Wikipedia

Špageti-vestern

Špageti vestern je širok podžanr vestern filmova proizvedenih u Evropi. Pojavio se sredinom 1960-ih nakon filmskog stila Sergija Leonea i međunarodnog uspjeha na kino blagajnama.[1] Taj izraz koristili su strani kritičari jer su većinu ovih vesterna producirali i režirali Italijani.[2]

Clint Eastwood u ulozi Čovjeka bez imena u reklamnoj slici filma A Fistful of Dollars, u režiji Sergija Leonea (1964.)

Leoneovi filmovi i drugi ključni špageti vesterni često se opisuju kao da su izbjegavali, kritizirali ili čak "demitologizirali" [3] mnoge konvencije tradicionalnih američkih vesterna. To je dijelom bilo namjerno, a dijelom u kontekstu drugačije kulturne pozadine.[4]

Terminologija uredi

Prema veteranu špageti vesterna Aldu Sambrelu, frazu "špageti vestern" skovao je španski novinar Alfonso Sančez u odnosu na špagete, italijansku hranu.[5] Špageti vesterni su također poznati kao italijanski vesterni ili, prvenstveno u Japanu, makaroni vesterni. U Italiji se žanr obično naziva western all'italiana (vestern u italijanskom stilu). Italo-Western se također koristi, posebno u Njemačkoj.

Slični koncepti uredi

Termin Eurowesterns se koristi za široko označavanje svih neitalijanskih zapadnih filmova iz Evrope, uključujući zapadnonjemačke Winnetouove filmove ili filmove crvenog vesterna istočnog bloka. Paella Western se koristi za označavanje zapadnjačkih filmova proizvedenih u Španiji, a ime je dobilo po španskom jelu od riže.[6]

Proizvodnja uredi

Većina filmova u žanru špageti vesterna zapravo su bile međunarodne koprodukcije između Italije i Španije, a ponekad i Francuske, Zapadne Nemačke, Britanije, Portugala, Grčke, Izraela, Jugoslavije ili Sjedinjenih Država. Preko šest stotina evropskih vesterna napravljeno je između 1960. i 1978.[7]

Ovi filmovi su prvobitno objavljeni na italijanskom ili sa italijanskom sinhronizacijom, ali kako je većina filmova imala višejezične glumce i zvuk je naknadno sinhronizovan, većina "zapadnih all'italiana" nema zvanični dominantni jezik.[8]

Tipičan špageti vestern tim je bio sastavljen od italijanskog reditelja, italijansko-španskog [9] tehničkog osoblja i glumačke ekipe italijanskih, španskih i (ponekad) zapadnonjemačkih i američkih glumaca.

Lokacije snimanja uredi

 
Dekoracije iz filma Dobar, loš i ružan Sergija Leonea u Almeriji, Andaluzija, Španija

Većina špageti vesterna snimljenih između 1964. i 1978. snimljena je uz niske budžete i snimana u studijima Cinecittà i na raznim lokacijama širom južne Italije i Španije.[10] Mnoge od priča odvijaju se u suhim pejzažima američkog jugozapadnog i sjevernog Meksika, stoga su uobičajene lokacije snimanja bile pustinja Tabernas i prirodni park Cabo de Gata-Níjar, područje vulkanskog porijekla poznato po širokim pješčanim plažama, koji se oba nalaze u provinciji Almerija na jugoistoku Španije. Neki setovi i studiji izgrađeni za špageti vesterne opstaju kao tematski parkovi, kao što su Texas Hollywood, Mini Hollywood i Western Leone, i nastavljaju se koristiti kao filmski setovi.[11] Ostale korišćene lokacije za snimanje bile su u centralnoj i južnoj Italiji, kao što su parkovi Valle del Treja (između Rima i Viterba ), oblast Camposecco (pored Camerata Nuova, koju karakteriše kraška topografija ), brda oko Castelluccia, oblast oko planine Gran Sasso, kamenoloma Tivoli i Sardinije. God's Gun je snimljen u Izraelu.[12]

 
Sergio Leone, jedan od najreprezentativnijih režisera ovog žanra
 
Kompoziciju Ennija Morriconea ( na slici ) " The Ecstasy of Gold " iz The Good, the Bad and the Ugly koristi američki heavy metal bend Metallica za otvaranje nekoliko svojih koncerata

