Wikipedia

Legionarska bolest

Legionarska bolest je netipska upala pluća, uzrokovana bakterijom koja živi i razvija se u vlažnom okruženju, poput sistema klimatizacije iz kojeg dolazi do klimatiziranih prostorija, kada se zrak vlaži.[1][2][3]

Legionarska bolest
Rentgenski snimak upale pluća u desnom plućnom krilu
Klasifikacija i vanjski resursi
ICD-10A48.1, A48.2
ICD-9482.84
DiseasesDB7366
MedlinePlus000616
eMedicinemed/1273
MeSHD007876

Historija uredi

Bolest je imenovana po američkim legionarima koji su se razboljeli na skupu u hotelu u Philadelphija|Philadelphiji, 1976., od tada nepoznate bolesti, koja je kod nekih bolesnih legionara imala smrtni ishod.[4] Kod ovih pacijenata pronađene su bakterije vrste Legionella pneumophila, koje su se namnožile u hotelskom klimatizacijskom sistemu. Udišući inficirani zrak, gosti su udisali i bakterije i razboljeli se od upale pluća.

Epidemiologija uredi

Morbiditet uredi

U prvim decenijama 21. stoljeća, samo u Sjedinjenim Državama,[5] i Kanadi od legionarske bolesti, svake godine oboli oko 18.000 ljudi.[6] Pretpostavlja se da je broj oboljelih veći i da niz slučajeva takozvane ljetne gripe i atipske upale pluća nije prepoznat da su izazvani legionelom.[7]

U zemljama Evropske unije, do sada je zabilježeno oko 600 epidemija legonarske bolesti.[8]

Mortalitet i rasprostranjenje uredi

Stopa smrtnosti od ove bolesti je vrlo visoka i kreće se od 15% do 25%. Bolest uzrokovana legionelom javlja se tokom cijele godine; mnogo je češća ljeti zbog veće izloženosti ljudi bakterijskim izvorima poput vlažnog zraka, klima uređaja i bazena.

Legionarska bolest pogađa sve populacije i starosne dobi.[9] Budući da ova bolest često ostaje neprepoznata zbog atipskih simptoma i nalazi se u grupi netipskih upala pluća (bez dokaza o uzroku), tačna učestalost obično nije utvrđena.

Etiologija i izvori zaraze uredi

 
Legionella pneumophila

Bakterija Legionella pneumophila prvi put je otkrivena 1976., nakon izbijanja upale pluća među američkim legionarima u hotelu u Filadelfiji. Tada je više od 200 ljudi oboljelo, a značajan broj je i umro.

Prirodno stanište legionele su rijeke, jezera, potoci i tople, zagađene vode, u kojima bakterija može preživjeti u promjenjivim temperaturnim uvjetima, od 0 °C do 63 °C i pH vrijednosti vode od 5,0 do 8,5. U vodi na temperaturi od 2 °C do 8 °C, legionela preživljava godinama.[10][11]

Legionela je olerantna na hlor, tj. otporna na hlorisanje vode, pa je stoga raširena u vodospremnicima.

Izvori kontaminiranih aerosola čijim se udisanjem prenose infekcije mogu biti i klima uređaji, tako da su ustanove koje su obično klimatizirane, poput bolnica, hotela ili pansiona, mjesta su na kojima se šire infekcije legionelom.[12]

Izvor zaraze često su fontane, vodoskoci, instalacije za hidroterapiju, ovlaživači zraka, bazeni s turbulentnim protokom vode, pa čak i aparati za led.[13]

Infekcija se može prenijeti i tokom različitih manipulacija u respiratornom traktu, a također je moguće prenijeti je sa osobe na osobu.

