Makemake – otkriven 31. marta, 2005. Prihvaćen kao patuljasta planeta 11. jula, 2008.
Haumea – otkriven 28. decembra, 2004. Prihvaćen kao patuljasta planeta 17. septembra, 2008.

Redni broj i ime		Orbitalni radijus		Prečnik	Masa	Asteroidni pojas	Otkriće
1	Ceres	413.715.000 km	2.766 AJ	975×909 km	9.×10²⁰ kg	Glavni asteroidni pojas	1801.
134340	Pluton	5.906.376.272 km	39,482 AJ	(2306 ± 20) km	1.305×10²² kg	Kuiperov pojas	1930.
136108	Haumea	6.484.000.000 km	43.335 AJ	1.500 km	4.2×10²³ kg	Kuiperov pojas	2004.
136472	Makemake	6.850.200.000 km	45,791 AJ	1600-2.000 km	4×10²¹ kg	Kuiperov pojas	2005.
136199	Eris	10.123.000.000 km	67.668 AJ	(2400 ± 100) km	~1.6²² kg^[1]	Rasijani disk	2005.

Također pogledajte uredi

Mezoplanet

Reference uredi

^ Brown, M.E. et al. 2006. Satellites of the Largest Kuiper Belt Objects. Astrophysical Journal, 639:L43-L46 More accurate work based on Dysnomia's orbit in preparation.

Commons ima datoteke na temu: Patuljasta planeta

Vrste tijela u Sunčevom sistemu
Sunce \| Planete \| Patuljasta planeta \| Prirodni sateliti \| Mala tijela

[1] Brown, M.E. et al. 2006. Satellites of the Largest Kuiper Belt Objects. Astrophysical Journal, 639:L43-L46 More accurate work based on Dysnomia's orbit in preparation.

[1]