Bilješke uredi

  1. ^ Nelson, Peter (9. 1. 2011). "The Spaghetti Westerns of Sergio Leone". Spaghetti Western Database. Arhivirano s originala, 21. 10. 2016. Pristupljeno 2. 5. 2021.
  2. ^ Gelten, Simon; Lindberg (10. 11. 2015). "Introduction". Spaghetti Western Database. Arhivirano s originala, 30. 6. 2017. Pristupljeno 2. 5. 2021.
  3. ^ Dirks, Tim. "Westerns Films (part 5)". Filmsite. American Movie Classics Company LLC. Arhivirano s originala, 16. 2. 2009. Pristupljeno 2. 5. 2021.
  4. ^ Frayling (2006) pp. 39–67
  5. ^ Joyner, C. Courtney Aldo Sambrell Interview The Westerners: Interviews with Actors, Directors, Writers and Producers Error in Webarchive template: Empty url. McFarland, 14 October 2009, p. 180
  6. ^ p. xxi Frayling, Christopher Spaghetti Westerns: Cowboys and Europeans from Karl May to Sergio Leone I.B.Tauris, 27 Jan 2006
  7. ^ Riling (2011) p. 334.
  8. ^ Frayling (2006) pp. 68-70
  9. ^ Fridlund (2006) p.5
  10. ^ Moliterno, Gino (2008). "Western All'Italiana". Historical Dictionaries of Literature and the Arts 28. Scarecrow Press. str. 338–339.
  11. ^ Curtis, Ken. "Mini Hollywood Almeria, Wild West attraction in Spain". www.click2mojacar.co.uk. Arhivirano s originala, 2. 12. 2016. Pristupljeno 8. 5. 2018.
  12. ^ "Diamante Lobo - The Spaghetti Western Database". www.spaghetti-western.net. Arhivirano s originala, 10. 10. 2016. Pristupljeno 8. 5. 2018.

Reference uredi

  • Fisher, Austin (2011). Radical Frontiers in the Spaghetti Western: Politics, Violence and Popular Italian Cinema. New York: I.B. Tauris & Co Ltd. ISBN 978-1-84885-578-6.
  • Frayling, Christopher (2006). Spaghetti westerns: cowboys and Europeans from Karl May to Sergio Leone (Revised paperback izd.). London, New York:I.B. Tauris & Co Ltd. ISBN 978-1-84511-207-3. Pristupljeno 27. 4. 2011.
  • Frayling, Christopher: Sergio Leone: Something to Do with Death (London: Faber, 2000)
  • Fridlund, Bert: The Spaghetti Western. A Thematic Analysis. Jefferson, NC and London: McFarland & Company Inc., 2006. Print.
  • Gale, Richard (Winter 2003). "Spaghetti Westerns: Cowboys and Europeans from Karl May to Sergio Leone". Journal of Popular Film & Television. 30 (4): 231. ProQuest 199355725.
  • Liehm, Mira. Passion and Defiance: Film in Italy from 1942 to the Present. Berkeley: U of California P, 1984. Print.
  • McClain, William (2010). "Western, Go Home! Sergio Leone and the 'Death of the Western' in American Film Criticism". Journal of Film & Video. 6 (1/2): 52–66. doi:10.5406/jfilmvideo.62.1-2.0052.
  • Riling, Yngve P, The Spaghetti Western Bible. Limited Edition, (Riling, 2011). Print
  • Weisser, Thomas, Spaghetti Westerns: the Good, the Bad and the Violent — 558 Eurowesterns and Their Personnel, 1961–1977. (Jefferson, N.C.: McFarland, 1992)
  • Magrin Haas, Alessandra (2022). "Silent Westerns Made in Italy:The Dawn of a Transnational Genre between US Imperial Narratives and Nationalistic Appropriations" in Transnationalism and Imperialism. 1320 East 10th Bloomington IN: University of Indiana Press. ISBN 978-0-253-06075-4.CS1 održavanje: lokacija (link)
Preuzeto iz "https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Špageti-vestern&oldid=3544783"