Patogeneza uredi

 
Uzročnik legionarske bolesti u fagocitima

Raspršene u zraku u obliku [aerosol]]a i u kapljicama promjera 1,0-5,0 mikrometara, legionele se usisavaju udisanjem zaraženog zraka u plućne alveole u kojima napadaj epitelne ćelije, kao i alveolske makrofage osetljivih osoba. Kao posljedica toga, nastaje:

Klinička slika uredi

U težim oblicima bolesti, kliničke manifestacije počinju nakon inkubacije tokom 2-10 dana. Početak je nagli s porastom temperature, hladnoćom i malaksalošću. Ubrzo pacijent počinje ubrzano disati, isprva kašljući neproduktivno, ali uz moguće iskašljavanje krvi. Javljaju se bolovi u prsima, jake glavobolje, bolovi u zglobovima. Vrlo često javlja se i mentalna konfuzija, a moguće su halucinacije. Kao posljedica toksemije prisutna je relativna bradikardija (usporeni rad srca), mučnina, povraćanje i vodeni proljev. U neliječenih bolesnika bolest dovodi do vrlo ozbiljnih komplikacija u obliku respiratorne insuficijencije, septičkog šoka i bubrežne insuficijencije.[15]

Lakši oblik legionarske bolesti, poznat kao pontijačna groznica, je mnogo blaži oblik infekcije legionelom, koji karakterizira sindrom sličan gripi. Nakon kratke inkubacije od nekoliko sati do dva dana, bolest počinje vrućicom, glavoboljom, bolovima u mišićima i zglobovima, kašljem i bolovima u prsima. Prolazi za sedam dana.

Dijagnoza uredi

Dijagnoza se može potvrditi identifikacijom legionele, izolacijom iz respiratornih sekreta, uzgojem, imunofluorescentnim bojenjem, testovima antigena u urinu,[16] PCR-analizom ili serološkim [17][18] i biohemijskim testovima,[19] kao i skeniranjem pluća.[20]

Liječenje uredi

Legionarska bolest liječi se jakim dozama antibiotika. Koriste se eritromicin, rifocin, penicilin G ili cefalosporini treće generacije, dok za pontijačnu groznicu nije potrebna antibiotska terapija.

Tretman obično traje 7-10 dana, kod pacijenata sa imunosupresijom, 21 dan. Pontijačna groznica obično ne zahtijeva antimikrobnu terapiju.[21]

Prognoza uredi

Prognoza legionarske bolesti je vrlo loša ako mi se ne dijagnosticira na vrijeme i adekvatno liječi antibioticima.

Prevencija uredi

Ako se sistemi klimatizacije i ventilacije ne održavaju redovno, postaju idealno mjesto za razmnožavanje i širenje legionele. Svjetska zdravstvena organizacija preporučuje čišćenje centralnih klimatizacijskih sistema dva puta godišnje, a ako se u sobi puši i nema mogućnosti prirodne ventilacije, čišćenje bi trebalo biti češće.

Primarni zadatak tokom prevencije je kontrola i dezinfekcija rezervoara za infekciju, a posebno mreže za distribuciju vode. Kako je bakterija otporna na hlor, koriste se i druge metode za njeno deaktiranje i uklanjanje, poput filtracije, zagrijavanja na temperaturu do 70 °C, ionizacije bakrom i srebrom i sličnim postupcima. Dokazivanje prisustva u vodi vrši se samo u specijaliziranim laboratorijama, a PCR metod je u tom smislu suverena procedura.

Najbolji učinak čišćenja postiže se hemijskim sredstvima – biocidima, koji uništavaju sve mikroorganizme koji ostaju u sistemu klimatizacije. Pravilno i redovno održavanje sistema ne samo da omogućava njegov efikasniji rad i smanjenje troškova održavanja, već ima i značajan uticaj na prevenciju bolesti.

Dekontaminacija korišćenih (kontaminiranih) sredstava mora se obaviti sterilizacijom na pari, hemijskom dezinfekcijom ili spaljivanjem, prije odlaganja ostataka.[22]

Također pogledajte uredi

Reference uredi

  1. ^ Edelstein PH, Roy CR. Legionnaires' disease and Pontiac fever. In: Bennett JE, Dolin R, Blaser MJ, eds. Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases, Updated Edition. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2015:chap 234.
  2. ^ Marrie TJ. Legionella infections. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Goldman-Cecil Medicine. 25th ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders; 2016:chap 314.
  3. ^ "HSE - What is Legionnaires' disease?". www.hse.gov.uk. Pristupljeno 19. 1. 2021.
  4. ^ Lawrence K. Altman: In Philadelphia 30 Years Ago, an Eruption of Illness and Fear. The New York Times, 1. August 2006, abgerufen am 10. Januar 2015.
  5. ^ Granseth G, Bhattarai R, Sylvester T, Prasai S, Livar E. Notes from the Field: Two Cases of Legionnaires' Disease in Newborns After Water Births - Arizona, 2016. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2017 Jun 9. [66 (22):590-591
  6. ^ Kozak-Muiznieks NA, Lucas CE, Brown E, Pondo T, Taylor TH Jr, Frace M, et al. Prevalence of sequence types among clinical and environmental isolates of Legionella pneumophila serogroup 1 in the United States from 1982 to 2012. J Clin Microbiol. 2014 Jan. 52(1):201-11.
  7. ^ Mandell LA, Wunderink RG, Anzueto A, Bartlett JG, Campbell GD, Dean NC, et al. Infectious Diseases Society of America/American Thoracic Society consensus guidelines on the management of community-acquired pneumonia in adults. Clin Infect Dis. 2007 Mar 1. 44 Suppl 2:S27-72
  8. ^ Brandsema PS, Euser SM, Karagiannis I, DEN Boer JW, VAN DER Hoek W. Summer increase of Legionnaires' disease 2010 in The Netherlands associated with weather conditions and implications for source finding. Epidemiol Infect. 2014 Jan 24. 1-12.
  9. ^ "Legionnaires Disease". WebMD (jezik: engleski). Pristupljeno 19. 1. 2021.
  10. ^ Lin YE, Stout JE, Yu VL. Controlling Legionella in hospital drinking water: an evidence-based review of disinfection methods. Infect Control Hosp Epidemiol. 2011 Feb. 32(2):166-73.
  11. ^ Halsby KD, Joseph CA, Lee JV, Wilkinson P. The relationship between meteorological variables and sporadic cases of Legionnaires' disease in residents of England and Wales. Epidemiol Infect. 2014 Jan 9. 1-8
  12. ^ Woo AH, Goetz A, Yu VL. Transmission of Legionella by respiratory equipment and aerosol generating devices. Chest. 1992 Nov. 102(5):1586-90.
  13. ^ Nguyen TM, Ilef D, Jarraud S, Rouil L, Campese C, Che D. A community-wide outbreak of legionnaires disease linked to industrial cooling towers--how far can contaminated aerosols spread?. J Infect Dis. 2006 Jan 1. 193(1):102-11.
  14. ^ Cunha BA. Legionarska bolest: klinička diferencijacija od tipičnih i drugih atipičnih upala pluća. Infekt Dis Clin North Am . 2010 Mar. 24 (1): 73-105.
  15. ^ van Loenhout JA, van Tiel HH, van den Heuvel J, Vercoulen JH, Bor H, van der Velden K, et al. Serious long-term health consequences of Q-fever and Legionnaires' disease. J Infect. 2014 Jan 25
  16. ^ Kashuba AD, Ballow CH. Legionella urinary antigen testing: potential impact on diagnosis and antibiotic therapy. Diagn Microbiol Infect Dis. 1996 Mar. 24(3):129-39
  17. ^ Cunha BA. Highly elevated serum ferritin levels as a diagnostic marker for Legionella pneumonia. Clin Infect Dis. 2008 Jun 1. 46 (11):1789-91
  18. ^ Cunha BA, Strollo S, Schoch P. Extremely elevated erythrocyte sedimentation rates (ESRs) in Legionnaires' disease. Eur J Clin Microbiol Infect Dis. 2010 Dec. 29 (12):1567-9
  19. ^ Cunha BA. Hypophosphatemia: diagnostic significance in Legionnaires' disease. Am J Med. 2006 Jul. 119(7):e5-6
  20. ^ Tan MJ, Tan JS, Hamor RH, File TM Jr, Breiman RF. The radiologic manifestations of Legionnaire's disease. The Ohio Community-Based Pneumonia Incidence Study Group. Chest. 2000 Feb. 117(2):398-403.
  21. ^ "Legionella pneumophila". www.msdsonline.com. Pristupljeno 24. 2. 2020.
  22. ^ Cristino S, Legnani PP, Leoni E. Plan for the control of Legionella infections in long-term care facilities: Role of environmental monitoring. Int J Hyg Environ Health. 2011 Sep 16

Vanjski linkovi uredi

Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Legionarska_bolest&oldid=3511924"